(Video) សម្រង់ប្រសាសន៍ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន, ជួបសំណេះសំណាលជាមួយសិស្សនិទ្ទេស A ចំនួន ១,០៤៩នាក់ សម្រាប់ឆ្នាំសិក្សា ២០២១-២០២២
ជាដំបូងអនុញ្ញាតឱ្យខ្ញុំសូមស្វាគមន៍យ៉ាងកក់ក្ដៅ ចំពោះ សម្ដេច ឯកឧត្តម លោកជំទាវ លោក/ស្រី ជាពិសេសលោក/ស្រី ដែលជានាយក/នាយិកា គ្រូបង្រៀន និងសំខាន់ជាង(នេះ)ទៀត ចំពោះចៅៗ ដែលជាសិស្សប្រឡងជាប់និទ្ទេស A។ ខ្ញុំពិតជាមានការរីករាយ ដោយថ្ងៃនេះយើងបានធ្វើការជួបជុំ សម្រាប់សិស្សនិទ្ទេស A ដែលបានប្រឡងជាប់ក្នុងឆ្នាំសិក្សា ២០២១-២២។
សុំការអធ្យាស្រ័យ (១) ចំពោះការលើកពេលប្រឡងមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ (២) ចំពោះការយឺតយ៉ាវក្នុងការជួបសំណេះសំណាលជាមួយសិស្សនិទ្ទេស A
ខ្ញុំក៏សូមយកឱកាសនេះ សុំការអធ្យាស្រ័យពីលោក/អ្នកគ្រូ សិស្សានុសិស្សទាំងអស់ ទី(១) សម័យប្រឡង(មធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ)ត្រូវបានលើកពេលមកដល់ថ្ងៃទី ០៥ ធ្នូ (២០២២) បើតាមគម្រោងដើម គឺត្រូវប្រឡង(មធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ) នៅក្នុងខែវិច្ឆិកា (ឆ្នាំ២០២២) ក៏ប៉ុន្តែ ពេលនោះយើងជាប់ប្រជុំអាស៊ាន ដូច្នេះ កម្មវិធីប្រឡង(មធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ)ក៏ត្រូវបានពន្យារ(ពេល)។ សង្ឃឹមថា លោក/អ្នកគ្រូ សិស្សានុសិស្សរបស់យើងនឹងមានយោគយល់។ ទី(២) ក៏សុំការអធ្យាស្រ័យ(ដែរ) ដែលមានការយឺតយ៉ាវ ដោយអូសបន្លាយតាំងពីដើមខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ រហូតមកដល់ដើមខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៣ (ទើប)យើង(បាន)ជួបជុំគ្នា។ ការពន្យារពេលនេះដោយសារយើងត្រូវបញ្ជាទិញ iPad ដែលត្រូវផលិត សម្រាប់បម្រើឱ្យសេចក្ដីត្រូវការនៅទីនេះ។ ទាល់តែដឹងចំនួនសិស្សជាប់ប៉ុន្មាន(នាក់) ទើបយើងអាចបញ្ជាទិញ តាមរយៈនៃការជួយរបស់ក្រុមហ៊ុន ជីប ម៉ុង ដែលគាត់បាន(ម៉ៅ)ផ្ដាច់ជារៀងរាល់ឆ្នាំ សម្រាប់ការចែកជូនសិស្សនិទ្ទេស A របស់យើង។
កំណែទម្រង់ការប្រឡងមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិជិត ១០ ឆ្នាំមកនេះ បានធ្វើឱ្យមានការផ្លាស់ប្ដូរឥរិយាបថនៅទូទាំងប្រទេស និងលែងមានវប្បធម៌អន្តរាគមន៍ពេលប្រឡង
ខ្ញុំពិតជាមានការរីករាយ ដែលបានស្ដាប់របាយការណ៍របស់ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ ហង់ ជួនណារ៉ុន រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា អំពីវឌ្ឍនភាពនៃការងារអប់រំរបស់យើង និយាយជារួម និងនិយាយដោយឡែក គឺទាក់ទិននឹងការប្រឡងមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ ឬហៅកាត់ថា ការប្រឡងបាក់ឌុប្លិ៍របស់យើងនេះ។ ការកែទម្រង់មួយនេះ ដែលបានចាប់ផ្ដើមជិត ១០ ឆ្នាំមកនេះ គឺសម័យប្រឡង ដែលយើងបានធ្វើនៅក្នុងឆ្នាំទី ១ ដែលឯកឧត្តម ហង់ ជួនណារ៉ុន ចូលធ្វើជារដ្ឋមន្ត្រី បានធ្វើឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបទជាទូទៅ។ អ្វីទៅដែលហៅថាការផ្លាស់ប្ដូរឥរិយាបទ? រឿងនេះ ចំណុចតែមួយទាក់ទិននឹងបញ្ហាការកែទម្រង់ការប្រឡងមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ នោះគឺការបង្កើតឱ្យមានការខិតខំប្រឹងប្រែងពីសិស្សផ្ទាល់ ព្រោះអ្នកចេះបានជាប់។ រឿងនេះ គឺជារឿងដែលធ្វើឱ្យវប្បធម៌អន្តរាគមន៍ និងការនាំចូលតាមរបៀបការប្រឡងដោយមានការនាំចូលសម្ភារ ឬគេហៅថា បាញ់ជំពាមកៅស៊ូ។ វប្បធម៌ហ្នឹងត្រូវបានបញ្ចប់។
អន្តរាគមន៍នានាក៏ត្រូវបានបញ្ចប់ ជំនួសវិញដោយការផ្លាស់ប្តូរមួយ នៅត្រង់ថា ឪពុកម្ដាយ អាណាព្យាបាល បានជំរុញឱ្យកូន/ចៅប្រឹងប្រែងរៀនសូត្រ។ នេះជាការផ្លាស់ប្តូរធំណាស់ បើយើងប្រៀបធៀបជាមួយនឹងរយៈពេលមុន ដែលមានចំណែកណាមួយនោះ គឺពឹងពាក់ទៅលើអន្តរាគមន៍ ដើម្បីឱ្យកូន/ចៅ/ក្មួយបានជាប់។ ប៉ុន្តែ តាំងពីពេលនោះមក គឺការផ្លាស់ប្ដូរនេះ មិនត្រឹមតែប្រឹងប្រែងឱ្យក្រុមគ្រួសារ/កូន/ចៅរៀនសូត្រទេ ក៏ប៉ុន្តែ ឪពុកម្ដាយ/បង ដែលមានចំណេះដឹង គឺជួយបង្រៀន(កូនឬ)ប្អូនទៅទៀត។ នេះនិយាយគិតពីក្នុងក្រុមគ្រួសារ ដែលពីមុនមិនសូវអើពើនឹងការសិក្សារបស់កូន/ចៅ បែរជាវិលមកជំរុញឱ្យកូន/ចៅសិក្សា(រៀនសូត្រ) បន្ថែមលើនោះ ក្នុងគ្រួសារដែលមានចំណេះដឹង (គឺបាន)ជួយ(បង្រៀន) ចំពោះកូន/ចៅ/ប្អូនរបស់ខ្លួន ដើម្បីបានប្រឡងជាប់។
