(Video) សម្រង់ប្រសាសន៍ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន, ក្នុងពិធីបុណ្យទន្លេលើកទី ៧ នៅខេត្តកំពង់ធំ
(១) បើគ្មានសន្តិភាព សុំកុំនិយាយដល់ប្រជាធិបតេយ្យឬសិទ្ធមនុស្ស
… ខ្ញុំចង់សង្កត់ធ្ងន់នៅទីនេះថា យើងនៅតែបន្តផ្តល់អាទិភាពទៅលើកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរក្សាសន្តិភាពក្នុងប្រទេសយើង។ យើងមិនខ្វល់ថា(ការរក្សាសន្តិភាពនេះ នឹង)មានអ្វីកើតឡើងនោះទេ។ អ្នកណាក៏ដោយដែលមានបំណងឬធ្វើសកម្មភាពបំផ្លាញសន្តិភាពនៅក្នុងប្រទេស យើងនឹងមិនញញើតនឹងប្រើគ្រប់មធ្យោបាយ ចាត់វិធានការ ទោះដោយតម្លៃណាក៏ដោយ ដើម្បីរក្សានូវសន្តិភាព ធានាដល់ការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេស។ សន្តិភាពត្រូវដើរមុនអ្វីៗ ទាំងអស់។ បើគ្មានសន្តិភាព សុំកុំនិយាយដល់ប្រជាធិបតេយ្យឬសិទ្ធមនុស្ស។ យើងត្រូវគិតទៅដល់សិទ្ធរស់រានមានជីវិតជាមុន។ ខ្ញុំរំពឹងថាប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាដែលបានឆ្លងកាត់នូវទុក្ខសោកនៃសង្គ្រាម ក៏ដូចជារបបប្រល័យពូជសាសន៍ អាចនឹងយល់បាននូវវិធានការដែលរាជរដ្ឋាភិបាលបានប្រើប្រាស់ក្នុងរយៈពេលកន្លងទៅដើម្បីរក្សានូវសន្តិភាព …
(២) បញ្ជូនអាវុធតាមសំណូមពរអភិបាលខេត្ត ដូ សូហាន់ ទប់ទល់នឹងខ្មែរក្រហម
អស់លោក លោកស្រី ឯកឧត្តម លោកជំទាវមួយចំនួនក៏មានវ័យចំណាស់ ហើយមួយចំនួនក៏បានមរណកាលទៅហើយ ដូចជាសម្តេច ដូ សូហាន់ និងឯកឧត្តម កែវ ហន ពេលនោះមួយជាលេខាបក្សនិងមួយជាប្រធានខេត្ត។ ខ្ញុំមកកាន់ទីនេះ។ ខ្ញុំបាននាំកូន ៤ ក្នុងចំណោមកូន ៥ មកទីនេះ។ ប្រហែលជាកូនស្រីច្បងអាចនៅចងចាំ។ ពេលនោះ ម៉ាណែតមិនបានមកទេ។ ភរិយារបស់ខ្ញុំទៅប្រទេសឡាវ។ ខ្ញុំបាននៅសម្រាកប៉ុន្មានយប់ឯណោះ។ ប្រហែលជាសម្តេចពិជ័យសេនា ទៀ បាញ់ នៅចាំ … នៅពេលដែលឯកឧត្តម ដូ សូហាន់ ទៅទទួលខ្ញុំពីព្រំប្រទល់ខេត្តកំពង់ចាម គាត់បានទទូចស្នើសុំអាវុធដើម្បីបំពាក់ជូនកម្លាំងដែលកំពុងទទួលការវាយលុកពីពួកខ្មែរក្រហមពេលនោះ។ ខ្ញុំបានទូរស័ព្ទពីផ្លូវជាតិលេខ ៧ នៅក្នុងស្រុកបារាយណ៍ ទៅសម្តេចពិជ័យសេនា ទៀ បាញ់ ដែលនៅទីក្រុងភ្នំពេញ ឲ្យដឹកអាវុធដូចជា ៧០០ ដើម មកកាន់ខេត្តកំពង់ធំជាបន្ទាន់។ ដំណាក់កាលនោះ សូម្បីតែនៅក្នុងទីក្រុងនេះក៏គ្មានអគ្គិសនីប្រើប្រាស់ទេ។ យើងលំបាកណាស់ …។
(៣) ដោយតម្លៃណាក៏ដោយ មិនញញើតនឹងបំផ្លាញចោលកម្លាំងដែលមានបំណងបំផ្លាញនូវសន្តិភាព
ក្រោយមក ឯកឧត្តម ស៊ិន សុង ក៏បានមកសម្រាកនៅផ្ទះនោះដដែល។ ផ្ទះនោះក៏ត្រូវទទួលការបាញ់ផ្លោងចំទីកន្លែងដែលខ្ញុំនាំកូនមកសម្រាក។ អ្នកមកជាមួយខ្ញុំដែលនៅរស់រានមានជីវិត គឺមានឯកឧត្តម ជាម យៀប ដែលបច្ចុប្បន្នគឺជាអនុប្រធានទី ១ នៃរដ្ឋសភាជាតិ។ អ្នកក្រៅពីនោះ ដូចជា ឯកឧត្តម អែម សំអាន និងឯកឧត្តម ឈឹម សេង បានធ្វើមរណកាលទៅហើយ។ សង្គ្រាមវាបែបនេះ។ ការព្រាត់ប្រាស់និរាសបានកើតឡើង។ ឥឡូវនេះ យើងគ្មានការភ័យព្រួយ(ដោយសារសង្គ្រាមទេ)។ ពេលនោះ យើងគ្មានឱកាសជួបជុំបែបនេះទេ។ ប្រសិនបើយើងមានការជួបជុំបែបនេះ ច្បាស់ជាគ្រាប់ផ្លោងបាញ់ចូលទីក្រុងកំពង់ធំមិនខាន។ ខ្ញុំនៅតែសង្កត់ធ្ងន់ម្តងហើយ ម្តងទៀត ទោះដោយតម្លៃណាក៏ដោយ យើងមិនញញើតជាមួយនឹងការធ្វើសកម្មភាពដើម្បីបំផ្លាញចោលនូវកម្លាំងដែលមានបំណងប្រាថ្នាបំផ្លាញនូវសន្តិភាពរបស់ប្រទេស។
