(វីដេអូ) សម្រង់ប្រសាសន៍ សម្តេចមហាបវធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត៖ សៀវភៅប្រវត្តិវិទ្យាថ្មី បំពេញបន្ថែមលើសៀវភៅប្រវត្តិវិទ្យាថ្នាក់ទី៤ ទី៥ និងទី៦ ពីមុន

(១៤) សៀវភៅប្រវត្តិវិទ្យាថ្មី បំពេញបន្ថែមលើសៀវភៅប្រវត្តិវិទ្យាថ្នាក់ទី៤ ទី៥ និងទី៦ ពីមុន

ចូលប្រធានបទដែលខ្ញុំត្រូវនិយាយ។ សុំអនុញ្ញាតពីព្រះអង្គបន្តិច អាចនឹងចប់មុនចង្ហាន់ថ្ងៃត្រង់។ ពេលម៉ោងព្រះសង្ឃឆាន់ថ្ងៃត្រង់សំខាន់។ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំធ្លាប់បួសមួយសប្ដាហ៍ដែរ។ ឆាន់ថ្ងៃត្រង់។ ប៉ុន្តែល្ងាច យ៉ាប់ត្រង់កូនសិស្សលោកតែម្ដង យកតែម្ហូបឈ្ងុយៗ មកក្បែរកុដិ។ យើងឆាន់មិនបានទេរបស់ដែលមានកាក។ អញ្ចឹងមានអ្វីដែលទៅបានគឺទឹកផ្អែមៗ។ អញ្ចឹងហើយបានឡើងគីឡូ។ ឡើងជាតិស្ករតែម្ដង … កាលខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំបួស កូនសិស្ស ២នាក់ហ្នឹង ឲ្យតែល្ងាចឡើងយកបបរមាន់មកក្បែរ។ តែឆាន់(ថ្ងៃ)ត្រង់សំខាន់។ខ្ញុំសូមនិយាយទាក់ទងនឹងរឿងទី១ ពាក់ព័ន្ធនឹងក្រសួងអប់រំ ទាក់ទងការយល់ច្រឡំស្រដៀងគ្នារឿងហ្វេសប៊ុក។ ប៉ុន្តែ រឿងនេះមិនមែនរឿង លូ ១កង់ ៤០ដុល្លារ ដែលជារឿងតូច។ រឿងនេះវាពាក់ព័ន្ធគោលយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល និងជំនឿទុកចិត្តរបស់ប្រជាជនទៅលើក្រសួងអប់រំ។

ដោយសារសារសំខាន់របស់វា ទើបបានជាខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំលើកមកព្រឹកនេះ។ ហើយកន្លងទៅ ឯកឧត្ដម ហង់ជួន ណារ៉ុន បានចេញពន្យល់ហើយ ប៉ុន្តែហាក់ដូចជាមិនស្ងប់សោះ។ រឿងយើងចេញសៀវភៅ(រៀនប្រវត្តិវិទ្យា)។ ខ្ញុំស្ពាយទាំងសៀវភៅមកដើម្បីបង្ហាញថាយើងនិយាយពីអី? តើបងប្អូនប៉ុន្មាននាក់ធ្លាប់បានឃើញក្នុង Tik Tok ការបង្ហោះរឿងចម្រូងចម្រាសពីសៀវភៅថ្មីនេះ … គេថា ក្រសួងអប់រំកំពុងតែព្យាយាមកែប្រវត្តិសាស្រ្តតាមរយៈការរៀបចំសៀវភៅ(រៀនប្រវត្តិវិទ្យា)ថ្មី ដែលឲ្យកម្ពុជាដឹងគុណប្រ​ទេសជិតខាង ហើយក្បត់ប្រវត្តិសាស្រ្តឯង។

តាមពិត សៀវភៅនេះជាការបំពេញបន្ថែមរបស់ក្រសួងអប់រំ ទៅលើសៀវភៅប្រវត្តិវិទ្យាដែលមានពីមុនមកសំរាប់ថ្នាក់ទី៤, ទី៥, និងទី៦ កម្រិតបឋមសិក្សា។ វាមាន ៣ច្បាប់និយាយអំពីប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែរតាមដំណាក់កាលនៃប្រវត្តិដែលបានកើត។

សៀវភៅ(ទី១ សំរាប់)ថ្នាក់ទី៤ និយាយពីដំណាក់កាលសម័យបុរេ(ប្រវត្តិ) ដែលនិយាយពីសម័យអង្គររបស់យើង រហូតទៅដល់សម័យព្រះបាទជ័យវរ្ម័ន ចក្រភពអង្គរ និងគំនិតច្នៃប្រឌិត បុរេប្រវត្តិសាស្រ្តកម្ពុជា ដែលមានរូបប្រាសាទអង្គរវត្ត។

(សៀវភៅ)ទី២ និយាយចាប់ពីនោះមក ដំណើរខ្មែរឆ្ពោះទៅក្រោមអាណានិគមនិយមបារាំង រៀបរាប់ពីសម័យចតុមុខរហូតដល់អាណាព្យាបាលបារាំង និងបម្រែបម្រួលនៃកម្ពុជា។ សៀវភៅទី៣ ដែលចម្រូងចម្រាស់ជាងគេ និងដែលខ្ញុំសូមពន្យល់នៅថ្ងៃនេះ គឺនិយាយពីសម័យសង្គមរាស្រ្តនិយម រហូតមកដល់ព្រះរាជាណាចក្រទីពីរ និងដល់បច្ចុប្បន្ន។

ក្រសួងបានបកស្រាយរឿងនេះរួចហើយ ហេតុអីបានជាត្រូវបញ្ចេញ(ការរៀបរៀប)បន្ថែម? ថាមិនមែនមកជំ​នួសប្រវត្តិសាស្រ្តចាស់ទេ។ អត់មានកែទេ។ គ្រាន់តែមានរបៀបធ្វើថ្មី គូររូបអីឲ្យក្មេងងាយយល់។ ហៅថា ទំនើបកម្មរបៀបបង្រៀន។ មើលសៀវភៅនេះ និងមើលសៀវភៅមួយទៀត មានភាពខុសគ្នា។ មួយនេះមានពណ៌ ហើយខ្លីៗ ងាយស្រួល។ ជាវិធីសាស្រ្តឲ្យមនុស្សឆាប់ចាំ។ រឿងនេះមិនមែនតែនៅកម្ពុជាទេ នៅប្រទេសច្រើនណាស់ដែលធ្វើ។ នៅសិង្ហបុរី គេធ្វើពិព័រណ៍ប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់គេមួយ។ គេថា មនុស្ស​ភាគច្រើនចាំតែប្រវត្តិសាស្រ្តក្រោយឯករាជ្យរបស់សិង្ហបុរី តែពីមុនមកមិនចាំ។ អញ្ចឹងគេបើកសារមន្ទីរមួយ។ គេអត់សរសេរអីច្រើនទេ គេដាក់រូប។ មនុស្សមកដំបូងជិះទូកយ៉ាងម៉េច អាណានិគមយ៉ាងម៉េច មនុស្សមើលមួយភ្លែតដឹងទាំងអស់ យល់ សង្ខេបៗ ថារឿងនេះវាអញ្ចឹង។

