សម្រង់ប្រសាសន៍ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន, ពិធីអបអរសាទរ ខួប១០០ឆ្នាំ នៃសាសនាគ្រីស្ទនៅកម្ពុជា ព្រឹត្តិការណ៍ “មរតកដំណឹងល្អ” (១៩២៣ – ២០២៣)
[ផ្ដើមអត្ថាធិប្បាយបន្ថែម]
អរគុណសន្តិភាព អាមែន! នៅសល់ ៩៨ ថ្ងៃទៀត យើងនឹងឈានឆ្ពោះទៅដល់ស៊ីហ្គេម នៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា!
[ចប់អត្ថាធិប្បាយបន្ថែម]
ជាដំបូង អនុញ្ញាតឱ្យខ្ញុំសម្តែងការស្វាគមន៍យ៉ាងកក់ក្តៅ ចំពោះសម្តេច ឯកឧត្តម លោកជំទាវ អ្នកឧកញ៉ា លោកឧកញ៉ា លោក លោកស្រី ព្រឹទ្ធាចារ្យ បូជាចារ្យ គ្រូគង្វាល ថ្នាក់ដឹកនាំ និងបរិស័ទ នៃគ្រីស្ទសាសនាទាំងអស់ជាទីរាប់អាន!
ខ្ញុំសូមយកឱកាសជួបជុំដ៏មហោឡារិក និងដោយសេចក្តីរីករាយ ជាមួយគ្រួសារគ្រីស្ទបរិស័ទ ក្នុង “ពិធីអបអរសាទរមរតកដំណឹងល្អ ១០០ ឆ្នាំ (១៩២៣-២០២៣)” នេះ ជូនពរ សម្តេច ឯកឧត្តម លោកជំទាវ អ្នកឧកញ៉ា ឧកញ៉ា លោក លោកស្រី ព្រឹទ្ធាចារ្យ បូជាចារ្យ គ្រូគង្វាល ថ្នាក់ដឹកនាំ និងបរិស័ទនៃគ្រីស្ទសាសនា នៅក្នុងឱកាសចូលឆ្នាំថ្មីឆ្នាំសកល គ្រិស្តសករាជ ២០២៣ ដែលទើបកន្លងផុតទៅថ្មីៗនេះ សូមទាំងអស់គ្នាមានសិរីសួស្តី ជួបតែសេចក្តីសុខ សេចក្តីចំរើន គ្រប់ប្រការ។
នេះគឺជាលើកទី ៥ ហើយ បន្ទាប់ពីបានជួបពិសាអាហារសាមគ្គី ៤ លើកជាប់ៗគ្នា បន្ទាប់ពីការអាក់ខានជួបដោយសារជំងឺកូវីដ-១៩។ ខ្ញុំសូមសម្តែងនូវការកោតសរសើរ ចំពោះសហគមន៍គ្រីស្ទសាសនានៅកម្ពុជា ដែលបានសហការយ៉ាងល្អជាមួយក្រសួងធម្មការ និងសាសនារៀបចំពិធីដ៏មានសារៈសំខាន់នេះឡើង។ ខ្ញុំក៏សូមថ្លែងអំណរគុណសម្តេច ឯកឧត្តម លោកជំទាវ អ្នកឧកញ៉ា ឧកញ៉ា លោក លោកស្រី ថ្នាក់ដឹកនាំគ្រីស្ទបរិស័ទ និងគ្រីស្ទបរិស័ទ ព្រមទាំងភ្ញៀវ-កិត្តិយសជាតិ-អន្តរជាតិ ដែលបានឆ្លៀតពេលអញ្ជើញចូលរួមក្នុងអង្គពិធីនេះ ដែលបង្ហាញឲ្យឃើញពីសាមគ្គីភាព មិត្តភាព ការយោគយល់អធ្យាស្រ័យគ្នា និងរួមរស់នៅជាមួយគ្នា ប្រកបដោយក្តីមេត្តា ករុណា រវាងសហគមន៍គ្រីស្ទសាសនានៅកម្ពុជា។
ពិធីអបអរសាទរមរតកដំណឹងល្អ ១០០ ឆ្នាំ គឺជាការរំលឹក និងអរព្រះគុណដល់ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ ក្នុងជំនឿគ្រីស្ទបរិស័ទ ហើយក៏ជាការជួបជុំទ្រង់ទ្រាយធំមួយរបស់គ្រីស្ទបរិស័ទ ដែលមកពីគ្រប់ខេត្ត នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ ពិធីនេះជួបជុំនេះ គឺជាការបង្ហាញឲ្យឃើញនូវការរីកចម្រើនរបស់ជំនឿគ្រីស្ទសាសនានៅកម្ពុជា ក្រោមម្លប់សន្តិភាព និងផ្តល់ជាឱកាសសម្រាប់អង្គពិធីបានជួបប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នា កាន់តែជិតស្និទ្ធ ពិភាក្សា ផ្លាស់ប្តូរទស្សនៈ គំនិតយោបល់ ចែករំលែកបទពិសោធន៍ល្អៗ និងពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ដើម្បីរួមចំណែកដល់ការលើកស្ទួយសុខដុមនីយកម្មវិស័យគ្រីស្ទសាសនានៅកម្ពុជា សំដៅរក្សានូវសុខសន្តិភាព ស្ថិរភាព និងសុវត្ថិភាព ទាំងផ្លូវកាយ ផ្លូវចិត្ត និងស្មារតី ដើម្បីរួមចំណែកក្នុងការអភិវឌ្ឍសង្គម-សេដ្ឋកិច្ចជាតិ។
ដូចដែលឯកឧត្តមរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងធម្មការ និងសាសនា បានលើកឡើងក្នុងរបាយការណ៍អម្បាញ់មិញ នៅកម្ពុជាមានគ្រីស្ទបរិស័ទចំនួន ១១៤ ៤០២ នាក់ ដែលបានចុះបញ្ជី។ បច្ចុប្បន្ន គ្រីស្ទបរិស័ទក៏បានចូលរួមសកម្មភាពសង្គមជាច្រើន តាមរយៈសកម្មភាពអប់រំ មនុស្សធម៌ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាល តាមរយៈអង្គការ សមាគម ដូចជា ការជួយសាងសង់សាលារៀន ផ្លូវ ស្ពាន អណ្តូងទឹក អំណោយមនុស្សធម៌ អំណោយជាក្តីស្រឡាញ់ដល់កុមារ ក្មេងកំព្រារ ចាស់ជរា។ល។ ខ្ញុំពិតជាមានសេចក្តីរីករាយ និងកោតសរសើរ ចំពោះសកម្មភាពប្រកបដោយសេចក្តីស្រឡាញ់ទាំងនេះរបស់គ្រីស្ទបរិស័ទ។ ទោះបីពេលនេះ មានការជួបជុំតែថ្នាក់ដឹកនាំគ្រីស្ទបរិស័ទត្រឹមតែជាង ៣ ម៉ឺននាក់ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំក៏សូមធ្វើការផ្តាំផ្ញើ សួរសុខទុក្ខដល់បងប្អូនជាគ្រីស្ទបរិស័ទទាំងអស់ នៅទូទាំងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលមិនបានចូលរួមពេលនេះហើយខ្ញុំផ្ទាល់សង្ឃឹមថា យើងនឹងមានពេលវេលា អាចជួបជុំគ្នានៅពេលណាមួយបន្តទៀត។
រាជរដ្ឋាភិបាល ក្នុងបុព្វហេតុប្រទេសជាតិ និងប្រជាជន បានខិតខំធ្វើឱ្យសាសនាទាំងអស់ទទួលបានការគាំពារធានា និងលើកទឹកចិត្តសុខដុមនីយកម្មសាសនា ដើម្បីឆ្ពោះទៅរកការរីកចម្រើន និងរស់នៅក្នុងសុខសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍ។ រាជរដ្ឋាភិបាលតែងតែយកចិត្តទុកដាក់ ក្នុងការផ្តល់សេរីភាពខាងជំនឿសាសនាយ៉ាងទូលំទូលាយដល់ប្រជាជនទូទៅ ដោយឈរលើមូលដ្ឋាននៃការពង្រឹងសុខដុមនីយកម្មរវាងសាសនិកនៃគ្រប់និកាយសាសនា ប្រឆាំងរាល់ទង្វើរើសអើង ការបែងចែកក្នុងចំណោមប្រជាជន ដែលបណ្តាលមកពីភាពខុសគ្នានៃជំនឿសាសនា សំដៅទប់ស្កាត់ការយកសាសនាទៅធ្វើអាជីវកម្ម ដែលអាចបង្កវិបត្តិសាសនា។