(៤) ភូមិឃុំនិងមូលដ្ឋាន រៀបចំនិងរក្សាសន្តិសុខ ដើម្បីទាក់ទាញទេសចរ
ខ្ញុំគួរតែនិយាយថា គ្មានទេសចរណាចង់ទៅលេងនៅកន្លែងដែលអស្ថេរភាពនោះទេ។ ដូច្នេះគ្រប់មូលដ្ឋានទាំងអស់ ភូមិឃុំ និងមូលដ្ឋានទាំងអស់ ត្រូវយកការទទួលខុសត្រូវ បើខ្លួនចង់ឲ្យមានទេសចរណ៍ទាំងជាតិ ទាំងអន្តរជាតិ(ចូលទៅដល់តំបន់របស់ខ្លួន)។ ត្រូវធ្វើយ៉ាងណាធានាថា នៅទីនោះគ្មានចោរលួច ចោរប្លន់ ឬគ្មានអំពើបង្កអសន្តិសុខណាមួយចំពោះភ្ញៀវទេសចរណ៍។ (ធ្វើបានដូចនេះ) មិនមែនគ្រាន់តែបំរើឲ្យវិស័យទេសចរណ៍ទេ (តែក៏សំរាប់)ផលិតកម្មដែលយើងឃើញតាមស្តង់នានានៃតាមបណ្តាខេត្តនិងសហគមន៍ តាំងល្ងាចនេះ។ ខ្ញុំមានការពេញចិត្ត(នឹងសមិទ្ធផលទាំងនោះ) ហើយនឹកឃើញរឿងអតីតកាល (និង)ប្រៀបធៀបនឹងបច្ចុប្បន្នកាល។
(៥) ស្រមៃថាកម្ពុជានឹងផលិតស្វាយចន្ទីច្រើនបំផុតលើពិភពលោក
តាមស្តង់នីមួយៗ សុទ្ធតែមានការផលិតប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវនិងមានគុណភាពអាចផ្គត់ផ្គង់ទីផ្សារក្នុងស្រុកនិងការនាំចេញ។ ខ្ញុំកំពុងតែស្រមើស្រមៃថា យើងនឹងក្លាយទៅជាប្រទេសដែលផលិតស្វាយចន្ទីច្រើនបំផុតនៅលើពិភពលោក។ មកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ (ផលិតផលស្វាយចន្ទីរបស់)យើងបានទៅខ្ពស់ប្រទេស Cote d’Ivoire ដែលមានត្រឹម ១ លាន ១ សែនតោន។ ឥឡូវ កម្ពុជាមាន ១លាន១សែន៨ម៉ឺនតោនហើយ។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា នាពេលអនាគត បន្ទាប់ពីមានសន្តិភាពបូកជាមួយនឹងគោលនយោបាយភូមិឃុំមានសុវត្ថិភាព មួយផ្នែកកម្ពុជានឹងទាក់ទាញបានទេសចរ ប៉ុន្តែអ្វីដែលសំខាន់ជាងទៀតគឺផលិតកម្មដែលបំរើឲ្យសេចក្តីត្រូវការរបស់ប្រជាជន ក៏ដូចជាផ្គត់ផ្គង់ទេសចរនោះឯង។
(៦) ការដោះស្រាយដីធ្លីក្នុងតំបន់ទន្លេសាប នៅសេសសល់តិចទេ
ចំណុចនេះ ខ្ញុំគួរតែត្រូវបញ្ជាក់និងអរគុណចំពោះឯកឧត្ដម ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី ជា សុផារ៉ា ព្រមទាំងថ្នាក់ដឹកនាំ នៃស្ថាប័នដែលមានការពាក់ព័ន្ធ អាជ្ញាធរខេត្ត ដែលបានខិតខំធ្វើកិច្ចការងារនេះដ៏ល្អ។ មកដល់ពេលនេះ នៅសេសសល់មិនច្រើនប៉ុន្មានទេ។ ខ្ញុំសុំឲ្យរំលឹកធ្វើឲ្យបានចប់សព្វគ្រប់។ ខ្ញុំគួរតែបញ្ជាក់ថា ទន្លេសាបរបស់យើងបែងចែកជា ៣ តំបន់៖ តំបន់ទី១ តំបន់ទី២ និងតំបន់ទី៣។ តំបន់ទី១ អនុញ្ញាតផ្ដល់កម្មសិទ្ធិជូនប្រជាជន។ តំបន់ទី២ គឺជាតំបន់ប្រជាជនអាស្រ័យផល។ ឯតំបន់ទី៣ គឺជាតំបន់ហាមប៉ះពាល់។ ប៉ុន្តែ យើងក៏ត្រូវគិតថា តំបន់ទី៣ ក៏មានភូមិឃុំខ្លះប្រជាជនរស់នៅ ២០០ ឬ ៣០០ ឆ្នាំរួចមកហើយ។ ដូច្នេះ យើងមិនអាចទៅយកពួកគាត់ចេញទេ។ យើងត្រូវខ្វៀល(ទីតាំង)ឲ្យពួកគាត់នៅនិងអាស្រ័យផលនៅទីនោះ ជាលក្ខណៈពិសេស។
(៧) កំពង់ធំ៖ កាត់ដីពីតំបន់២និង៣ និងទិញស្ថានីយ៍បូមទឹកពីឯកជនតម្លៃជិត ២ លានដុល្លារ