(១៥) រៀនឱ្យមានចំណេះខ្ពស់ដើម្បីឯករាជភាពក្នុងការគិតគូរ ពិចារណា និងធ្វើការសម្រេចចិត្ត

សារថ្ងៃនេះ មិនមែនសម្រាប់តែព្រះតេជព្រះគុណទេ គឺសម្រាប់បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋដែលកំពុងតែមើលតាម live នេះ ហើយយល់ខុសអំពីសៀវភៅ​។ មូលហេតុអីបានជាខ្ញុំលើកនៅទីនេះ … ភាគច្រើនគឺយើងតាមគ្នា។ ខ្ញុំសុំទាំងសាស្រ្តាចារ្យ និស្សិត បញ្ញវន្ត  ដែលបានរៀនមានចំណេះប៉ុណ្ណេះ មានភាពឯករាជ្យក្នុងការពិចារណារបស់ខ្លួនមុននឹងធ្វើការសម្រេចចិត្ត។ កុំជឿតែលើការនិយាយរបស់នរណាម្នាក់។ សូមស្រាវជ្រាវឲ្យបានច្បាស់លាស់ ទើបយើងធ្វើការសម្រេចចិត្តត្រូវ។ មូលហេតុដែលយើងត្រូវរៀនឲ្យកាន់តែខ្ពស់ គឺដើម្បីឯករាជ្យក្នុងការគិតគូរ។ សួរថា តើរាជរដ្ឋាភិបាល តាមរយៈសៀវភៅ(រៀនប្រវត្តិសាស្ត្រថ្នាក់)ទី៦ហ្នឹង ដែលក្រសួងអប់រំ និងអនុគណៈកម្មការរៀបចំចងក្រង មានគំនិតទុច្ចរិតចង់បំប្លែងប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែរ ឲ្យទៅដឹងគុណអ្នកណា? សំណួរភាគច្រើនអញ្ចេះ។ រឿងជាតិនិយម ការស្រឡាញ់ជាតិ ការថែរក្សាវប្បធម៌ អត្តសញ្ញាណជាតិ ត្រូវតែមាន​គ្រប់គ្នា។ បងប្អូនដែលបញ្ចេញមតិថាបារម្ភពីរឿងនេះ មិនខុសទេ។ តែ អ្វីដែលសំខាន់ អ្នកដែលបង្ហាញការបារម្ភ បញ្ចេញ comments តាម online ភាគច្រើន មិនបានកាន់ ឬបើកមើលសៀវភៅនេះទេ។ ឧទាហរណ៍ បើកឆាករឿងលូ ៤០ដុល្លារ កើតដោយសារអី? រឿងនេះធ្វើច្រើនហើយ តែយើងអត់ទាន់យល់ ដឹងតែ៤០ដុល្លារ ចាក់កយកលុយ អត់មានដឹងថាគេបានឯកភាពគ្នាមុនធ្វើកម្រិតណាមួយ ហើយវិធីសាស្រ្តបែបណា។

(១៦) ការបកស្រាយបំភ្លៃអាចធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋយល់ច្រឡំ​ នាំដល់ខ្មែរនិងខ្មែរឈ្លោះគ្នា និងខ្មែរខ្សោយ

មានរឿងរសើបពីរ។ ទីមួយ រឿងប្រវត្តិសាស្រ្ត។ ទីពីរ រឿងក្របសៀវភៅ។ ឲ្យតែមានរូបវិមានឈ្នះឈ្នះ គឺនាំគ្នាថាហ្នឹងជាស្តូបវៀតណាម។ ហេតុនេះហើយបានជាគេនាំគ្នាថា ធ្វើសៀវភៅហ្នឹងដើម្បីដឹងគុណវៀតណាម ព្រោះគ្រាន់តែក្របហ្នឹងក៏ដាក់ស្តូបវៀតណាមដែរ។ រឿងនេះ បើគិតថារឿងតូច មិនដូច្នោះទេ។ រឿងនេះខុសពីរឿងម្ដងម្កាល រឿងដាច់ដោយឡែករបស់បណ្ឌិត សុខ ទូច និងប៉ូលីស ចរាចរណ៍, រឿងលូមួយកង់ ៤០ដុល្លារ ឬមួយរឿងតូចមួយចំនួន។ រឿងនេះគឺជារឿងដែលអាចធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋយល់ច្រឡំ។ ទីបំផុត ខ្មែរនិងខ្មែរឈ្លោះតែគ្នាឯងហ្នឹង ដូចប្រវត្តិសាស្រ្តធ្លាប់បានបង្ហាញថាយកប្រទេសផ្សេងជាកត្តាហានិភ័យ ដល់ទីបំផុតខ្មែរវាយតែគ្នាឯង ធ្វើឲ្យខ្សោយខ្លួនឯង។ សំខាន់ដោយសារការយល់ច្រឡំនោះហើយ ដែលខ្មែរយើងមិនមានសាមគ្គីភាព ខណៈប្រ​ទេសជិតខាងគេមិនទាំងដឹងអីផង។ ខ្ញុំសូមពន្យល់និងសូមបញ្ជាក់តែម្ដង។ បើសិនខ្ញុំពន្យល់តែខាងក្រៅ ប្រហែលជាមិនយល់។ ឥឡូវទាក់ទងនឹងចំណុចទី១​ ដែលថាខ្លឹមសារនេះបង្ហាញពីការដឹងគុណវៀតណាម … សូមក្រសួងអប់រំបង្ហោះ digital copy លើ internet ដើម្បីឲ្យបងប្អូននៅក្រៅប្រទេសអាច download យកទៅមើលថា តើវាខុសអីត្រង់ណា។ អត់មានអីត្រូវលាក់លៀមទេ។ ឲ្យគាត់មើលតែម្ដងថា តើដូចគេនិយាយឬអត់? តើខ្លឹមសារទាំងអស់នេះ មានជំពាក់អីជា​មួយការដែលឲ្យកម្ពុជាដឹងគុណអ្នកណាទេ?

(១៧) ពីជំពូក១ ដល់៣ ជាការរៀបចំឲ្យកូនខ្មែរដឹងប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់ជាតិខ្លួន

ឥឡូវ ជំពូក១ និយាយពីសង្គមរាស្រ្តនិយម និងកោះសន្តិភាព ឆ្នាំ១៩៥៥-១៩៧០ រៀបរាប់ពីស្នាដៃរបស់ព្រះបាទ នរោត្ដម សីហនុ ទាមទារឯករាជ្យ ការរក្សាសន្តិភាព ការបំពេញតម្រូវការមូលដ្ឋាន និងកសាងអត្តសញ្ញាណជាតិ និងស្នាដៃអតីតកាលពីជំនាន់សង្គមរាស្រ្តនិយម។ តើនេះជាអ្វីដែលបញ្ជាក់ពីការដឹងគុណរបស់ប្រទេសផ្សេងឬទេ? គឺដឹងគុណសម្ដេចតា ដែលជាអ្នកកសាងក្នុងជំនាន់សង្គមរាស្រ្តនិយមគឺខ្មែរ។