កម្ពុជាកាន់តែមានមោទនភាពយ៉ាងខ្លាំងចំពោះប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន ដែលគោរពកាន់សាសនាផ្សេងៗគ្នា ប៉ុន្តែមានសាមគ្គីភាពគ្នាយ៉ាងល្អប្រសើរ។ នេះមិនត្រឹមតែជាមោទនភាពសម្រាប់កម្ពុជាតែប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ជាមោទនភាពសម្រាប់ប្រទេសក្នុងតំបន់ និងពិភលោកផងដែរ ដែលបណ្តាប្រទេសជាច្រើនកោតសរសើរចំពោះសុខដុមនីយកម្មសាសនានៅកម្ពុជា តាមរយៈគោលនយោបាយដ៏ត្រឹមត្រូវរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល និងមានកិច្ចសហការល្អជាមួយស្ថានប័ន អង្គភាព ក៏ដូចជាដៃគូរពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីធ្វើឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ លើការងារ និងបង្កភាពងាយស្រួលជូនប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់សាសនិក។
[ផ្ដើមអត្ថាធិប្បាយ ១]
ខ្ញុំសុំយកឱកាសនេះ ដើម្បីអរគុណចំពោះគ្រីស្ទបរិស័ទទាំងអស់ ដែលបានចូលរួមការពារនូវសន្តិភាព ហើយដែលបានចូលរួមក្នុងការប្រយុទ្ធទប់ស្កាត់ជាមួយនឹងជំងឺកូវីដ–១៩ ក្នុងរយៈពេលកន្លងទៅ និងក៏បានចូលរួមដើម្បីអភិវឌ្ឍព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ ខ្ញុំធ្លាប់បាននិយាយច្រើនលើកហើយថា ការខុសគ្នាខាងជាតិសាសន៍ និងសាសនា មិនមែនជាឧបសគ្គនៃការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិនោះទេ។ សូមកុំនាំគ្នាចាប់បង្ខំឲ្យអ្នកនេះជឿសាសនានេះ ជឿសាសនានោះ ឬនិកាយនេះ ឬនិកាយនោះ។ វាមិនអាចទៅរួចទេ។ យើងទាំងអស់គ្នា ពិតជានៅចងចាំបានថា យើងបានចងភ្ជាប់នូវជោគវាសនារបស់យើងជាមួយគ្នា តាំងពីអតីតកាលរហូតមកដល់ពេលនេះ។ ការចងចាំរបស់យើង នៅក្នុងអតីតកាលដែលមានប្រវត្តិតាំងពី ១៩២៣ រហូតមកដល់ពេលនេះ មានរយៈពេល ១០០ ឆ្នាំ។ តើ ១០០ ឆ្នាំនេះ គ្រីស្ទសាសនាបានឆ្លងកាត់អ្វីខ្លះទៅ?
ច្បាស់ណាស់ មិនខុសពីសាសនាដទៃទៀត ក្នុងនោះមានព្រះពុទ្ធសាសនា និងអ៊ីស្លាមសាសនា ក៏បានឆ្លងកាត់នូវសង្គ្រាម ផលវិបាកនៃរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត និងដំណាក់កាលនៃសង្គ្រាមជាបន្ត។ នោះហើយគឺជាការចងភ្ជាប់នៃជោគវាសនានៃបណ្តាសាសនាទាំងអស់ ជាតិសាសន៍ទាំងអស់ ដែលរស់នៅលើទឹកដីកម្ពុជា ជាមួយសុខសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍរបស់ខ្លួន។ ពេលយើងមានទុក្ខ គឺយើងមានទុក្ខទាំងអស់គ្នា។ តាមរយៈនេះ អ្នកទាំងអស់គ្នាអាចយល់ដឹងបានហើយថា ៧ មករា មិនមែនគ្រាន់តែធ្វើឲ្យរស់ឡើងវិញនៃជីវិតមនុស្សប៉ុណ្ណោះទេ ក៏ប៉ុន្តែបានធ្វើឲ្យរស់ឡើងវិញនូវសាសនាទាំងអស់ រាប់ទាំងគ្រីស្ទសាសនាផងដែរ។