ដោយឡែក សម្រាប់តំបន់ផ្សេងទៀត រយៈពេលកន្លងទៅ ខេត្តកំពង់ធំបានទទួលនូវផលប្រយោជន៍ធំជាងគេ ព្រោះយើងបានកាត់ចេញពីតំបន់២ ឲ្យទៅជាតំបន់១ និងផ្នែកខ្លះកាត់ចេញពីតំបន់៣ ឲ្យទៅជាតំបន់២។ បន្ថែមលើនោះ ដូចដែលឯកឧត្ដម ងួន រតនៈ (ងួន រតនៈ នេះ គាត់ហេងពីរដង កាលនៅធ្វើចៅហ្វាយខេត្តបាត់ដំបង ពេលនោះ ដើមឆ្នាំ២០២០ បុណ្យទន្លេនៅខេត្តបាត់ដំបង គាត់ជាចៅហ្វាយខេត្តបាត់ដំបង ឥឡូវនេះបុណ្យទន្លេនៅខេត្តកំពង់ធំ គាត់មកធ្វើចៅហ្វាយខេត្តកំពង់ធំទៀត) … យើងបានទិញស្ថានីយបូមទឹកទាំងអស់ ដែលមានតម្លៃរហូតជិត ២ លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក។ ពីមុននេះកសិកររបស់យើងប្រើប្រាស់ទឹកដោយសារវិស័យឯកជន គឺយកថ្លៃក្នុងមួយហិកតា ១ ២០០ ០០០ រៀល។
(៨) ថ្លៃភ្លើងសំរាប់កសិករបូមទឹកត្រឹមតែ ៤៨០ រៀល/គីឡូវ៉ាត់ម៉ោង មិនមែនជានយោបាយបែបប្រជាភិថុត
ឥឡូវនេះ យើងកាត់បន្ថយការយកថ្លៃទឹកមកនៅត្រឹម ៦០០ ០០០ រៀល។ វាល្មមគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីនឹងការចេញថ្លៃភ្លើង ដែលថ្លៃភ្លើងសម្រាប់បូមទឹកឲ្យកសិករគឺត្រឹមតែ ៤៨០ រៀល/គីឡូវ៉ាត់ម៉ោងតែប៉ុណ្ណោះ។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា វិធានការនេះអាចជួយកាត់បន្ថយការចំណាយ បន្ថយថ្លៃដើមនៃការផលិតជាផលប្រយោជន៍របស់ប្រជាជន។ ខ្ញុំសូមលើកទឹកចិត្តឲ្យធ្វើកិច្ចការងារនេះឲ្យបានល្អជាទីបំផុត ទាំងផ្ទៃដីដែលយើងផ្ដល់កម្មសិទ្ធិឲ្យពួកគាត់ ទាំងផ្ទៃដីដែលគាត់អាស្រ័យផល។ ត្រូវខិតខំធ្វើយ៉ាងម៉េចឲ្យគាត់ទទួលបានផលពិតប្រាកដ ពីការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់យើង។ នេះមិនមែនជាការដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយបែបប្រជាភិថុតទេ តែឆ្លងកាត់ការអនុវត្តជាក់ស្ដែង ដែលយើងបាននិងកំពុងធ្វើ ហើយនឹងបន្តធ្វើតទៅទៀត។
(៩) ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតភ្ជាប់រវាងខេត្តកំពង់ធំនិងខេត្តកំពង់ឆ្នាំងនិងខេត្តកំពង់ធំនិងខេត្តក្រចេះ
ដូចដែលឯកឧត្ដម ស៊ុន ចាន់ថុល បានធ្វើដំណើរហើយក៏បានបញ្ជាក់ ហើយមុននោះខ្ញុំក៏បានបញ្ជាក់នៅខេត្តកំពង់ឆ្នាំង។ ឥឡូវអ្វីដែលយើងត្រូវការគឺការកសាងស្ពាននិងផ្លូវតភ្ជាប់ពីទីរួមខេត្តកំពង់ឆ្នាំងមកកាន់ខេត្តកំពង់ធំ។ យើងបានសំរេចស្នើសុំឥណទានរបស់សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនដើម្បីអនុវត្តគម្រោងនេះ … មួយផ្នែកទៀត ក៏សូមជម្រាបជូនអ្នកខេត្តកំពង់ធំឲ្យជ្រាបថា អ្នកខេត្តកំពង់ធំក៏តភ្ជាប់ទៅទន្លេមួយទៀតគឺទន្លេមេគង្គ។ បានសេចក្ដីថា ជាការតភ្ជាប់ដើម្បីធ្វើដំណើរទៅកាន់ខេត្តក្រចេះដោយងាយស្រួល ហើយជិតជាង។ នៅឯទីរួមខេត្តក្រចេះ យើងបានបើកការដ្ឋានសាងសង់ស្ពានឆ្លងកាត់ទន្លេមេគង្គរួចហើយ។ ទន្លេសាបនិងទន្លេមេគង្គ ដែលពីមុននេះនៅឆ្ងាយពីគ្នា វាបានបង្ខិតមកជិតគ្នាតាមរយៈការតភ្ជាប់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្នែកដឹកជញ្ជូន។
(១០) គំនិតផ្តើមអំពីទន្លេសាប៖ ជីកព្រែកក្នុងទន្លេសាបនិងស្តារជំរៅ
ចំពោះទន្លេសាបនេះ ខ្ញុំគ្រាន់តែលើកឡើងថា មានគំនិតផ្ដួចផ្ដើមគួរឲ្យឈឺក្បាលច្រើនដែរ។ ឯកឧត្ដម ណាំ ទុំ ឥឡូវនេះមិនដឹងថាគាត់នៅខេត្តកំពង់ធំ ឬគាត់នៅខេត្តបាត់ដំបង? ឯកឧត្ដម ណាំ ទុំ កាលគាត់នៅជាអភិបាលខេត្តនៅទីនេះ បានស្នើគំនិតផ្ដួចផ្ដើមមួយថា ឲ្យជីកព្រែកមួយទៀតនៅក្នុងទន្លេសាបតែម្ដង។ ខ្ញុំថា ងាប់ហើយទៅមិនរួចទេ … ក្រោយមកក៏មានបញ្ញវន្តយើងម្នាក់លើកអំពីគំនិតផ្ដួចផ្ដើមស្ដារទន្លេសាប។ រឿងស្ដារទន្លេសាប មិនមែនជារឿងថ្មីទេ។ យើងធ្លាប់បានគិត ក៏ប៉ុន្តែយើងបានទុនពីណា? នេះជាបញ្ហាដ៏ធំ។ ទន្លេសាប ចេះតែគោករាក់ជារឿងពិត (ដោយសារ)ទឹកហូរចូលនាំដីល្បាប់ បូករួមជាមួយស្លឹកឈើ។ សូមអានសៀវភៅ “១០ ឆ្នាំនៃដំណើរកម្ពុជា ១៩៧៩-១៩៨៩” ដែលខ្ញុំសរសេរ គឺមាននិយាយទៅដល់ការគោករាក់នៃបឹងបួទាំងនោះ ទន្លេសាបក៏ដូចគ្នា ប៉ុន្តែការគិតគូរខ្លះវាហាក់ដូចជាសាមញ្ញពេក។ បើសិនជាយើងមានប្រាក់គ្រប់គ្រាន់ យើងមិនមែនទុកឲ្យទន្លេគោករាក់នោះទេ។ យើងគ្មានលទ្ធភាពដើម្បីធ្វើបែបនោះ ប៉ុន្តែយើងប្រឹងជំនះដើម្បីបូម ស្តារធ្វើចរាចរណ៍តាមផ្លូវទឹក។
(១១) គំនិតផ្តើមអំពីទន្លេសាប៖ ដាក់របាំងឫស្សីស្កាត់ទឹកនិងលើកទំនប់មានទ្វារបើកបិទ
នៅមានគំនិតផ្តួចផ្តើម ២ ទៀត ដែលគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍។ គំនិតផ្តួចផ្តើមមួយគឺក្នុងរង្វង់ប្រមាណជាមុនឆ្នាំ ២០០៨ ពេលនោះអតីតតំណាងរាស្រ្តនៅខេត្តកំពង់ធំ មកពីគណបក្ស ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច បានលើកយោបល់ស្នើខ្ញុំឲ្យដាក់ជាឬស្សីដើម្បីកាត់ទន្លេសាប កាត់បន្ថយការហូរធ្លាក់ចុះនូវទឹកដើម្បីរក្សាទុកទឹក។ ខ្ញុំគ្រាន់តែនិយាយថា តើមានបានគិតទេ នៅពេលដែលប្រជាជនគាត់អុំទូកឬបើកកាណូត ទៅមកត្រូវស្ទះហ្នឹងបារាសដែលយើងដាក់ ដើម្បីការពារទឹក។ ហ្នឹងមួយរឿងទៅ។ ថ្មីៗនេះ ក៏មានគំនិតផ្តួចផ្តើមមួយទៀតបញ្ជូនមកឲ្យខ្ញុំគឺធ្វើទំនប់ទប់ទន្លេសាបតែម្តង។ បានសេចក្តីថាពេលទឹកឡើងបើកអោយចូល ពេលទឹកស្រកបិទមិនអោយចេញ។ ខ្ញុំគិតថា នេះ ជាគំនិតដែលត្រូវយកមកសិក្សា។ ក៏ប៉ុន្តែ ខ្ញុំគិតថាធ្វើមិនកើត ដល់ទៅថ្នាក់ថាធ្វើទំនប់បិទទន្លេសាបហើយ ចប់ហើយ។ តើទុនមកពីណា? ប្រជាជនជេរម្តាយរបៀបម៉េចនៅពេលដែលគាត់មិនអាចឆ្លងបាននោះ។
(១២) ក្នុង ៥៨ គីឡូមែត្រ ត្រូវការស្ពានជាច្រើនដើម្បីសំរួលលំហូរទឹកនិងចរាចរណ៍
ទោះបីជាយើងត្រូវធ្វើស្ពាននេះ ក៏យើងត្រូវតែបើកច្រកសម្រាប់ការធ្វើចរាចរណ៍ផ្លូវទឹករបស់ពួកគាត់។ ពេលឯកឧត្តម ស៊ុន ចាន់ថុល បន្តការធ្វើការជាមួយក្រុមហ៊ុនបន្តការសាងសង់តែ៥៨ គីឡូម៉ែត្រទេ ប៉ុន្តែត្រូវមានស្ពានបើកប៉ុន្មាន(ឯនោះ)ដើម្បីសំរួលឲ្យចរន្តទឹកនិងការធ្វើចរាចរណ៍របស់ប្រជាជននៅរដូវវស្សា។ ចំណុចនេះគ្រាន់តែជាការដាស់តឿនសម្រាប់ការលើកឡើង(នូវមតិយោបល់ទាំងឡាយ)។ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំចាត់ទុកថាអ្នកកំពង់ធំជាអ្នកដែលមានភព្វសំណាងច្រើន តែបាត់សំណាងមួយ។ ភព្វសំណាងនៅត្រង់អញ្ចេះ សៀមរាបក៏មកកាត់តាមកំពង់ធំ។ ភ្នំពេញ កំពង់ចាមភ្ជាប់មកកំពង់ធំ។ ព្រះវិហារ ក្រចេះភ្ជាប់មកកំពង់ធំ។ បន្តិចទៀតកំពង់ឆ្នាំងភ្ជាប់មកកំពង់ធំ។
(១៣) កំពង់ធំគួរមានផលិតផលក្នុងភូមិសាស្ត្រលក់អោយទេសចរ/អ្នកដំណើរឆ្លងកាត់
កំពង់ធំអាចនឹងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពលំបាក(ក្នុងការទាក់ទាញទេសចរអោយស្នាក់នៅ។) ទេសចរទៅហួសមកផុត ទៅផុតមកហួស។ គេមិនសំរាក។ ការសាងសង់សណ្ឋាគារនៅទីរួមខេត្តកំពង់ធំពិបាក ប៉ុន្តែ បើការកសាងភោជនីយដ្ឋានវិញប្រហែលជាកាក់កប ព្រោះគេធ្វើដំណើរមកដល់ គេចូលហូបអីនៅ តែមានភាពទាក់ទាញនៅហ្នឹងកំពង់ធំ។ ជាក់ស្តែងគេធ្វើដំណើរទៅដល់សៀមរាបតែម្តង។ គេអត់សំរាកនៅកំពង់ធំទេ។ តែគេចូលបាយនៅកំពង់ធំ។ អញ្ចឹងទេ កំពង់ធំបាត់ចំណុចនេះ។ ត្រូវរកអីមកប៉ះប៉ូវឡើងវិញដើម្បីឲ្យអ្នកកំពង់ធំអាចទទួលផល ដូចជាការលក់ដូរនូវអ្វីដែលជាផលិតផលក្នុងខេត្ត។ យើងដាក់លក់ដើម្បីឲ្យពួកគាត់ទិញផ្ញើ ទិញយកទៅទទួលទាន ពេលដែលគាត់ដើរលេងនៅខេត្តសៀមរាបនិងទិញត្រឡប់ទៅផ្ទះ។ ត្រូវគិតគូរប៉ះប៉ូវអំពីបញ្ហានេះ។