ជំពូក២ ជំនាន់សាធារណរដ្ឋខ្មែរ ពីឆ្នាំ១៩៧០-១៩៧៥ បង្រៀនពីស្ថានភាពរស់នៅ ពីមូលហេតុនៃការបែកបាក់ ការផ្លាស់ប្ដូរ ការធ្វើរដ្ឋប្រហារ ដំណាក់កាលចុងក្រោយនៃរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរ និយាយពីប្រវត្តិសាស្រ្តឲ្យកូនខ្មែរចាំ អត់មាននិយាយពីគុណអ្នកណាទេនៅទីនេះ។

ជំពូក៣ និយាយពីកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ និងវាលពិឃាដ ពីឆ្នាំ១៩៧៥-១៩៧៩ និយាយពីរបប និងការដឹកនាំជ្រុលនិយម ពីរដ្ឋធានីភ្នំពេញក្នុងរបបខ្មែរក្រហម ស្ថានភាពយ៉ាងម៉េច អត់មនុស្សយ៉ាងម៉េច ពីជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រ​ជាជននិងប្រជាជន និងអត្តសញ្ញាណថ្មី។ តើនេះឬនិយាយអំពីគុណបំណាច់របស់ប្រទេសជិតខាង ហើយបំភ្លៃប្រ​វត្តិសាស្រ្ត? ការរៀបចំប្រវត្តិសាស្រ្តត្រូវឲ្យយល់ ឲ្យកូនខ្មែរដឹងប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់ខ្លួន។

(១៨) ត្រឹមតែមួយជំនាន់ក្រោយផង ក៏មានកូនចៅមិនដឹងនិង/ឬភ្លេចប្រវត្តិសាស្រ្តទៅហើយ

ប៉ុន្មានថ្ងៃមុន មានអ្នកនិយាយថា ប៉ុល ពត មិនបានសម្លាប់មនុស្សទៅហើយ។ តើនេះឬការចាំប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែរ? ខ្ញុំចាំថា ពីឆ្នាំទៅ ខ្ញុំឃើញវីដេអូឃ្លីបមួយ ថាមានអ្នកទៅចាប់លោកអ៊ំម្នាក់កំពុងសម្រាន្តគ្រុននៅក្នុងពំនូកចំបើង យកមកទឹមធ្វើគោសម្រាប់ភ្ជួរ ហើយបង្ហោះ។ មើលរឿងនេះ ខ្ញុំដឹងហើយ លោកតា លោកយាយ … ប៉ុន្តែដែលសំខាន់ មើលក្នុង comment អ្នកដែលចាស់ៗ ចូល comment ថាមិនភ្លេចទេអ្វីដែលគាត់បានឆ្លងកាត់ តែក្មេងៗ អាយ១៨ ១៩ ឬ២០ឆ្នាំ ចូលទៅ comment ថា គាត់មិនជឿទេ ដែលថាខ្មែរក្រហមធ្វើអំពើដល់ថ្នាក់ហ្នឹង កុំភូតដល់ថ្នាក់ហ្នឹងពេក។ ខ្មែរក្រហមមិនដែលយកមនុស្សទៅទឹមគោទេ។ ម្សិលមិញ ក្នុងសភា ដែលយើងឆ្លងច្បាប់មួយ … ឯកឧត្ដម ប៊ិន ឈិន ឡើងនិយាយថា គាត់ក៏ជួបរឿងស្រដៀងគ្នាដែរ។ គាត់ប្រាប់ក្មេងៗថា ជំនាន់អាពត គាត់ហូបបបរ “ប៊ិះទឹក”។​

ក្មេងៗថា លោកតាមានពិបាកអី បបរឆ្ងាញ់តើ។ គាត់ថា “ត្រូវហើយ ចៅៗ បបរឆ្ងាញ់តើជំនាន់ចៅៗ បបរឡើងខាប់ ហើយសុទ្ធតែជាមួយត្រីរំងាស់ ជាមួយខួរជ្រូក ជាមួយត្រីងៀត ពងទាប្រៃ។ កាលជំនាន់អាពត អ៊ំហូប(បបរអង្ករ)មួយកំប៉ុង ១០០នាក់ ហើយមានគល់ចេក ជាមួយប៊ិះទឹក”។ ក្មេងៗគេស្មានថា Beef Steak ក៏សួរបញ្ជាក់ ប៊ិះទឹក ហ្នឹងអី? គាត់ថា ប៊ិះទឹក ដោយសារមួយកំប៉ុងសម្រាប់១០០នាក់ វាសឹងតែអត់អីទាំងអស់។ កុំតែបានគល់ចេក កុំអីទឹកសុទ្ធ។ ហ្នឹងហើយបបរប៊ិះទឹកនោះ។ សួរថាក្មេងៗមួយចំនួនជឿទេ? តើនេះជាទិដ្ឋភាពប្រវត្តិ​សាស្រ្ត​ទេ? មួយចំនួនបានបញ្ជាក់ថាមិនជឿទេ។ ជាប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែរ អ្នកដែលនៅរស់ ឆ្លងកាត់សម័យសង្រ្គាម និងសម័យប៉ុល ពត ហើយកូនចៅត្រឹមតែមួយជំនាន់ក្រោយផង ក៏ភ្លេចប្រវត្តិសាស្រ្តទៅហើយ។ យើងត្រូវតែចងក្រងប្រវត្តិសាស្ត្រទុក។

(១៩) ពីជំពូក៤ ដល់៥ រៀបរាប់ពីការផ្ដួលរំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍ប៉ុល ពត និងការស្ដារប្រទេសឡើងវិញនិងការចរចាឆ្ពោះទៅបោះឆ្នោតសកល នយោបាយឈ្នះឈ្នះកសាងសន្តិភាព យុទ្ធសាស្រ្តត្រីកោណ និងចតុកោណ

នៅអាមេរិក មិនមែនអាល្លឺម៉ង់ទេ មានសារមន្ទីរធំមួយគឺសារមន្ទីរប្រល័យពូជសាសន៍ជំនាន់ Nazis។ គេសម្លាប់នៅអឺរ៉ុបទេ តែនៅ Holocaust Museum … គេថែរក្សា​ទុកជាប្រវត្តិសាស្រ្ត។ យើងទៅណាននីង ប្រទេសចិន ឃើញគេធ្វើកន្លែងដែលជំនាន់នេះកាន់កាប់ កន្លែងកាត់ក្បាលមនុស្សអី។ គេធ្វើនៅហ្នឹង។ កន្លែងខ្លះគេមិនយក(ចេញ)ទេ គេកែ ធ្វើឆ្អឹង គេទុកនៅហ្នឹង ធ្វើសារមន្ទីរពីលើតែម្ដង។ សួរថាតើគេដាក់ដើម្បីគុំគួនឬទេ? អត់ទេ គឺដាក់ដើម្បីចាំប្រវត្តិសាស្រ្ត។

អញ្ចឹង ខ្លឹមសារនៃប្រវត្តិសាស្រ្ត ក្នុងជំពូក៤ អំពីសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា និងរដ្ឋកម្ពុជា ពីឆ្នាំ១៩៧៩-១៩៩៣​ និយាយពីការបង្កើតរបបថ្មីក្រោយពីការផ្ដួលរំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍ប៉ុល ពត និងការស្ដារប្រទេសឡើងវិញដែលពេលនោះវាក៏ជាតថភាពប្រវត្តិសាស្រ្តដែរ។ ជំពូក៥ គឺព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាទី២ ពី១៩៩៣ ដល់បច្ចុប្បន្ន គឺនិយាយពីការចរចា ដំណើរឆ្ពោះទៅការបោះឆ្នោតសកល នយោបាយឈ្នះឈ្នះនៃការកសាងសន្តិភាព យុទ្ធសាស្រ្តត្រីកោណការអភិវឌ្ឍ យុទ្ធសាស្រ្តចតុកោណ និងវិបុលភាព ហើយទៅមុខទៀត (អាចមាន)បញ្ចកោណ តែឥឡូវបញ្ចកោណទើបចាប់ផ្ដើមមិនទាន់ជាប្រវត្តិសាស្ត្រទេ។

(២០) និយាយពី រណសិរ្សសាមគ្គីសង្រ្គោះជាតិកម្ពុជា សហការនឹងកងទ័ពស្ម័គ្រចិត្តវៀតណាមរំលំរបបប្រ​ល័យពូជសាសន៍ នៅទំព័រ ៤១ និង ៤២ ម្នាក់មួយបន្ទាត់

សូមបញ្ជាក់ជូនអ៊ំ ពូមីង បងប្អូនទាំងអស់ ព្រះតេជព្រះគុណ គ្រប់ព្រះអង្គ ដែលចោទថាយើងសរសេរសៀវ​ភៅនេះដើម្បីដឹងគុណវៀតណាម គឺក្នុងសៀវភៅនេះមិនមាននិយាយច្រើនពីវៀតណាមទេ ក្រៅពីទំព័រ៤១ មួយបន្ទាត់ និងទំព័រ៤២ មួយបន្ទាត់ ដែលនិយាយពីរណសិរ្សសាមគ្គីសង្រ្គោះជាតិកម្ពុជា សហការជាមួយកងទ័ពស្ម័គ្រចិត្តវៀតណាមវាយផ្ដួលរំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត ការការពារ ការស្ដារឡើងវិញ … ក្រៅពីនោះទៀត គឺនិយាយពីខ្មែរ ស្នាដៃបុព្វបុរសខ្មែរជំនាន់់សម្ដេចតា ក្រោយមកខ្មែររួមគ្នារកសន្តិភាព បូកជាមួយនឹងខ្មែរទិដ្ឋភាពឈឺចាប់មួយចំនួនដែលធ្លាប់ឆ្លងកាត់ កុំឲ្យត្រឡប់មកវិញ និយាយពីខ្មែរទាំងអស់។

​សៀវភៅមួយនេះ ក្រសួងអប់រំអត់មានព្យាយាមនិយាយពីប្រវត្តិសាស្រ្តជាមួយប្រទេសណាទេ ប៉ុន្តែនិយាយពី តថភាពជាក់ស្ដែងនៃកម្ពុជា ដើម្បីខ្មែរទាំងអស់បានចងចាំ និងងាយយល់។ នេះគឺជាការពិត។ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ ហើយក្រសួងអប់រំនឹងបង្ហោះសារនេះគ្មានអីលាក់ទេ។ មិនបានសរសេរសៀវភៅមួយហ្នឹងដឹងគុណអ្នកណា ក្រៅពីការតស៊ូរបស់យើង និងការចូលរួមរបស់វៀតណាម(មានត្រឹម)២បន្ទាត់ហ្នឹង។ ខ្លឹមសារទាំងអស់និយាយពីខ្មែរ ប្រជាជនខ្មែរ ថ្នាក់ដឹកនាំខ្មែរ ធ្វើអ្វីៗ សម្រាប់កូនចៅទៅថ្ងៃក្រោយ ឱ្យមានយល់ប្រវត្តិសាស្រ្ត។ ត្រូវយល់ពីប្រវត្តិខ្លួនឯងឲ្យច្បាស់។

តាំងពីថ្នាក់ទី៤ ទី៥ និងទី៦ ចាប់ពីបុរេប្រវត្តិមកដល់សម័យទំនើបនេះ គឺសរសេរ៤ ជំនាន់នេះ។ ឯកឧត្ដម ហង់ជួន ណារ៉ុន បានពន្យល់ហើយ តែហាក់ដូចជាមិនទាន់យល់។ ឥឡូវ ខ្ញុំពន្យល់មូលហេតុ ដោយសារភាគច្រើនយើងអត់ទាន់បានពិនិត្យដឹងរឿង។ យើងចូលចិត្តគិតតាមគេប្រាប់ ហើយយើងជឿតាមគេ។ ក្នុងន័យនេះ ខ្ញុំសូមឲ្យ​និស្សិត បញ្ញវន្ត សាស្រ្តាចារ្យ ស្រាវជ្រាវឱ្យបានច្បាស់មុននឹងធ្វើការសម្រេចចិត្ត មុននឹង Share បន្ត ឬមុននឹងយកមកផ្សាយបន្ត។ នេះជាឯករាជភាពក្នុងការសម្រេចចិត្តផ្អែកទៅដោយបញ្ញាញាណ និងសមត្ថភាពរបស់យើង ហើយសូមស្រាវជ្រាវឱ្យបានច្បាស់។ នេះគឺជាឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែង ពីហានីភ័យដែលថាយើងគ្រាន់តែលឺ យើងឆាប់តែជឿ។ សូមឱ្យស្រាវជ្រាវខ្លឹមសារឱ្យច្បាស់។

(២១) វិមានឈ្នះឈ្នះ – អត្ថន័យតួវិមានធំ ៧ជ្រុង តួវិមានទីពីរ ៥ជ្រុង និងកំពូល៣

ទី២ អំពីរូបនៅលើក្រប។ គេថា រូបដែលនៅខាងស្តាំវិមានឈ្នះឈ្នះយើង រូបខាងឆ្វេងជារូបស្តូបអនុស្សាវរីយន៍វៀតណាម មើលមួយភ្លែតស្រដៀងគ្នា។ តែបើមើលឱ្យច្បាស់អត់ដូចគ្នាទេ ខុសគ្នាដាច់ស្រឡះ។ បើមើលរូបអគារដែលស្រដៀងគ្នា ខ្ញុំគ្រាន់តែវាយ Google ល្ងាចមិញ វៀតណាម, ចិន, ហ្វីលីពីន ស្រដៀងៗគ្នា ហើយវាយចេញមួយគរគោក ប៉ុន្តែរូបនីមួយៗ គេធ្វើខុសគ្នា អត្ថន័យខុសៗគ្នា។ មិនបាច់ចាំតែអគារស្រដៀងៗ គ្នាទេ។ ជឿទេថា មានផ្ទះ ២ខ្នង នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែលទាំងម្ចាស់ផ្ទះ ទាំងស្ថាបត្យករដែលគូរប្លង់មិនដែលជួបគ្នា តែចេញប្លង់មកស្រដៀងគ្នា។ ចំណង់ចំណូលចិត្តប្រហែលស្រដៀងគ្នា។ សូម្បីតែមនុស្សហ្នឹង អត់ជាប់សាច់ឈាមគ្នា ក៏មុខស្រដៀងគ្នាដែរ។ ជឿទេ?