ម្យ៉ាងទៀត សន្តិភាពដែលយើងរកបានដោយលំបាក មិនមែនសម្រាប់តែព្រះពុទ្ធសាសនា ដែលជាសាសនារបស់រដ្ឋ ឬសម្រាប់អ្នកណាមួយនោះទេ យើងបានទទួលផលប្រយោជន៍ពីសន្តិភាពតាមរយៈនយោបាយឈ្នះឈ្នះទាំងអស់គ្នា រាប់ទាំងគ្រីស្ទសាសនារបស់យើងផងដែរ។ ដូច្នេះ យើងត្រូវរួមគ្នាដើម្បីថែរក្សានូវសន្តិភាពដែលយើងរកបានដោយលំបាកនេះ ហើយពាក្យអរគុណសន្តិភាពបាននិងកំពុងលាន់ឮរំពងនៅទូទាំងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ តើអ្នកទាំងអស់គ្នានៅទីនេះ បើទោះបីជាមានចំនួនមិនច្រើនដូចជាព្រះពុទ្ធសាសនា ប៉ុន្តែអ្នកទាំងអស់គ្នាបាននិងកំពុងឃើញអ្នកដែលកាន់គ្រីស្ទសាសនានៅប្រទេសអ៊ុយក្រែនឬទេ? តើបានឃើញសោកនាដកម្មដែលបានកើតចំពោះប្រទេសដែលមានសង្គ្រាម ក្នុងនោះគ្រីស្ទសាសនាក៏បានរងទុក្ខវេទនាផងដែរ។
សម្រាប់កម្ពុជា នៅពេលនេះ ក្រោមម្លប់នៃសន្តិភាព យើងកំពុងតែទទួលផលពីសន្តិភាពនេះ។ ដូច្នេះត្រូវប្រើប្រាស់ឲ្យអស់នូវសក្តានុពលនៃសន្តិភាព ដើម្បីធានាដល់ការអភិវឌ្ឍរបស់យើង។
[ចប់អត្ថាធិប្បាយ ១]
បើយើងក្រឡេកមើលបណ្តាប្រទេសមួយចំនួន ឃើញថា ជម្លោះសាសនាបានកើតឡើងរ៉ាំរ៉ៃ ដែលមិនអាច ដោះស្រាយបាន ដែលបញ្ហានេះមិនមែនជារឿងងាយធ្វើនោះទេ ប៉ុន្តែកម្ពុជាអាចធ្វើបាន ហើយកំពុងមានសុខដុមនីយកម្ម និងកិច្ចសហការយ៉ាងល្អពីសំណាក់សាសនិកនៃគ្រប់សាសនាទាំងអស់។ ការណ៍នេះបានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថា គ្រប់សាសនាទាំងអស់នៅកម្ពុជា មានការរីកចម្រើន និងរួមរស់នៅជាមួយគ្នា ប្រកបដោយការយោគយល់ អធ្យាស្រ័យ និងគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក ដែលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃវប្បធម៌សន្តិភាព។
ជារួម តាមរយៈការខិតខំប្រឹងប្រែងអស់រយៈពេលជាងបីទសវត្សរ៍មកនេះ ជាពិសេសការអនុវត្តដោយជោគជ័យ នូវយុទ្ធសាស្រ្តឈ្នះឈ្នះ ធ្វើឲ្យយើងទាំងអស់គ្នាឈ្នះរាល់ការលំបាក និងឧបសគ្គធំតូចជាច្រើនរាប់មិនអស់រួមទាំងការបង្រួបបង្រួមជាតិ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ នីតិរដ្ឋ ការគោរពសិទ្ធិ និងសេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្ស ក្នុងបុព្វហេតុរក្សាសុខសន្តិភាព ការអភិវឌ្ឍសង្គម-សេដ្ឋកិច្ចជាតិ ឲ្យឈានឆ្ពោះទៅរកវឌ្ឍនភាព និងវិបុលភាពប្រកបដោយចីរភាព ក្នុងទិសដៅធានាឲ្យព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា អាចក្តាប់ជាប់នូវជោគវាសនារបស់ខ្លួន ហើយអាចចូលរួមប្រឡូកដោយស្មើភាព និងស្មើសិទ្ធិ ក្នុងគ្រប់កិច្ចការតំបន់ និងអន្តរជាតិ។
ទោះជាយ៉ាងណា យើងត្រូវបន្តខិតខំប្រឹងប្រែងបន្តទៀតឲ្យអស់ពីសមត្ថភាព ពីកម្លាំងកាយចិត្ត និងប្រាជ្ញាស្មារតីរបស់យើង បន្តរួមគ្នាពង្រឹងកត្តាសុខសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍសង្គមជាតិរបស់យើង នៅក្នុងបុព្វហេតុលើកកម្ពស់ជីវភាពរបស់ប្រជាជន និងធ្វើឲ្យសាសនិកគ្រប់ជំនឿសាសនានៅកម្ពុជាកាន់តែមានសុខដុមភាពប្រសើរឡើង និងរីកចម្រើនទាំងអស់គ្នា។