(១៤) សក្តានុពលខេត្តកំពង់ធំគឺក្សេត្រសាស្ត្រ/កសិកម្ម, មានដំណាំស្វាយចន្ទីច្រើន
បើទោះបីថាមិនសូវអនុគ្រោះខាងវិស័យផ្នែកទេសចរណ៍ ក៏ប៉ះពាល់តែវិស័យសណ្ឋាគារទេ ដែលមិនដាច់ដូចគេ។ ប៉ុន្តែកុំភ្លេចថាទេសចរគេនឹងមកលេងសម្បូរព្រៃគុកនិងមានកន្លែងដទៃផ្សេងទៀត … អ្វីដែលជាកម្លាំងខ្លាំងរបស់ខេត្តកំពង់ធំគឺវិស័យកសិកម្ម ការដាំដុះដំណាំ។ យើងបានឃើញតាមស្តង់នានា។ ស្វាយចន្ទីនៅក្នុងខេត្តនេះមានចំនួនច្រើន។ ខ្ញុំរំពឹងថានៅពេលដែលយើងមានឧស្សាហកម្មកែឆ្នៃគ្រប់គ្រាន់ ខេត្តកំពង់ធំនឹងមានចំនួនផ្ទៃដីដាំដុះច្រើនជាងនេះ។ នៅទូទាំងប្រទេស បើខ្ញុំស្តាប់មិនច្រឡំទេគឺមានរហូតទៅដល់៧០ ម៉ឺនហិកតា។ ពេលដែលយើងមានការកែឆ្នៃគ្រប់គ្រាន់ គឺយើងអាចនឹងទៅលើសមួយលានហិកតា …។
(១៥) ការផ្គត់ផ្គង់អោយទេសចរហូបចុកប្រើប្រាស់ ឬការនាំចេញនៅហ្នឹងកន្លែង ជាគោលដៅជាអាទិភាព
អាចនិយាយបានថា កម្ពុជានឹងក្លាយទៅជាប្រទេសនាំមុខក្នុងការនាំចេញនិងផ្គត់ផ្គង់ទីផ្សារពិភពលោកខាងផ្នែកស្វាយចន្ទីតែម្តង។ ការផលិតរបស់យើងខាងលើអម្បាញ់មិញ មិនសំដៅទៅលើការនាំចេញទៅក្រៅប្រទេសឆ្លងកាត់ព្រំដែនទេ។ ការនាំចេញដោយផ្គត់ផ្គង់ឲ្យទេសចរគឺជាគោលដៅនិងជាអាទិភាពនៃគោលនយោបាយរបស់យើងតាំងពីមុនរហូតមកដល់ពេលនេះ គ្មានការផ្លាស់ប្តូរទេ គឺការនាំចេញនៅហ្នឹងកន្លែង។ ផលិតហើយនាំផ្តល់ទៅឲ្យទេសចរទទួលទាន ទាំងអង្ករល្អទាំងសាច់ ទាំងផលិតផលនានាដែលយើងផ្គត់ផ្គង់បានសម្រាប់វិស័យទេសចរណ៍ …៕
**********
Selected Comments Samdech Techo Hun Sen,
at the 7th River Festival in Kampong Thom Province
[Unofficial Translation]
(1) Where there is no peace, there is no talk about democracy or human rights
[…] I wanted to emphasize here that we continue to prioritize peacekeeping efforts in our country. We do not care what (might) happen. Whoever intends or acts to destroy the peace in our country, (we) will not be afraid to use all means to take action at any cost to maintain peace and ensure the development of the country. Peace must come first. Without peace, there can be no talk about democracy or human rights. We have to think about the right to life first. I hope that the Cambodian people who have gone through the hardships of war as well as the genocidal regime can understand the measures that the Royal Government had taken in the past to maintain peace […]
(2) Weaponizing at the request of Kompong Thom’s then governor Do Sohan to thwart the Khmer Rouge