បងប្អូនប៉ុន្មាននាក់ស្គាល់ ហើយធ្លាប់ឃើញតាម TikTok ឈិន ឡុង កម្ពុជា និង Messi កម្ពុជា។ ប៉ុន្មាននាក់ធ្លាប់ឃើញ? ឃើញច្រើន។ មើលដូច Messi និងដូច ឈិន ឡុង អញ្ចឹង។ ខ្ញុំថា សង្ស័យគេបញ្ចូលសំឡេងហើយ។ តាមពិតខ្មែរយើងសោះ។ មុខដូច ឈិន ឡុង ប៉ុន្តែសួរជាប់អីជាមួយ ឈិន ឡុង ហុងកុង អត់ជាប់អីបន្តិច។ ម្នាក់ដាក់ឈ្មោះ Messi ប៉ុន្តែឈ្មោះជាក់ស្តែងមិនដឹងអីទេ មុខដូច Messi របស់ Argentina អញ្ចឹង។ ឥឡូវសូម្បីតែមនុស្សដែលមុខស្រដៀងគ្នាក៏មិនអាចជាប់គ្នា អគារដែលរៀបចំរចនាបទមួយចំនួនវាមើលស្រដៀងគ្នា តែមិនមែនកូពីទេ។

តើវាមានទំនាក់ទំនងយ៉ាងម៉េច? វិមានឈ្នះឈ្នះរបស់យើងមានន័យយ៉ាងម៉េច? ខ្ញុំសួរប៉ុន្មាននាក់ធ្លាប់ឃើញវិ​មានឈ្នះឈ្នះ សុំលើកដៃឱ្យខ្ញុំបន្តិច? សឹងតែទាំងអស់គ្នា។ ឥឡូវប៉ុន្មាននាក់ដែលទៅមើលអត្ថន័យនៅលើវិមានឈ្នះឈ្នះ? អត់ទេ។ ប៉ុន្មាននាក់ដែលមើល ទោះបីជាមិនបានទៅ ឃើញរូបនេះយល់អំពីអត្ថន័យនៃរចនាបទស្ថាបត្យកម្មហ្នឹង។ មាន ២, ៣នាក់។ កាន់តែតិចទៅ។ តែប៉ុន្មាននាក់ដែលធ្លាប់ឃើញគេវាយប្រហាររឿងហ្នឹង ប្រ​ហែលជាច្រើន។ ទៅមើលទៅ។ គ្មានស្អីដែលជារបស់ប្រទេសផ្សេងទេ។ សម័យអង្គរមានរូប យក្សទាញព្រ័ត្រ មានរាជសីហ៍ មានរចនាបទទ្វារជ័យទាំង ៣​​ហ្នឹង គឺមានតំណាងរជ្ជកាលនីមួយៗ។ នៅក្នុងរចនាបទនេះមានអនុស្សាវរីយ៍របស់វៀតណាម តែផ្នែកខាងក្រោម។ កម្ពុជាមាន ៣ថ្នាក់។ ៣ ថ្នាក់ នេះមិនមែនដោយចៃដន្យ មិនមែនកូពីទេ គឺជានិមត្តិរូបច្បាស់លាស់។

ថ្នាក់ទី១៖ តួវិមានទី១ ធំមាន ៧ជ្រុង, តួវិមានទី២ មាន ៥ជ្រុង, កំពូលមាន៣។ គេអត់ដឹងថា អត្ថន័យអីទេ គ្រាន់តែឃើញកំពូល ៣ ថាហ្នឹងកូពីពីគេ។ អម្បាញ់មិញខ្ញុំសួរប៉ុន្មាននាក់យល់ ៧, ៥, ៣ ហ្នឹង? សាស្ត្រាចារ្យអម្បាញ់មិញ យល់យ៉ាងម៉េចដែរ? អ្នកណាលើកដៃអម្បាញ់មិញ?

តួនៅខាងក្រោមគេ ៧ជ្រុង តំណាងឱ្យលក្ខខណ្ឌ/កត្តាជ័យជម្នះទាំង៧ នៃការអនុវត្តនយោបាយឈ្នះឈ្នះ ដែលក្នុងនោះមានកត្តាអ្នកដឹកនាំ តួនាទីរដ្ឋបាលកណ្តាល ប្រតិបត្តិករ ការកសាងទំនុកចិត្តរវាងភាគីពាក់ព័ន្ធ មនោគមវិជ្ជា និងពាណិជ្ជកម្ម ការបរទេស និងការបែកបាក់របស់ខ្មែរក្រហម ដែលជាកត្តា៧ ដែលនាំឱ្យនយោបាយឈ្នះឈ្នះជោគជ័យ។ ប៉ុន្មាននាក់ដឹងរឿងនេះ? អត់ទេ។ មិនច្រើនប៉ុន្មានទេ។ ក្រែងលោបងប្អូនដឹងតែអៀន មិនហ៊ានលើកដៃ។

តួវិមានទី២ ដែលមាន ៥ជ្រុង តំណាងអី? តំណាងនយោបាយ វិធីសាស្ត្រ យុទ្ធសាស្ត្រ DIFID បំបែកខ្មែរក្រហម divide isolated finish integrate develop បើជាភាសាអង់គ្លេស។ បើជាខ្មែរ divide គឺញែករវាងតួអង្គប្រតិ​បត្តិករខ្មែរក្រហម ជាមួយមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមទើបអាចធ្វើការបាន។ ទី ២ isolated បានន័យថា ញែកតួអង្គខាងក្រោម។ អញ្ចឹងបានយើងសមាហរណកម្មកងពលជើងក្រោមមក ទុកមេដឹកនាំនយោបាយខ្មែរក្រហមនៅខាងលើ ឱ្យគាត់ឯករាជ្យ។ finish គឺបញ្ចប់ខ្មែរក្រហម តែបញ្ចប់ហើយដើម្បីឱ្យនៅជាមួយយើង ជាជាងទៅវិញវាយគ្នាទៀត គឺយើង integrate បានន័យថាគាត់សមាហរណកម្ម គាត់ចូលមក។

បន្តិចទៀតខ្ញុំនិយាយពីរឿងប្រាសាទតាមាន់ ដែល ម្សិលម្ង៉ៃនេះ (ការគាំទ្រឯកឧត្តម នាក់ វង្ស)ផ្ទុះពេញ ហ្វេកប៊ុក ដែលគាត់ក៏ជាលទ្ធផលនៃនយោបាយឈ្នះឈ្នះនេះដែរ។ ចុងក្រោយពី integrate បានន័យថាទាហាននៅឯណាបញ្ចូលមក ទាហានខ្មែរក្រហមចូលមកទាហានរដ្ឋាភិបាលមក។ ដែនដីមានរដ្ឋបាលនៅខ្មែរក្រហមគឺឱ្យចូលជាមួយរដ្ឋបាលកណ្តលមក ធ្វើការជាមួយគ្នា ហើយ Develop/អភិវឌ្ឍឱ្យគាត់។