ក្នុងស្មារតីនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវការជានិច្ច ការចូលរួមចំណែក ទាំងស្មារតី សម្ភារៈ និងបញ្ញាញាណ ពីសំណាក់ ព្រឹទ្ធាចារ្យ បូជាចារ្យ គ្រូគង្វាល ឯកឧត្តម លោកជំទាវ អ្នកឧកញ៉ា លោកឧកញ៉ា លោក លោកស្រី ជាថ្នាក់ដឹកនាំ និងបរិស័ទនៃគ្រីស្ទសាសនា ក៏ដូចជាប្រជាជនទូទៅត្រូវរួមគ្នា កសាងប្រទេសយើង ឲ្យក្លាយទៅជាប្រទេសមួយគ្មានអំពើហឹង្សា គ្មានការរំលោភសិទ្ធិ និងសេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្ស ជាប្រទេសមួយដែលមានប្រជាជនប្រកបដោយចំណេះដឹងជ្រៅជ្រះ មានសាមគ្គីធម៌ និងជាប្រទេសដែលសម្បូររុងរឿង បន្តនូវអរិយធម៌ខ្ពង់ខ្ពស់ត្រចះត្រចង់ ក្រោមម្លប់សន្តិភាពជានិរន្តរ៍។
[ផ្ដើមអត្ថាធិប្បាយ ២]
ថ្ងៃនេះ ការជួបជុំក៏បានបញ្ជាក់អំពីវត្តមានចាំបាច់ ជាចំណុចដែលខ្ញុំគិតថា យើងត្រូវបន្តពង្រឹងនូវស្មារតីនេះ។ នៅក្នុងនេះ ពិតជាមានមន្រ្តីរាជការ ឬកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធគ្រប់ផ្នែក ដែលមានជំនឿទៅក្នុងគ្រីស្ទសាសនា ក៏ប៉ុន្តែអ្នកទាំងអស់គ្នាដែលបានឃើញថានៅកម្ពុជា(មាន)បានបណ្តេញចេញពីក្របខណ្ឌរដ្ឋ ឬក៏បណ្ដេញអ្នកនេះអ្នកនោះចេញពីទីនេះចេញពីទីនោះ ដោយសារតែជំនឿនោះឬទេ? ពិតជាគ្មានឡើយ។ នៅក្នុងពេលវេលាដែលយើងបានឆ្លងកាត់រយៈពេលជាង ៤៤ ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ យើងតែងផ្តល់នូវលទ្ធភាពគ្រប់យ៉ាង ឲ្យគ្រប់មនុស្សអាចជឿសាសនាណាក៏បាន។ យើងប្រឆាំងជាមួយនឹងការរើសអើងនានា។ យើងពិតជាមិនឲ្យទឹកដីរបស់យើងញាំញីទៅដោយជម្លោះសាសនា ការបែកបាក់ជាតិសាសន៍និងសាសនា គឺជាមហន្តរាយដ៏ធំមួយ ដែលមិនត្រូវឲ្យកើតមាននៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជានោះទេ។
[ចប់អត្ថាធិប្បាយ ២]
ជាមួយនឹង ពិធីអបអរសាទរមរតកដំណឹងល្អ ១០០ ឆ្នាំ ដែលប្រារព្ធធ្វើនាពេលនេះ ខ្ញុំមានសុទិដ្ឋិនិយម និងសង្ឃឹមថា ព្រឹទ្ធាចារ្យ បូជាចារ្យ គ្រូគង្វាល ឯកឧត្តម លោកជំទាវ អ្នកឧកញ៉ា លោកឧកញ៉ា លោក លោកស្រី ជាថ្នាក់ដឹកនាំ និងបរិស័ទនៃគ្រីស្ទសាសនា នឹងជួយជំរុញកិច្ចសហការកាន់តែបុរេសកម្ម សកម្ម និងអន្តរសកម្មរស់រវើកក្នុងការពង្រឹង សុខដុមនីយកម្មខាងផ្នែកសាសនា។
ស្ថិតក្នុងបរិការណ៍នេះ ខ្ញុំសូមកោតសរសើរ និងវាយតម្លៃខ្ពស់ ចំពោះក្រសួងធម្មការ និងសាសនាដែលបាន ខិតខំអនុវត្តយ៉ាងសកម្ម នូវគោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ក្នុងការលើកកម្ពស់សុខដុមនីយកម្មសាសនានៅកម្ពុជា តាមរយៈសកម្មភាពការងារទាំងឡាយគួរឲ្យកត់សម្គាល់ក្នុងពេលកន្លងមក។ ជាមួយនឹងជោគជ័យ ជាបន្តបន្ទាប់នេះ ខ្ញុំសូមចូលរួមគូសបញ្ជាក់នូវចំណុចសំខាន់ៗមួយចំនួនបន្ថែមទៀត ដូចខាងក្រោម៖