Some (of the leaders from those days) are old and some are dead, such as Do Sohan and Keo Horn, then party secretary and provincial governor. I came here. I brought along four of my five children here. Maybe my eldest daughter can still remember. At that time, Manet did not come. My wife went to Laos. I stayed here for a few nights. Perhaps Samdech Pichey Sena Tea Banh remembers […] when HE Do Sohan, who came to welcome me at the border between Kompong Thom and Kampong Cham, insisted on requesting weapons to equip the forces being attacked by the Khmer Rouge at that time. From National Road 7 in Baray district, I called to Samdech Pichey Sena Tea Banh, who was in Phnom Penh, to transport 700 pieces of weapons to Kampong Thom province immediately. At that stage, even in this city, there was no electricity. It was very difficult […]
(3) At all cost, no hesitation to destroy forces that seek to destroy peace
Later, HE Sin Song came to rest at that same house (that I did with my children). The house where I brought my children to rest was later shelled (by the Khmer Rouge forces). Accompanied my tour then, His Excellency Cheam Yeap, who is currently the First Vice President of the National Assembly, is still alive. Others, such as HE Em Sam An and HE Chhim Seng, passed away already. War it like this. Separation occurred. Now, we no longer have fear (because of the war). In the war time, we did not have the opportunity to meet like this. If there were such a rally, the Khmer Rouge forces would have shelled into the city of Kampong Thom. In this regard, I repeatedly emphasize that, at all costs, we are not hesitant to take actions to destroy forces that seek to destroy the peace […]
(4) Villages, communes and localities organize and maintain security to attract tourists
[…] I should say that no tourists want to visit places of insecurity/instability. Therefore, all villages, communes and localities must take responsibility if they want to have both national and international tourism (coming to their areas). Let us ensure that there are no thieves, robbers or any insecurity for tourists there. (Having done this, we will be able to develop) not only for the tourism sector (but also for) the production exhibited in the booths of the provinces and communities this evening. I am satisfied (with those achievements) and reminisce about the past (and) compared to the present […]
(5) Imagine that Cambodia will produce the most cashews in the world