ទី៣ កំពូល ៣ចុងក្រោយ តំណាងអី? គឺការធានា ៣យ៉ាង ធានាអាយុជីវិត រូបរាងកាយ ធានាតួនាទី និងធានាទ្រព្យសម្បត្តិ។ នេះហើយអត្ថន័យនៃ វិមានឈ្នះឈ្នះរបស់យើង។ អត្ថន័យនៃការអនុវត្តគោលនយោបាយ ដោយខ្មែរ ដោយថ្នាក់ដឹកនាំខ្មែរ សុទ្ធតែខ្មែរទាំងអស់ ដើម្បីបញ្ចប់សង្គ្រាមរ៉ាំរ៉ៃ ៥០០ឆ្នាំ នៅកម្ពុជា …។

(២២) វិមានឈ្នះឈ្នះជានិមត្តិរូបនៃដំណាក់កាលបង្រួបបង្រួមជាតិផង និងការអភិវឌ្ឍក្រោយបង្រួបបង្រួមជាតិ និងសន្តិភាពផង

គ្រាន់តែឃើញរូបស្រដៀងគ្នាក៏ថាអញ្ចេះអញ្ចុះ ជារឿងស្រួលទេ។ ប៉ុន្តែសូមស្រាវជ្រាវឱ្យច្បាស់។ ខ្ញុំចែករំលែកបន្តអត្ថន័យនេះជូនបងប្អូនជាបញ្ញាវន្ត ជានិស្សិត។ ទៅមើលនៅលើជញ្ជាំង អត់មាននិយាយអ្វីក្រៅពីដំណាក់កាលចរចារកសន្តិភាព។ សូម្បីតែយើងធ្វើបាន Guinness World Record អន្សមយក្សហ្នឹង ក៏មានលើហ្នឹងដែរតាមខ្ញុំចាំ។ ជាសមិទ្ធផលថ្មីៗ ដែលយើងយកទៅដាក់។ ខ្មែរធ្វើ។ វិមានឈ្នះឈ្នះ មិនត្រឹមតែរៀបចំជានិមត្តិរូបនៃដំណាក់កាលបង្រួបបង្រួមជាតិទេ តែក៏ទាំងការអភិវឌ្ឍក្រោយការបង្រួបបង្រួមជាតិ និងសន្តិភាពនេះផងដែរ​។ ដូចនេះ សូមយល់ថា មិនមែនជារបស់រៀតណាម ឬរបស់ប្រទេសណាទេ។ មិនមែនធ្វើដើម្បីដឹងគុណអ្នកណាទេ គឺដើម្បីដឹងគុណប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់គ្នា ដែលរួមគ្នាបញ្ចប់សង្គ្រាម ៥០០ឆ្នាំនេះ។ បើគេនៅតែ(មានះ)អញ្ចឹង ជាសិទ្ធរបស់យើងត្រូវការពន្យល់។

ឥឡូវលទ្ធផលនៃវិមានឈ្នះឈ្នះយ៉ាងម៉េច? … ឥឡូវលទ្ធផលនៃវិមានឈ្នះឈ្នះ ជាកត្តាគួបផ្សំដែលយើងមានថ្ងៃនេះ ដែលយុវជនជាច្រើន នៅក្នុងនេះ មិនកំពុងច្បាំងគ្នា ឬស្លាប់ក្នុងសមរភូមិ ហើយមានឱកាសមករៀន។ បើយើងនៅបន្តវាយគ្នា ប្រហែលជាចាប់(បញ្ចូល)ទ័ពទាំងសងខាងហើយ។ ក្មេងៗ មិនបានឱកាសទៅធ្វើការ រៀនសូត្របែបនេះទេ។ ជាការអភិវឌ្ឍប្រទេសបញ្ចប់សង្គ្រាម យើងប្រមូលទុនវិនិយោគទៅលើវិស័យអប់រំ ជាជាងទិញអាវុធគ្រាប់បាញ់គ្នា។ កាលវាយគ្នា យើងចំណាយច្រើនណាស់លើការទិញអាវុធគ្រាប់។ សូម្បីតែនៅអ៊ុយក្រែនវាយគ្នានេះ ធនធាន អ៊ុយក្រែន វាយតែមួយប៉ប្រិចភ្នែក ពឹងអឺរ៉ុប ពឹងអាមេរិក ជួយលុយរាប់ពាន់លាន ចាក់មកតែ ៣ខែ យកមកសម្លាប់គ្នា អស់ទាំងមនុស្ស អស់ទាំងលុយ។

(២៣) ដោយសារកត្តានយោបាយឈ្នះឈ្នះនិងបញ្ចប់សង្គ្រាម ខ្មែររួមគ្នាតែមួយ កងទ័ពតែមួយ ការពារទឹកដី

បងប្អូនប្រហែលជាឃើញរឿងនៅ ប្រាសាទតាមាន់ ហើយប៉ុន្មានថ្ងៃនេះ។ តួអង្គមួយដែលលេចធ្លោ គឺឯកឧត្តម នាក់ វង្ស មេបញ្ជាការកងពល៤២ បច្ចុប្បន្ន។ បងប្អូនដឹងទេ? ដែលឈានទៅដល់នេះ តើការរួមផ្សំនៃនយោបាយឈ្នះឈ្នះ ដែលគេកំពុងចោទថា វិមានឈ្នះឈ្នះ អញ្ចេះអញ្ចុះ គឺបានដោយសាររឿងហ្នឹង។ ហេតុអី? បងប្អូនទាំងអស់ត្រូវយល់ថា កាលពីយើងវាយគ្នា តំបន់ប្រសាទ តាមាន់ តាក្របី គ្រប់គ្រងដោយភាគីខ្មែរក្រហម។ ទីក្រុងសំរោង គ្រប់គ្រងដោយទាហានរដ្ឋាភិបាល។ យើងវាយគ្នាសាហាវណាស់។ ទីបញ្ជាការនៅសំរោងហ្នឹងពីឆ្នាំ ១៩៨៦ វាយគ្នាស្លាប់ច្រើនទាំងសងខាង។ ឯកឧត្តម នាក់ វង្ស ជាមេបញ្ជាការខ្មែរក្រហមកាលពីពេលនោះ។ បើសិនជាគ្មាននយោបាយឈ្នះឈ្នះបញ្ចប់ទេ មិនមែន ឯកឧត្តម នាក់ វង្ស ជាមេបញ្ជាការនៃកងយុទ្ធពលខេមរភូ​មិន្ទទេ។ ប្រហែលខ្មែរយើងកំពុងតែវាយគ្នានៅទីនោះ ហើយម៉ោងថ្មើរនេះ មិនមែនខ្មែរយើងរួមគ្នាជាទ័ពតែមួយទេ។ នេះហើយគឺជាសមិទ្ធផលជាក់ស្តែង។