ទី១. ថ្នាក់ដឹកនាំគ្រីស្ទបរិស័ទ និងគ្រីស្ទបរិស័ទទាំងអស់ ត្រូវសហការគ្នា សាមគ្គីគ្នា និងមានឯកភាពផ្ទៃក្នុងតែមួយ ក្នុងសង្គមគ្រីស្ទបរិស័ទ។ មានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយសហគមន៍សាសនាដទៃទៀត ទាំងក្នុងថ្នាក់ជាតិ និងអន្តរជាតិ ដោយឈរលើគោលការណ៍សុខដុមនីយកម្ម។
[ផ្ដើមអត្ថាធិប្បាយ ៣]
ចំណុចនេះ ដូចដែលខ្ញុំបានលើកឡើងខាងលើ មិនត្រូវឲ្យមានការបែកបាក់ណាមួយនៅក្នុងសហគមន៍គ្រីស្ទរបស់យើងទេ។ នៅលើពិភពលោកនេះ រាប់ទាំងកម្ពុជាខ្លួនឯង សាសនាទាំងឡាយតែងមាននិកាយខុសៗគ្នា សូម្បីតែព្រះពុទ្ធសាសនា ក៏មានធម្មយុត្តិនិងមហានិកាយ។ នៅក្នុងអ៊ីស្លាមក៏មានខាងនិកាយច្រើនខុសគ្នា ហើយនៅក្នុងគ្រីស្ទសាសនារបស់យើងនេះ ដែលយើងកំពុងជួបជុំគ្នានៅទីនេះ ក៏មាននិកាយខុសៗគ្នា។ ប៉ុន្តែ ការខុសគ្នាខាងជាតិសាសន៍ និងសាសនា មិនមែនជាឧបសគ្គនៃការកសាងប្រទេសនោះទេ។ វាកាន់តែមានភាពងាយស្រួលសម្រាប់យើងនៅក្នុងក្របខណ្ឌគ្រីស្ទបរិស័ទ ដែលទោះបីជានៅក្នុងនិកាយណាក៏ដោយ តែយើងបន្តរួមរស់ជាមួយគ្នាតាមរយៈការធ្វើសុខដុមបនីយកម្ម។ ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំមានការរីករាយមួយ នៅត្រង់ថា អម្បាញ់មិញអ្នកដឹកនាំរបស់និកាយគ្រីស្ទបរិស័ទ បានដឹកនាំធ្វើអធិដ្ឋានតំណាងឲ្យអង្គមីទ្ទិងទាំងមូល ដែលមាននិកាយច្រើនខុសៗគ្នា។ ចំណុចនេះ ខ្ញុំមានសុទិដ្ឋិនិយមអំពីអនាគតនៃសាមគ្គីភាពនៅក្នុងក្របខណ្ឌនិកាយគ្រីស្ទសាសនា នៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
[ចប់អត្ថាធិប្បាយ ៣]
ទី២. រៀបចំឲ្យមានការដឹកនាំ ឬតំណាងច្បាស់លាស់ ក្នុងជំនឿគ្រីស្ទបរិស័ទក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដោយមានកិច្ចសហការជិតស្និទ្ធជាមួយក្រសួងធម្មការ និងសាសនា។
[ផ្ដើមអត្ថាធិប្បាយ ៤]
នេះក៏ជាចំណុចមួយដើម្បីងាយស្រួលនៅក្នុងការធ្វើការពិភាក្សា។ ឧទាហរណ៍ ការជួបជុំនៅថ្ងៃនេះ តើអ្នកណានឹងត្រូវធ្វើជាតំណាងដើម្បីឡើងថ្លែងនូវសុន្ទរកថា ប្រសិនបើយើងមាននិកាយរហូតដល់ទៅ ១០ ឧទាហរណ៍។ យើងមានតំណាងរហូតទៅដល់ ១០ មកថ្លែងសុន្ទរកថា នោះវាពិតជាមិនគប្បីក្នុងពេលដែលយើងមានព្រះយេស៊ូគ្រីស្ទតែមួយ តែប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា អស់លោកលោកស្រី ដែលជាថ្នាក់ដឹកនាំនិងជាគ្រីស្ទបរិស័ទនឹងធ្វើការយោគយល់ ដើម្បីជ្រើសរើសភាពជាតំណាងសម្រាប់សន្ទនាជាមួយនឹងសាសនាដទៃទៀត ឬសម្រាប់សន្ទនាជាមួយនឹងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធនៅខាងរាជរដ្ឋាភិបាល។ សង្ឃឹមថា អស់លោកនឹងអាចធ្វើបាននូវកិច្ចការដ៏ល្អមួយនេះ ក្នុងស្មារតីសាមគ្គីភាពនិងការយោគយល់។