ឯផ្នែកខាងក្រៅវិញ ខ្ញុំនិយាយអំពីថ្នាក់ក្រោមជាតិ (គឺ)ផ្នែកអាជ្ញាធរ។ ជាទូទៅ ផ្នែកអាជ្ញាធរ គឺគ្រប់ទីកន្លែងទាំងអស់ បានខិតខំធ្វើកិច្ចការងារទាំងនេះ ដើម្បីជាការប្រឡងប្រណាំង រវាងខេត្តមួយ និងខេត្តមួយ ព្រោះនៅពេលដែលខេត្តខ្លួនឯងអត់មាន(សិស្ស)ជាប់និទ្ទេស A ឬក៏ជាប់បាក់ឌុប្លិ៍មានចំនួនតិច ក៏ធ្វើឱ្យខេត្តនោះមិនសូវសប្បាយចិត្ត។ អញ្ចឹង ថ្នាក់ដឹកនាំរបស់ខេត្ត-ស្រុក និងមូលដ្ឋាន គឺតែងតែជំរុញចលនាការរៀនសូត្រនេះ ដែលនោះ គឺនាំឆ្ពោះទៅរកអំពើល្អរបស់យុវសិស្សរបស់យើង។ បន្ថែមលើនោះ ថ្នាក់ដឹកនាំថ្នាក់ខេត្ត ក៏ដូចជា ថ្នាក់ជាតិចុះជួយមូលដ្ឋាន បានលើកទឹកចិត្ត(លើ)កិច្ចការងារនេះ តាំងពីមុនប្រឡងរហូតដល់ក្រោយប្រឡង ដូចជាមុន(ពេល)ប្រឡង គឺបានរកគ្រូទៅជួយក្នុងការបំប៉នចំណេះដឹង សម្រាប់សិស្ស ក្នុងការត្រៀមខ្លួនប្រឡង។ បន្ទាប់ពីប្រឡងជាប់ហើយ ក្មួយៗចៅៗទាំងឡាយ ដែលជាសិស្សជាប់និទ្ទេស A នៅថ្ងៃនេះ ក៏បានទទួលរួចមកហើយនូវជំនួយឧបត្ថម្ភ ដែលអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ក៏ដូចជា ថ្នាក់ជាតិចុះជួយមូលដ្ឋាន បានជួយឧបត្ថម្ភ មានតាំងពីម៉ូតូ។
មកជួបនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្ងៃនេះ គឺគ្រាន់តែជាការផ្ដល់កិត្តិយស ប៉ុន្តែ ជំនួយឧបត្ថម្ភទាំងឡាយនោះ គឺខាងក្រោមបានផ្ដល់ច្រើនជាងខ្លួនខ្ញុំផ្ដល់នៅថ្ងៃនេះ។ អញ្ចឹងទេ ទូទាំងសង្គមមានការផ្លាស់ប្តូរតែម្ដង។ ចាប់បង្ខំឱ្យថ្នាក់ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ថារឿងនាយករដ្ឋមន្ត្រីរឿងមួយហើយ ប៉ុន្តែ ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋលេខាធិការ អ្នកដែលចុះមូលដ្ឋានទាំងប៉ុន្មាន គឺនាំគ្នាប្រឹងប្រែង។ អង្គការមហាជនរបស់យើង ជាពិសេស អង្គការមហាជនរបស់គណបក្សប្រជាជន ជាយុវជនរបស់គណបក្សប្រជាជន ជាចលនាស្ត្រីរបស់គណបក្សប្រជាជន ជាសហភាពសហព័ន្ធយុវជន យុវជនស្រលាញ់សន្តិភាព (គឺបាន)ជំរុញចលនានេះច្រើនណាស់ ដែលនេះយើងមើលឃើញអំពីវឌ្ឍនភាព និងគុណសម្បត្តិ នៃកំណែទម្រង់មួយនេះ ដែលមកដល់ពេលនេះក្លាយទៅជាចលនាជាតិដ៏ល្អ ជាពិសេស គឺការផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបទនៅក្នុងក្រុមគ្រួសារ ដែលកាលពីមុនមានមួយចំណែកនោះពឹងពាក់ទៅលើអន្តរាគមន៍ ប៉ុន្តែ ក្រោយ(មក)នេះ គឺលែងពឹងពាក់វប្បធម៌អន្តរាគមន៍ហើយ បែរមកទៅជំរុញឱ្យកូនចៅរបស់ខ្លួនខិតខំរៀនសូត្រ និងជួយបង្រៀនថែមនូវអ្នកដែលមានចំណេះដឹងច្រើនជាង ទៅលើកូន/ចៅរបស់ខ្លួន។ លោក/ អ្នកគ្រូ និងសាលាក៏ដូចគ្នា សុទ្ធតែមានការប្រឹងប្រែង ដើម្បីឱ្យសិស្សក្នុងសាលារបស់ខ្លួនបានជាប់។ នោះហើយជាចំណុចដែលយើងគួរត្រូវលើកទឹកចិត្ត ហើយចលនានេះអត់ដើរថយក្រោយទេ មានតែទៅមុខ។
ពីឆ្នាំ ២០១៤-២០២២ តួលេខសិស្សជាប់បាក់ឌុប្លិ៍ និងជាប់និទ្ទេស A មានការកើនឡើងជាលំដាប់ តែចំនួនសិស្សជាប់និទ្ទេស A មានការធ្លាក់ចុះក្នុងឆ្នាំ ២០២២
យើងពិនិត្យមើលវឌ្ឍនភាព នៃការប្រឡង ហើយខ្ញុំនឹងធ្វើការវិភាគលើទិន្នន័យខ្លះ ដើម្បីយើងធ្វើការវាយតម្លៃ ទាក់ទិនជាមួយនឹងការប្រឡង។ ក្នុងនេះយើងឃើញអត្រានៃការប្រឡងជាប់ គឺមានការកើនឡើងជាលំដាប់។ ឆ្នាំ ២០១៤ ប្រឡងលើកទី ១ ពេលនោះ(មាន)បេក្ខជនត្រឹមតែ ២៥,៧២ ភាគរយទេ អញ្ចឹង រដ្ឋមន្ត្រី(ក្រសួង)អប់រំ ឯកឧត្តម ហង់ ជួនណារ៉ុន ស្នើសុំឱ្យមានការប្រឡងលើកទី ២ ទៀត។ ប្រឡងលើកទី ២ ក៏បានជាប់ត្រឹមតែ ១៧,៩២ ភាគរយ។ អញ្ចឹងទេ (ការប្រឡង)ទាំងពីរលើកនេះ យើងប្រឡងជាប់មិនដល់ ៥០ ភាគរយទេ ហើយសិស្ស(ជាប់)និទ្ទេស A កាលពីពេលនោះមានតែ ១១ នាក់តែប៉ុណ្ណោះ ហើយក្នុង ១១ នាក់នេះ គឺខ្ញុំចិញ្ចឹមឱ្យរៀនរហូតដល់រាល់ថ្ងៃនេះ។ ខ្លះរៀនចប់វេជ្ជបណ្ឌិតហើយ (គឺ)ត្រូវយកឯកទេសបន្ត។ ឯខ្លះទៅរៀននៅក្រៅប្រទេស ក៏ប៉ុន្តែ យើងត្រូវបើកលុយឱ្យបន្តទៅ ខ្លះទៅបើក(ឱ្យ)ផ្ដាច់។ ប៉ុន្តែ អ្នកនៅក្នុងប្រទេសនៅបន្តរៀននៅឡើយ អ្នកខ្លះក៏ចប់ហើយដែរ។
ឆ្នាំ ២០១៥ បេក្ខជនប្រឡងជាប់ គឺមាន(ចំនួន) ៥៥,៨៨ ភាគរយ។ ចំនួននេះចាប់ផ្ដើមមានកំណើនហើយ បន្ទាប់ពីការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់សិស្ស ដោយយកបទពិសោធន៍ នៃការប្រឡងឆ្នាំ ២០១៤ (សិស្សជាប់)និទ្ទេស A ពេលនោះ គឺមាន(ចំនួន) ១០៨ នាក់។ ឆ្នាំ ២០១៦ បេក្ខជនប្រឡងជាប់មាន(រហូត)ដល់ ៦២,១៨ ភាគរយ សិស្ស(ជាប់)និទ្ទេស A មាន(ចំនួន) ៤០៥ នាក់ ចំនួននេះចេះតែកើន។ ឆ្នាំ ២០១៨ បេក្ខជនដែលប្រឡងជាប់មាន(ចំនួន) ៦៧,០៧ ភាគរយ សិស្ស(ជាប់)និទ្ទេស A គឺមានចំនួន ៤០៨ នាក់។ ឆ្នាំ ២០១៩ បេក្ខជនប្រឡងជាប់ឡើង(រហូត)ដល់ ៦៨,៦២ ភាគរយ និងបេក្ខជនទទួល(បាន)និទ្ទេស A ចំនួន ៤៤៣ នាក់។ ឆ្នាំ ២០២០ ពេលនោះយើងអត់មានជម្រើសទេ យើងប្រឡងអត់បាន ជម្រើសមានតែមួយគត់ (គឺ)ឱ្យជាប់ទាំងអស់គ្នា តែអត់មាននិទ្ទេស។ ពេលនោះនៅចាំទេ យើងប្រឡងអត់បានដោយសារវាផ្ទុះកូវីដ-១៩ (ខ្លាំង) យើងអត់មានលទ្ធភាពឱ្យប្រឡង។ តើត្រូវធ្វើម៉េច គឺឱ្យជាប់ទាំងអស់គ្នា ប៉ុន្តែ អត់មាននិទ្ទេសទេ ហើយរឿងនេះក៏បានកើតឡើងសម្រាប់ឆ្នាំ ២០២១ យើងត្រូវឱ្យប្រឡង ប៉ុន្តែ មានសំណូមពរមួយចំនួនមកតាម Messenger «លោកតា! មិនចាំបាច់ប្រឡងទៀត(ទេ) ឱ្យជាប់ទាំងអស់គ្នាដោយគ្មាននិទ្ទេស»។ អត់ទេ! កុំញ៉ាម។ ពេលនោះយើងក៏ឱ្យប្រឡង អត្រាជាប់នៅពេលនោះមាន(ចំនួន) ៦៥,៦៥ ភាគរយ ហើយសិស្ស(ជាប់)និទ្ទេស A ឡើងទៅដល់ ១ ៧៥៧ (នាក់) បើយើងប្រៀបធៀបចំនួនឆ្នាំ ២០១៩ គឺមាន(ចំនួន) ៦៨,៦២ ភាគរយ។ ឆ្នាំ ២០២០ យើងឱ្យជាប់ទាំងអស់គ្នា។ ដល់ឆ្នាំ ២០២១ ចំនួននៃការប្រឡងជាប់របស់យើងមានការធ្លាក់ចុះ(ចំនួន) ៣% គឺ ៦៥,៦៥ ភាគរយ ប៉ុន្តែ សិស្ស(ជាប់)និទ្ទេស A មានរហូតទៅដល់ ១ ៧៥៧ នាក់។
ឆ្នាំ ២០២២ នេះ អ្វីដែលគួរឱ្យកត់សម្គាល់ បេក្ខជនប្រឡងជាប់មាន(រហូតទៅ)ដល់ ៧២,៣៣ ភាគរយ គ្រាន់តែបេក្ខជនដែលទទួលបាននិទ្ទេស A ធ្លាក់ចុះមកនៅត្រឹម ១ ០៥៨ នាក់។ ប៉ុន្តែ និយាយពីអត្រាជាប់ គឺមានរហូតទៅដល់ ៧២,៣៣ ភាគរយ។ ចំណុចនេះយើងអាចមើលទិដ្ឋភាពរួម អំពីការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់សង្គមទាំងមូល ជាពិសេស ក្នុងសង្គមគ្រួសារ និងការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់សិស្សានុសិស្សរបស់យើង ជាមួយនឹងការយកចិត្តទុកដាក់បង្រៀនរបស់លោក/អ្នកគ្រូរបស់យើង បានបង្កើតនូវវឌ្ឍនភាពនេះ។ បើប្រៀបធៀបពីការចាប់ផ្ដើមនៅឆ្នាំ ២០១៤ អត្រានៃការប្រឡងជាប់មិនដល់ ៥០ ភាគរយទេ។ ឥឡូវនេះ ចំនួន ៧២,៣៣ ភាគរយ។ នេះគឺជាចំនួនមួយដែលគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ដែលកើតចេញមកពីការខិតខំរបស់យើង។
អបអរសាទរ ចំពោះអ្នកប្រឡងជាប់ និងសោកស្ដាយ ចំពោះអ្នកដែលមិនបានជាប់