ខ្ញុំលើកតែជ្រុងមួយទេ ប៉ុន្តែជ្រុងមួយនៃនយោបាយឈ្នះឈ្នះ បញ្ចប់សង្គ្រាម ៥០០ឆ្នាំនេះ គឺយើងឃើញជាក់ស្តែងនៅក្នុងប៉ុន្មានថ្ងៃនេះ។ ពីមុន ឯកឧត្តម នាក់ វង្ស មិនទាន់ជាមេបញ្ជាការទេ។ អតីតមេបញ្ជាការ គឺឯកឧត្តម ប៉ែន វ៉ូយ កាលពីយើងវាយ​គ្នាឆ្នាំ២០០៨។ ពីមុននៅកន្លែងនេះ ៣កងពល របស់ខ្មែរក្រហមចូលគ្នា បង្កើតកងពលធំលេខ១៥ ហើយក្រោយមកបានកែសម្រួលចូលជាកងពល៤២។ ខ្ញុំក៏ធ្លាប់ទៅកន្លែងហ្នឹងច្រើន។ ខ្ញុំឃើញគេលើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលក្បត់ជាតិស្អីៗ មិនគិតគូរទៅមើល តាមាន់ តាក្របី។ តាមពិតយើងមានផ្លូវចល័ត បេតុងគ្រប់ទីកន្លែង រៀបចំលេណ​ដ្ឋានការពារ។ យើងប៉ះគ្នា​ឆ្នាំ២០០៨ និង ឆ្នាំ២០១១ នៅព្រះវិហារ។ បន្តិចទៀតខ្ញុំនិយាយអ្នកស្នេហាជាតិពីក្រៅប្រទេសកំពុងជេរ ត្រកូល ហ៊ុន ក្បត់ជាតិ។ ចង់ប្រៀបធៀបមើលអ្នកណាធ្វើអីខ្លះជាក់ស្តែង? ព្រោះវាពាក់ព័ន្ធរឿងជាតិ រឿងទឹកដីតែម្តង។

បើសិនជាគ្មាននយោបាយឈ្នះឈ្នះ ម៉ោងថ្មើរនេះមិនដឹងថា ឯកឧត្តម នាក់ វង្ស ដែលជាមេបញ្ជាការអតីតខ្មែរក្រ​ហម នៅឬអត់ផង? មិនមែនទាហានស្លៀកខោអាវខេមរភូមិន្ទនៅលើហ្នឹង(ភ្នំ)ទេ។ កុំនិយាយអ្នកធ្វើបុណ្យអីនៅខាងក្នុង អ្នកដែលឡើងទៅច្រៀងនៅលើហ្នឹង ដែលមានរឿងហ្នឹងគឺសុទ្ធតែអ្នកពីភ្នំពេញ កុំថាអ្នកនៅភ្នំពេញមានឱកាសឡើងទៅ ប្រាសាទតាមាន់ ពេលហ្នឹងនោះ។ យើងនៅញែកគ្នា។ ហ្នឹងហើយដែលថា កត្តាជាក់ស្តែងដែលយើងឱ្យរួមគ្នាជាខ្មែរតែមួយ កងទ័ពតែមួយ រួមគ្នាការពារទឹកដី គឺដោយសារកត្តានយោបាយឈ្នះឈ្នះ បញ្ចប់សង្គ្រាម ខ្មែរទាំងអស់ចូលជាមួយគ្នា ហើយត្រូវរក្សាតួនាទីមេដឹកនាំកងទ័ពជូនតាមការសន្យារបស់​ សម្តេច តេជោ ដែលឯកឧត្តម នាក់ វង្ស … ពីមុនជាសេនាធិការ ឥឡូវជាមេបញ្ជាការបាន ដោយមិនមានការរើស​អើង។ នេះហើយនយោបាយឈ្នះឈ្នះ ដែលយើងទាំងអស់គ្នាខំធ្វើ។

(២៤) ដែលមិនទុកចិត្តគ្នា ជាការឈានទៅឈ្លោះគ្នា បែកបាក់សាមគ្គី ហើយសង្គ្រាមនឹងវិលត្រឡប់

គេខំប្រឹងបំភ្លៃថា ហ្នឹងជានយោបាយ ជាវិមានដែលដឹងគុណអ្នកផ្សេង។ មិនមែនទេ គឺជារបស់កម្ពុជា ដើម្បីអរគុណប្រតិបត្តិករ ហើយជាការរំលឹកថា សង្គ្រាម ៥០០ឆ្នាំ វេទនាប៉ុណ្ណា កុំឱ្យបាត់សន្តិភាព ហើយការពារទឹកដី ឯករាជ្យភាព កុំឱ្យបែកបាក់ផ្ទៃក្នុង។ បើបែកបាក់ហើយមិនបាច់ចាំវាយគ្នាទេ គឺគេចូលមកយកតែម្តង។ នេះហើយគឺជាកត្តាជាក់ស្តែង។ វាជាកត្តារំលឹកថា ការស្វែងរកសន្តិភាពលំបាកណាស់ ប៉ុន្តែការថែរក្សាសន្តិភាពកាន់តែលំបាកជាងនេះទៅទៀត ទាមទារឱ្យកូនខ្មែរត្រូវយល់គ្នា ត្រូវយល់ពីកត្តាប្រវត្តិសាស្ត្រដែលថា ខ្មែរចុះខ្សោយមិនមែនមកពីគេវាយលុកទេ ប៉ុន្តែកត្តាធំបំផុតទី១ គឺដោយសារយើងបែកបាក់គ្នាផ្ទៃក្នុង សង្គ្រាមតាំងពីជំនាន់ក្រោយអង្គរហ្នឹងហើយ ដែលទុកឱកាសឱ្យយើងកាន់តែខ្សោយទៅៗ។

ការថែរក្សាសាមគ្គីភាព ការរក្សាសន្តិភាពនៅក្នុងប្រ​ទេស គឺជាកិច្ចការសំខាន់។ ឈានពីការយល់នៅគ្រប់កន្លែងជាពិសេសដូចជាការព្យាយាមយល់រឿង(សៀវភៅប្រវត្តិវិទ្យាចេញដោយ)ក្រសួងអប់រំ ធម្មតាចេញមេរៀនឱ្យបងប្អូន កូនចៅ យើងដឹងតាំងពីជំនាន់មុនសោះ ស្រាប់តែមានអ្នកទៅបំផុសឱ្យខ្មែរលែងទុកចិត្តគ្នាឯង។ នេះហើយជាជំងឺធំណាស់។ ដែលយើងនៅតែមិនទុកចិត្តគ្នាឯង ឈានទៅដល់ការឈ្លោះគ្នាឯងហ្នឹងហើយ ដែលសង្គ្រាមនឹងវិលត្រឡប់ សង្គ្រាមអារម្មណ៍ សង្គ្រាមការបែកបាក់សាមគ្គី ដែលមិនបាច់ទៅប្រកួតជាមួយអ្នកណាទេ។ នេះជាអ្វីដែលយើងត្រូវយល់ឱ្យច្បាស់ពីអត្ថន័យ​វិមានឈ្នះឈ្នះ អត្ថន័យ​ទិវាសន្តិភាព អត្ថន័យសៀវភៅ និងគោល​គំនិតដែលរាជរដ្ឋាភិបាលបានដាក់ចេញ។ សូមស្វែងរកយល់។