[ចប់អត្ថាធិប្បាយ ៤]
ទី៣. បង្កើនការបង្ហាញវត្តមាន និងសកម្មភាព តាមរយៈកិច្ចការមនុស្សធម៌ ការអប់រំ ការអភិវឌ្ឍ និងសកម្មភាពសាសនា ឈរលើគោលការណ៍នៃសេចក្តីជំនឿ និងព្រះនាម ព្រះយេស៊ូគ្រីស្ទ ពិតប្រាកដ។
[ផ្ដើមអត្ថាធិប្បាយ ៥]
យើងបានសង្កេតឃើញថា ក្នុងរយៈពេលកន្លងទៅនេះ គ្រីស្ទបរិស័ទរបស់យើងបានចូលរួមចំណែកយ៉ាងច្រើនទៅលើការបណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្ស ការដោះស្រាយបញ្ហាទាក់ទងជាមួយនឹងកុមារកំព្រា និងបញ្ហាដទៃទៀត។ ជាថ្មីម្តងទៀត ខ្ញុំសូមអរគុណការចូលរួមចំណែកទាំងអស់ពីគ្រីស្ទបរិស័ទ ដែលបានចូលរួមនៅក្នុងការទប់ស្កាត់ជំងឺកូវីដ–១៩ ដែលការខិតខំទាំងនោះបានផ្តល់ឱកាសឲ្យយើងជួបជុំគ្នារាប់ម៉ឺននាក់នៅទីនេះ។ ខ្ញុំសូមឲ្យទាំងអស់គ្នាចូលរួមនូវសកម្មភាពទាំងឡាយ ទាក់ទងជាមួយនឹងការអភិវឌ្ឍប្រទេស តាមរយៈការចូលរួមនូវគ្រប់សកម្មភាពតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន។ ជាមួយនេះ ក៏ត្រូវបន្តការចូលរួមដើម្បីរក្សានូវសន្តិភាព ស្ថេរភាពនយោបាយ សន្តិសុខ សណ្តាប់ធ្នាប់សង្គម តាមរយៈនៃការអនុវត្តនយោបាយភូមិ–ឃុំមានសុវត្ថិភាព ដើម្បីធានាថា គ្រប់សាសនា ជាពិសេសក្នុងចំណោមគ្រីស្ទបរិស័ទ ទទួលបាននូវសេចក្តីសុខ សេចក្តីចម្រើនទាំងអស់គ្នា។
[ចប់អត្ថាធិប្បាយ ៥]
ជាថ្មីម្តងទៀត ខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណចំពោះកិច្ចសហការ និងការឧបត្ថម្ភគាំទ្រ ដែលធ្វើឱ្យកម្មវិធីនេះ បានលេចជារូបរាងឡើង និងប្រព្រឹត្តទៅដោយលូន។
[ផ្ដើមអត្ថាធិប្បាយ ៦]
ខ្ញុំក៏សុំអភ័យទោស ដោយសារតែថ្ងៃបិទគឺខ្ញុំមិនអាចមកចូលរួម ក៏ប៉ុន្តែខ្ញុំបានលឺថាបានអញ្ជើញកូនប្រុសរបស់ខ្ញុំ មកធ្វើជាតំណាងដើម្បីនឹងបិទនូវកម្មវិធីនោះ។ សុំ(ធ្វើការ)កត់សំគាល់មើលថា តើម្នាក់ដែលនឹងត្រូវចូលរួមបិទនោះ គេសក្តិសមនឹងក្លាយទៅជាអនាគតជានាយករដ្ឋមន្រ្តីនៅកម្ពុជាឬទេ?
[ចប់អត្ថាធិប្បាយ ៦]
ជាទីបញ្ចប់ ខ្ញុំសូមជូនពរសម្តេច ឯកឧត្តម លោកជំទាវ អ្នកឧកញ៉ា លោកឧកញ៉ា លោក លោកស្រី ជាថ្នាក់ដឹកនាំតាមបណ្តាក្រសួង-ស្ថាប័ន ព្រឹទ្ធាចារ្យ បូជាចារ្យ គ្រូគង្វាល ថ្នាក់ដឹកនាំ និងបរិស័ទនៃគ្រីស្ទសាសនា ព្រមទាំងភ្ញៀវ-កិត្តិយសជាតិ-អន្តរជាតិ សូមជួបប្រទះតែនឹងសេចក្តីសុខ សេចក្តីចម្រើន និងសុខភាពបរិបូរណ៍ជានិច្ចនិរន្តន៍តរៀងទៅ។
សូមព្រះយេស៊ូគ្រីស្ទប្រទានពរ “អាមែន” សូមអរគុណ!