ខ្ញុំសូមយកឱកាសនេះ សម្ដែងនូវការអបអរសាទរជាមួយនឹងចៅៗទាំងអស់ ដែលបានប្រឡងជាប់ ទោះបីជានិទ្ទេសណាក៏ដោយ ក្នុងនាមរាជរដ្ឋាភិបាល និងក្នុងនាមខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់ សូមសម្ដែងនូវការអបអរសាទរ ចំពោះជ័យលាភី ដែល(ប្រឡង)ជាប់សញ្ញាបត្រមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិទាំងអស់ បើទោះបីជានិទ្ទេសណាក៏ដោយចុះ។ ហើយក៏សូមផ្ញើនូវការសួរសុខទុក្ខ និងអបអរសាទរជាមួយក្រុមគ្រួសារ ដែល(មានកូន/ចៅ)បានប្រឡងជាប់ទាំងនោះ និងក៏សូមសម្ដែងនូវការសោកស្ដាយជាមួយនឹងចៅៗ ដែលប្រឡងមិនជាប់។ សង្ឃឹមថា ចៅៗនឹងបន្តការខិតខំរៀនត្រួតថ្នាក់ ដើម្បីប្រឡងនៅឆ្នាំនេះ ដែលនឹងត្រូវប្រឡងបាក់ឌុប្លិ៍បន្តទៅទៀត ឬក៏ចៅៗខ្លះរៀនយកយកបរិញ្ញាបត្ររង។
សិស្សប្រឡងមិនជាប់បាក់ឌុប្លិ៍មានជម្រើសច្រើន (១) បន្តរៀនត្រួតថ្នាក់ ដើម្បីប្រឡងឆ្នាំក្រោយ (២) ទៅរៀនយកបរិញ្ញាបត្ររង (៣) ទៅរៀនជំនាញវិជ្ជាជីវៈ
សម័យបច្ចុប្បន្ន គឺមានជម្រើសច្រើន។ ដែល(នេះ)ជាឱកាសរបស់ចៅៗ។ ចៅៗប្រឡងមិនជាប់ ជម្រើសទី(១) ចៅរៀនត្រួតថ្នាក់ ហើយបន្តប្រឡងនៅឆ្នាំក្រោយ។ ជម្រើសទី(២) ចៅអាចចូលទៅរៀនយកយកបរិញ្ញាបត្ររង ប៉ុន្តែ ដល់ពេលប្រឡងមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ (ចៅត្រូវ)វិលមកប្រឡង(ម្ដង)ទៀត។ ឯជម្រើសមួយទៀត (គឺ)ទៅរៀនសាលាបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ ដែលនឹងផ្ដល់ឱកាសឱ្យចៅៗអាចទទួលនូវជំនាញវិជ្ជាជីវៈ សម្រាប់ប្រើឱ្យការអភិវឌ្ឍប្រទេស ក៏ដូចជាមុខរបរខ្លួនឯង។ ហើយសាលាបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈនោះ ក៏នៅតែមានលទ្ធភាពវិលមកប្រឡងវិញ(បាន)ដែរ។ សង្ឃឹមថា ចៅៗមិនបោះបង់ចោលការខិតខំទាំងឡាយ ដែលខ្លួនត្រូវបន្តនៅមានជំហានវែងឆ្ងាយណាស់។ ចៅៗពេលនេះទើបនឹងអាយុ ១៧-១៨ ឆ្នាំ ឬក្រោម ២០ ឆ្នាំ វាមិនទាន់ហួសពេលទេសម្រាប់ការសិក្សានោះ។
រៀនពេញមួយជីវិត
