២- ល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរ | ល្បែងចោលឈូង |
២- ល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរ | ល្បែងចោលឈូង |
ល្បែងឈូងឬ ល្បែងចោឈូង ជាល្បែងមួយយ៉ាងរបស់មនុស្សកម្លោះក្រមុំ ឬ មនុស្សចំណាស់ៗប្រុសស្រីទូទាំងកម្ពុជរដ្ឋ គេតែងលេងនៅវេលាយប់ខែភ្លឺក្នុងរដូវចូលឆ្នាំថ្មី (ខែចេត្រ-ពិសាខ)។ គេចែកគ្នាជា ២ ពួក ប្រុស ១ ពួក, ស្រី ១ ពួក។ ក្នុង ១ ពួកៗ មានគ្នាចំនួនពី ១០នាក់ ឬ ២០នាក់ឡើងទៅ ឈរត្រៀមជា ២ ជួរ ទល់មុខគ្នា ឃ្លាតពីគ្នាប្រមាណជា ៨ ឬ ១០ ម៉ែត្រ។ គេយកក្រមាឬកន្សែងមកឆ្មូលឲ្យមូលចងរឹតឲ្យតឹងណែនល្អ ទុកឲ្យមានកន្ទុយបន្តិចហៅថា «ឈូង» សម្រាប់កាន់បោះឬចោលទៅមករកគ្នា។
សកម្មភាពរបស់អ្នកលេងដូចរូប៖
ឈូងមាន ២ បែប៖
១-ឈូងច្រៀងរាំ
២-ឈូងលោះខ្ញុំ
១-ឈូងច្រៀងរាំ មុនដំបូងពួកខាងប្រុសបោះឈូងទៅឲ្យពួកខាងស្រី, ពួកខាងស្រីប្រុងចាប់កុំឲ្យធ្លាក់ដល់ដី បើធ្លាក់ដល់ដី គេចាត់ជាស្អុយ ហើយគេផ្តើមបោះទៅឲ្យខាងប្រុសវិញ, ពួកខាងប្រុសប្រុងចាប់កុំឲ្យធ្លាក់ដល់ដី។កាលចាប់បានហើយ ចោលសំដៅទៅពួកខាងស្រី គឺសំដៅនាងណាដែលខ្លួនស្ម័គ្រ បើចោលខុសគេចាត់ជាស្អុយរួចគេចាប់ផ្តើមបោះជាថ្មីទៀត បើចោលត្រូវស្រីណាហើយ ស្រីនោះច្រៀងរាំយកឈូងទៅជូនខាងប្រុសហៅថាច្រៀងរាំជូនឈូង។ របៀបច្រៀងរាំនោះ ម្នាក់កាន់ឈូងនាំមុខ ម្នាក់ដែទទេរាំតាមក្រោយហើយច្រៀងជាទំនុកថា «ប្អូនចាប់ឈូងបាន ឈូងបែកជាបួន ព្រលឹងប្រុសស្ងួន ទទួលឈូងទៅ»។ ពួកស្រីៗក្រៅពីនោះគ្រប់គ្នាទទួលថា «ឱណាកែវកែវពីអា ឱណាកែវអឺយ អឺអឺងអឺយ!» រួចហើយហុចឈូងនោះទៅឲ្យប្រុសៗទទួលយក ហើយក៏ផ្តើមបោះឈូងនោះទៅឲ្យពួកខាងស្រីចាប់វិញ។
បើពួកស្រីចាប់ឈូងបានក៏ចោលឈូងសំដៅទៅពួកប្រុសបើចោលត្រូវប្រុសណា ប្រុសនោះត្រូវរាំនាំឈូងទៅជូនស្រី ដោយច្រៀងជាទំនុកថា «បងចាប់ឈូងបាន បងបីត្រកង ព្រលឹងមាសបង ទទួលឈូងទៅ» ។ ពួកប្រុសៗគ្រប់គ្នាទទួលបន្ទរថា «ឱណាកែវកែវពីអា ឱណាកែវអឺយ អឺអឺងអឺយ !» ហើយក៏ហុចឈូងនោះទៅឲ្យពួកស្រីៗទទួលយក ទើបផ្តើមបោះតទៅទៀត។