**********
Selected Comments Samdech Techo Hun Sen,
at the Celebration of the 100th Anniversary of the “Heritage of the Gospel” Event (1923-2023) Christianity in Cambodia
[Unofficial Translation]
{Text} Along with the prepared speech, Samdech Techo made the off-the-cuff elaborations as followed:
“Thank you, peace, amen,” – in 98 days from today, we will head to the SEA Games in the Kingdom of Cambodia!
[Elaboration 1]
[..]. Thank you to all the Christians who have contributed to the preservation of peace and who have been involved in the fight against Covid-19 so far and for the development of the Kingdom of Cambodia. I have said many times that racial and religious differences are not an obstacle to national development. Do not force this/that person to believe in this religion, that religion, or this denomination or that denomination. It is not possible. We all remember that we have tied our destiny together from the past to the present […]
[…] Our memories of the past, dating from 1923 to the present, are 100 years old. What has Christianity gone through in the last 100 years? No different to other religions, Buddhism and Islam, Christianity has also experienced wars, the aftermath of the Pol Pot genocide, and the aftermath of the war. That is the link between the fate of all religions, all nations living in Cambodia with its peace and development. When we suffer, we all suffer. Through this, you can understand that January 7 is not only a revival of human life, but also a revival of all religions, including Christianity […]
[…] The hard-won peace that we have scored is not just for Buddhism, the state religion or for anyone. We, including Christianity, have all benefited from peace through win-win politics. We must unite to maintain the hard-won peace, and the “thanks for peace” slogan has been echoing throughout the Kingdom of Cambodia. Have you all here, though not as numerous as Buddhism, seen what happened to the Christians in Ukraine? Have you seen the tragedy that befell a country at war, in which Christianity also suffers? For Cambodia, now under the shadow of peace, we are reaping the benefits […] so use the full potential of peace to ensure our development […]
[Elaboration 2]
At this point, today’s meeting also confirmed the necessary presence, a point that I think we need to continue to strengthen this spirit. There are indeed civil servants or members of the armed forces who have faiths in Christianity, but have you ever seen, in Cambodia, anyone has been expelled from the state institutions because of that person’s faith? Absolutely not. In the time we have been going through for more than 44 years, we have always given everyone the opportunity to believe in any religion, and we oppose discrimination. We really do not want our land to be plagued by religious conflicts as racism and religious conflict is a great catastrophe that should not happen in the Kingdom of Cambodia.
[Elaboration 3]
This is the point, as I said above, that there should be no division in our Christian community. In this world, including Cambodia itself, all religions have different denominations, even Buddhism has Dhammayutika Nikaya and Mahanikaya. In Islam, there are many different denominations, and in our Christianity, there are different denominations too. As I have stated, racial and religious differences are not an obstacle to nation-building, it is easier for us within the framework of Christianity that no matter what denomination we belong to, we continue to live together through harmonization. Today, I have a great joy in the fact that the leaders of the Christian denomination are now leading a prayer that represents a whole multitude of different denominations. At this point, I am optimistic about the future of unity within the Christian denomination within the Kingdom of Cambodia.
[Elaboration 4]
This is also a point to facilitate discussion. For example, in today’s meeting, who will be the representative to give a speech if we have up to ten denominations? It would be inappropriate that we have up to ten representatives to give the talks while we have only one Jesus Christ. Therefore, I hope that you, the leaders and Christians, will understand and choose a representative for dialogue with other religions or for dialogue with the relevant authorities of the Royal Government. Hope you will be able to do this good work in the spirit of unity and understanding.
[Elaboration 5]
We have observed that in the past, our Christians have made significant contributions to human resource training, dealing with orphans and other issues. And once again, I would like to thank all the Christians who have contributed to the prevention of Covid-19, which has given us the opportunity to gather tens of thousands of people here today. I urge all to participate in activities related to the development of our country by carrying out all activities as much as possible. At the same time, we must continue to participate in maintaining peace, political stability, security, and social order through the implementation of safe village-commune policies to ensure that all religions, especially among our Christians, enjoy peace and prosperity all together.
[Elaboration 6]
Herewith, I am sorry that I will not be able to join you for the closing day. I heard, however, that the event has invited my son for the closing of the program. Please note whether the person who will be here for the closing is worthy to become the future Prime Minister of Cambodia?./.