ហើយក៏មានអ្នកគ្រូម្នាក់នៅឧត្តរមានជ័យ (គាត់)អាយុ ៥៦ ឆ្នាំ តែគាត់ប្រឡងអត់ជាប់ ហើយគាត់នៅតែបន្តប្ដូរផ្ដាច់ ដើម្បីប្រឡងនៅឆ្នាំក្រោយទៀត ព្រោះគាត់បាននិយាយហើយថា គាត់ខ្សោយខាងគណិតវិទ្យា និងអក្សរសាស្ត្រ។ គាត់ច្បាស់ជាខិតខំ ដើម្បីនឹងបំពេញបំណងប្រាថ្នារបស់គាត់ ដើម្បីគាត់មានសញ្ញាបត្របាក់ឌុប្លិ៍មួយ។ (ដូច្នេះ) គាត់អាចរៀនយកបរិញ្ញាបត្ររង ទម្រាំដល់គាត់អាយុ ៦០ ឆ្នាំ ឬលើ ៦០ ឆ្នាំ គាត់នៅតែរៀនបាន (ទោះបីជា)គាត់អាចចូលនិវត្តន៍ហើយ(ក៏ដោយ) គាត់នៅតែរៀន(បាន)ទៀត រៀនយកបរិញ្ញាបត្រ។ នៅប្រទេសណាមួយនោះ ដូចជាអាយុ ៧០ ប្លាយ គាត់បានទទួលសញ្ញាបត្រថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រ គាត់ប្រឹងរៀន។ ឃើញគេចុះផ្សាយក្នុងសារព័ត៌មានណាមួយ(នោះ)គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ អាហ្នឹងគេហៅថា ការរៀនពេញមួយជីវិត។
ប្រឡងបាននិទ្ទេស A ជាមោទនភាពសម្រាប់ក្រុមគ្រួសារ
សម្រាប់ចៅៗជាប់និទ្ទេស A ដែលមកជួបជុំនៅថ្ងៃនេះ តាសូមអបអរសាទរជាមួយនឹងចៅៗ ក៏ដូចជា ក្រុមគ្រួសារ មាតាបិតា អាណាព្យាបាលរបស់ចៅៗ ដែលមានកូន/ចៅប្រឡងជាប់។ រឿងនេះ គឺចៅៗបានបង្កើតនូវមោទនភាពសម្រាប់ក្រុមគ្រួសារ ក្នុងចំណោមសិស្សរហូតទៅដល់ ១២ ម៉ឺននាក់ ចៅៗមានលទ្ធភាពដើម្បីបង្កើតនូវឱកាសសម្រាប់(សិស្ស)ជាង ១២ ម៉ឺន(នាក់) ដែលបានចូលប្រឡង ក៏ប៉ុន្តែ យើងចម្រាញ់យកពិន្ទុគ្រប់គ្រាន់ត្រឹមតែជាង ១ ពាន់នាក់ ដែលនេះ គឺជាមោទនភាពមួយ ដែលខ្ញុំសូមយកឱកាសនេះថ្លែងនូវការកោតសរសើរជាមួយនឹងការខិតខំរបស់ចៅៗទាំងអស់ ក៏ដូចជា មាតាបិតា អាណាព្យាបាល ក្រុមគ្រួសារ ដែលបានជួយចៅៗឱ្យបានទទួលនូវការសិក្សា។ បន្ថែមលើនោះ ក៏សូមអរគុណនូវការខិតខំទាំងអស់របស់អាជ្ញាធរថ្នាក់ក្រោមជាតិ ក៏ដូចជា ក្រុមការងាររបស់គណបក្សប្រជាជន ដែលចុះជួយតាមគ្រប់មូលដ្ឋាន និងអ្នកពាក់ព័ន្ធដទៃទៀត ដែលបានជួយឱ្យមានបរិយាកាសល្អក្នុងការសិក្សា និងការបង្រៀនរបស់គ្រូ។
ជោគជ័យណាក៏ដោយ មិនត្រូវមើលរំលងអំពីកត្តាសន្តិភាព/យុវជនសម័យមុនបាត់ឱកាសសិក្សា
កត្តាសន្តិភាព គឺជារឿងមិនអាចមើលរំលង។ ជោគជ័យណាក៏ដោយ មិនត្រូវមើលរំលងអំពីកត្តាសន្តិភាពទេ ការអប់រំក្ដី កីឡាក្ដី ឬក៏ផ្នែកសិល្បៈក្ដី (និង/ឬ)ផ្នែកណាក៏ដោយ មិនអាចរស់នៅជាមួយសង្គ្រាម(បាន)ទេ គឺវាអាចរស់នៅតែជាមួយសន្តិភាពតែប៉ុណ្ណោះ។ ក្រុមតាៗ អ៊ំៗនៅខាងលើ គឺសុទ្ធតែជាអ្នក(ធ្លាប់)ឆ្លងកាត់នូវដំណាក់កាលប្រទេសមានសង្រ្គាម ដូច្នេះ យុវជនសម័យមុនបាត់បង់ឱកាសស្ទើរទាំងស្រុង