២-ឈូងលោះខ្ញុំ ដើមដំបូងខាងប្រុសគេផ្តើមច្រៀង ១ ទំនុកជាមុន។ ឯទំនុកច្រៀងឈូងមានច្រើនបែបប្លែកៗទៅតាមប្រាជ្ញារបស់អ្នកនាំច្រៀងនិងតាមស្រុក។ ទីនេះស្រង់យកតែទំនុកធម្មតាដែលអ្នកលេងឈូងគ្រប់ស្រុកគេតែងច្រៀងគ្រប់គ្នាថា៖ «បងបោះឈូងទៅ អូនអើយកំពស់ចុងដូង (ស្ទួន) ក្រមុំឈរច្រូង អូនអើយទទួលឈូងបង» ឬថា «បងបោះឈូងទៅ ឈូងបែកជាបួន ស្រីណាមានខ្លួន ទទួលឈូងបង» ។ល។ ច្រៀងហើយគេស្រែកប្រាប់ថា«ឈូងអើយ ឈូង!» ហើយអ្នកផ្តើមទំនុកក៏បោះឈូងទៅលើពួកស្រីៗ ឲ្យពួកស្រីៗចាប់។ខាងស្រីចាប់ឈូងបាន គេចោលសំដៅទៅរកប្រុសណាដែលត្រូវចិត្ត បើចោលទៅត្រូវប្រុសណាគេទៅចាប់យកប្រុសនោះមកទុកខាងពួកគេ។ បើចោលមិនត្រូវទេ ខាងប្រុសគេចាប់ឈូងនោះចោលសំដៅមករកស្រីណាដែលគេស្ម័គ្រ បើខាងប្រុសចោលមកត្រូវខាងស្រីហើយ ប្រុសម្នាក់ដែលស្រីចាប់យកទៅលើកមុននោះ ត្រូវបានរួចខ្លួន បើប្រុសចោលមិនត្រូវស្រីវិញទេ ប្រុសម្នាក់នោះត្រូវខាងស្រីដដែល។ បើខាងណាប៉ិនប្រសប់គេចោលយកខាងម្ខាងទាល់តែអស់។ កាលណាអស់គ្នាហើយគេផ្តើមលេងសាជាថ្មី ដោយឲ្យខាងស្រីបោះឈូងទៅឲ្យខាងប្រុសមុនវិញ។ មុននឹងស្រីៗបោះឈូងទៅឲ្យប្រុសគេស្រែកច្រៀងថា «អូនបោះឈូងទៅ បងអើយ កំពស់ចុងស្លា ប្រុសឈរត្រៀបត្រា បងអើយទទួលឈូងប្អូន» ។ល។ ច្រៀងហើយគេស្រែកថា «ឈូងអឺយ ឈូង !» ហើយគេបោះឈូងទៅលើពួកប្រុសៗ។
ឯខាងប្រុសបើគេចាប់ឈូងខាងស្រីបានហើយ គេចោលឈូងនោះសំដៅទៅស្រីៗ កាលត្រូវលើស្រីណាម្នាក់គេចាប់យកស្រីនោះមកទុកខាងគេ។ បើខាងណាអស់មនុស្ស គេចែកគ្នាលេងសាជាថ្មី។
មនុស្សដែលគេចាប់បាននោះជួនកាលគេចងមុខឲ្យជិត លែងឲ្យរត់ទៅកាន់ទីផ្សេងៗ ជាការកំសាន្តសប្បាយ។
របៀបលេងបែបទី២ នេះជួនកាលអ្នកលេង គេច្រូតកាត់មិនបាច់ច្រៀង ស្រាប់តែចោលតែម្តងក៏មាន។
ល្បែងនេះរាប់ចូលក្នុងពួកការហាត់ភ្នែកឲ្យវៃហាត់ដែឲ្យត្រង់ផង ជាការកំសាន្តសប្បាយ ដោយមានការរាំច្រៀងលាយជាមួយផង។
ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ «ល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរ» បោះពុម្ភលើកដំបូងដោយ ពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ ឆ្នាំ១៩៦៤។