(២៥) ល្គឹកណាមានសមត្ថភាពវិនិច្ឆ័យគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ប្រជាពលរដ្ឋនឹងក្លាយជាមូលដ្ឋានរឹងមាំនៃការអភិវឌ្ឍប្រទេសប្រកបដោយចីរភាព និងសិទ្ធសេរីភាព ក្នុងរបបប្រជាធិបតេយ្យ

សូមយកឱកាសបញ្ជាក់ឱ្យយល់ប៉ុណ្ណេះពីសៀវភៅ ដែលជាកត្តាប្រវត្តិសាស្ត្រ ជាកត្តាដែលពាក់ព័ន្ធជាមួយយើងរាល់ថ្ងៃ ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងកត្តាដែលអាចបង្កលក្ខណៈឱ្យយើងរួមគ្នាការពារទឹកដី … ចេញទៅវិញទិញអានទៅ បើអត់ជឿខ្ញុំនិយាយ។ បន្តិចទៀតចាំក្រសួងអប់រំបង្ហោះ … ឥឡូវបើមានហើយ ឱ្យបង្ហោះឥឡូវតែម្តង ឱ្យបងប្អូនដោនឡូតអង្គុយអានថាតើខ្ញុំដែលនិយាយនេះ តើអ្នកចងក្រងសៀវភៅ ក្រុមការងារ អនុគណកម្មការចងក្រងសៀវ​ភៅប្រវត្តិសាស្ត្រនៅក្រសួងអប់រំ មានចេតនាខុសអញ្ចឹងទេ? សំខាន់បំផុតសួរថាប៉ុន្មាននាក់បានស្តាប់ការជជែក​វែកញែក ដែលអត់មានមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់ ហើយប៉ុន្មាននាក់បានអានសៀវភៅហ្នឹងពិតប្រាកដ។

ប៉ុន្មាននាក់ដែលឃើញគេជេរ គេចោទ រិះគន់ វាយប្រហារថាសៀវភៅហ្នឹងយ៉ាងណាៗ? ហើយប៉ុន្មាននាក់ដែលយល់អំពី អត្ថន័យនៃវិមាន និងរចនាបទ(វិមានឈ្នះឈ្នះ)ហ្នឹង? ប៉ុន្មាននាក់ដែលបានទៅមើលជាក់ស្តែង? នេះទាមទារឱ្យយើងពន្យល់ នឹងសូមឱ្យជាពិសេសនិស្សិតបញ្ញវន្តទាំងអស់ ស្វែងយល់ឱ្យបានច្បាស់មុនធ្វើការសម្រេចអ្វីមួយ ធ្វើការសន្និដ្ឋានអ្វីមួយ។ ពាក្យថា បញ្ញវន្ត គឺមុននឹងធ្វើអីត្រូវគិតគូរឱ្យបានច្បាស់លាស់ សិក្សាស្រាវជ្រាវឱ្យបានច្បាស់លាស់។ កុំឱ្យគេគិតជំនួសយើង។ បើឱ្យគេគិតជំនួសយើង ហើយយើងចាំតែស្អីក៏សួរគេៗ យើងអត់មានសមត្ថភាពគិតខ្លួនឯង គេមិនមែនហៅថាបញ្ញវន្តដែលមានសញ្ញាបត្រនោះទេ។

សូមគិតគូរ ហើយចូលរួម។ ល្គឹកណាដែលប្រជាពលរដ្ឋកាន់តែច្រើនមានសមត្ថភាពគិតគូរវិនិច្ឆ័យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ពេលនោះហើយយើងនឹងក្លាយជាមូលដ្ឋានរឹងមាំនៃការអភិវឌ្ឍប្រទេស ប្រកបដោយចីរភាព និងសិទ្ធសេរីភាព ក្នុងរបបប្រជាធិបតេយ្យ ដែលប្រជាជនយល់សិទ្ធច្បាស់ មិនងាយស្រួលនៅក្នុងការអូសទាញ ទៅធ្វើអីដែលប៉ះពាល់(ដល់អាយុជីវិតជាតិ)។ ការមិនយល់នេះហើយជាមូលដ្ឋានធំ។ មូលដ្ឋានកសាងមូលដ្ឋានធនធានមនុស្ស ការបណ្តុះបណ្តាលអប់រំនេះឯងគឺដើម្បីឱ្យប្រទេសយើងរឹងមាំ មានសមត្ថភាពគិតគូររួមគ្នា ដើម្បីថែរក្សាការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ …។

ក្រសួងចេញពន្យល់ហើយ ឯកឧត្តមរដ្ឋមន្ត្រី ហង់ជួន ណារ៉ុន ក៏ចេញបកស្រាយរួចហើយ។ ខ្ញុំគ្រាន់តែបន្ថែមអោយកាន់តែច្បាស់ ព្រោះនេះជារឿងរួម រឿងប្រវត្តិសាស្ត្រ និងរឿងធ្វើឱ្យខ្មែរយើងទុកចិត្ត/ឬមិនទុកចិត្តគ្នា។ រឿងឱ្យប្រជាពលរដ្ឋទុកចិត្តឱ្យកូនទៅរៀន ជឿថាបានរៀនប្រវត្តិសាស្ត្រ កុំឱ្យថាកូនយើងទៅរៀន សង្ស័យគេពង្វក់។ គ្មានចេតនានេះទេ។ វិមានដែលយើងបាន Design ក៏ក្នុងអត្ថន័យខ្មែរ ដើម្បីខ្មែរ មិនមែនសំរាប់ដឹងគុណអ្នកណាទេ។ តែបើអ្នកថាដូច ហើយយើងអត់ដឹង ក៏តែជឿថាដូចហើយ។ ស៊ីសងការគិត។ កូនរៀន Pharmacy ដឹងពីថ្នាំ។ ម្តាយឈឺ យកថ្នាំឱ្យម្តាយលេប។ ម្តាយអត់ទុកចិត្តកូន។ គាត់លេបអត់ជា។ ស្អែកឡើងហៅមិត្តភក្តិទៅយកថ្នាំដដែលទៅលេបក៏ជា។ ដោយសារការគិតតែប៉ុណ្ណឹង។

ថ្ងៃមុនមិត្តភក្តិរបស់គ្រួសារខ្ញុំមួយទៅវត្ត។ ម្តាយថាវត្តហ្នឹងសក្តិស័ទ្ធ ទៅកុំភ្លេចយកទឹកមកផងដើម្បីគាត់ផឹកឱ្យបានធូរ។ កូនចេញពីវត្តភ្លេចយកទឹកមក។ មិនដឹងធ្វើម៉េច ទៅយកទឹកផ្សេងមក ប្រាប់ថាទឹកពីលោក។ ម្តាយគាត់ផឹកទៅ ក៏ថា ដូចជាធូរមែនសក្តិស័ទ្ធមែន។ រឿងចិត្តសាស្ត្រនេះទាមទារការយល់។ អញ្ចឹងសូមកុំឲ្យមានការយល់ច្រឡំទៅលើរដ្ឋាភិបាល ទៅលើក្រសួងអប់រំក្នុងការរៀបចំសៀវភៅនេះ ហើយកុំឲ្យមានការយល់ខុសលើការរៀបចំកសាង​វិមានឈ្នះឈ្នះ …។