Each booth (in the water festival exhibition here in Kompong Thom) has a responsible and quality production that can supply the local market and export. I am imagining that we will become the largest cashew producer in the world. To date, our (cashew products) have surpassed that of Cote d’Ivoire – who produced 1.1 million tons. Cambodia now has 1.18 million tons. I hope that in the future, with peace, combined with the policy of safe villages and communes, Cambodia will attract tourists, but more importantly, the production that serves the needs of the people as well as the supply of tourism […]
(6) Less land management problems in the Tonle Sap region
At this point, I should emphasize and thank His Excellency Deputy Prime Minister Chea Sophara, as well as the leaders of relevant institutions, provincial authorities, who have done a good job (in resolving land management issue in the Tonle Sap region). So far, not much problem is left. I would like to remind you to finish it completely. We have divided Tonle Sap into three zones – Zone 1, Zone 2 and Zone 3. In the first area we allow ownership of property to the people. The second area is where people can depend on in cultivation and fishing, etc. The third area is a no-touch area. However, we also allow some villages, communes, to stay there since people have been living for 200 or 300 years already. We cannot get them out. We have to border their location and let them stay as a special case […]
(7) Infrastructural connectivity between Kampong Thom and Kampong Chhnang provinces, and Kampong Thom and Kratie provinces
[…] As His Excellency Sun Chanthol, Minister of Transports and Public Works, traveled and confirmed, and I also confirmed it in Kampong Chhnang, we now need to build a bridge and a road from Kampong Chhnang to Kampong Thom. We have decided to apply for a loan from the People’s Republic of China to implement this project […] on the other hand, we would like to inform the people of Kampong Thom that Kampong Thom also connects by another river, the Mekong River, so that traveling to Kratie will be easy and closer. In Kratie town, we have already launched the construction of the bridge across the Mekong River. The Tonle Sap and the Mekong, which were previously far apart, are being brought closer by connecting transport infrastructures […]
(8) For the 58 km road, many bridges needed to facilitate water flow and traffics
To build this road-bridge connectivity (between Kompong Chhnang and Kompong Thom), we have to have open gates for waterway traffics. In the course of HE Sun Chanthol’s works with the (construction) company, the project has had to withn the span of only 58 kilometers so many bridges to facilitate the flow of water and traffic of people in the rainy season. I mention this point so that people understand before making any comments. Though I consider the people of Kampong Thom to be the lucky ones, there is one unfortune thing for them. It is fortunate that Kampong Thom sits on the way to Siem Reap, Phnom Penh, Kampong Cham, Preah Vihear, and Kratie, and soon Kampong Chhnang too – but travelers do not stop and stay […]
(9) Kampong Thom should have special local products for sale to tourists/passers-by
Kampong Thom may be in a difficult situation (in attracting tourists to stay.) Tourists go back and forth. They do not stop and stay. Building a hotel in the provincial town of Kampong Thom is difficult (for business), but if you build a restaurant, the business may be good because people will stop for food. Food could be attractive in Kampong Thom. Traveling to Siem Reap, people/tourists stop and enjoy food/lunch in Kampong Thom. Kompong Thom authority needs to find something to compensate so that the people of Kampong Thom can get benefits. One thing is they can sell things that are local and special products in the province. Tourists/passers-by can buy, and take with them as souvenirs […]
(10) Kampong Thom’s potential is agronomy/agriculture, cashew nuts in abundance
Although less favorable in the tourism sector, only the hotel sector is affected. Do not forget that tourists will come to visit Sambor Prei Kuk and other places […] and the strength of Kampong Thom is agriculture, crop cultivation. We saw it in the booths (at the exhibition). Cashews in this province are abundant. I expect that when we have enough processing industry, Kampong Thom will have more cultivated land (for cashew nuts). Nationwide, if I am not mistaken, there are now up to 700,000 hectares. When processing is in place, we can expect a million hectares (under cashew nuts) […]
(11) Supply for tourists’ consumption or export on the spot – a priority destination
It can be said that Cambodia will become a leading country in exporting and supplying the world market for cashew nuts. Our production above does not only refer to cross-border exports. Supplying to tourists have been the goal and priority of our policy from the beginning until now, and there has been no change. It is the export on the spot. We produced and brought to tourists for consumption – both good rice, meat and other products […]./.