បើសម័យប៉ុល ពត គឺបាត់ទាំងស្រុងតែម្ដង សម្រាប់យុវវ័យ/យុវជននៅពេលនោះ។ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៧០-៧៥ ការបាត់បង់ឱកាស (គឺ)វាធំធេង ក៏ប៉ុន្តែ វានៅសល់ខ្លះនៅតាមទីប្រជុំជន/ទីក្រុង ដែលសាធារណរដ្ឋខ្មែរកាន់កាប់ គឺនៅបើកសាលានៅឡើយ។ ប៉ុន្តែ នៅឯតំបន់រំដោះត្រូវបិទសាលាអស់ទៅហើយ។ យុវជន/កុមារត្រូវបាត់បង់ឱកាសរៀនសូត្រ សូម្បីតែនៅទីក្រុង ក៏សិស្សនិស្សិត/យុវជនត្រូវចាប់បង្ខំឱ្យធ្វើជាកងទ័ព ធ្វើទាហាន ដើម្បីចេញច្បាំង។ អញ្ចឹង ពួកគេក៏បានបាត់បង់ឱកាសដែរសម្រាប់ការសិក្សា។ បន្តទៅទៀត នៅក្នុងរបបប៉ុល ពត យើងបាត់បង់ទាំងអស់នូវឱកាសសម្រាប់ការសិក្សា។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ(ទេ) មនុស្សស្លាប់ច្រើនណាស់។
បើខ្មែរក្រហមមិនធ្វើអំពើព្រៃផ្សៃ ជាឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ជាការប្រល័យពូជសាសន៍ តើមានការចាំបាច់ ដើម្បីនឹងកាត់ទោសខ្មែរក្រហមឬអត់?
ចៅៗកុំជឿតាពេក ចៅៗអាចសួរជីដូន/តា ឪពុកម្ដាយរបស់ចៅៗ ប៉ុន្តែ សង្ស័យតែឪពុកម្ដាយចៅៗខ្លះអាចថាកើតក្រោយ(ជំនាន់ប៉ុល ពត) ខ្លះអាចកើតទាន់ដឹងក្ដី ប៉ុន្តែ មួយចំនួនបានឆ្លងកាត់ តែជីដូន/តារបស់ចៅៗនៅចាំអំពីសម័យប៉ុល ពត វារបៀបម៉េច? រឿងនេះ មិនអាចយកបាត់ដៃទៅបាំងពន្លឺព្រះអាទិត្យបានទេ។ របបប៉ុល ពត ត្រូវបានតុលាការកូនកាត់អង្គការសហប្រជាជាតិ និងកម្ពុជាកាត់ទោស ដោយសាលក្រមចុងក្រោយនេះ កាត់ទោសទៅលើ ខៀវ សំផន។ បើសិនជាខ្មែរក្រហមមិនធ្វើអំពើព្រៃផ្សៃ ជាឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ជាការប្រល័យពូជសាសន៍ទេ តើមានការចាំបាច់ដើម្បីនឹងកាត់ទោសខ្មែរក្រហមឬអត់? ត្រង់នេះក៏ជាការឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីដើមហេតុ/ទងទាំងឡាយ ដែលបានបង្កើតនូវផលអាក្រក់សម្រាប់ប្រជាជនយើង។
ក្រោយរំដោះ ១៩៧៩ បានប្រឹងប្រែងស្ដារវិស័យអប់រំឡើងវិញ និងបង្រួមបង្រួមប្រទេស ពីប្រទេសមួយមានតំបន់ត្រួតត្រាច្រើន មកប្រទេសមួយមានតំបន់ត្រួតត្រាតែមួយ
ក្រោយឆ្នាំ១៩៧៩ យើងបានប្រឹងប្រែងច្រើនណាស់ ដើម្បីស្ដារឡើងវិញនូវវិស័យអប់រំនេះ។ ទោះបីយើងបានរៀនខ្លះ ក៏ប៉ុន្តែ គ្រូ/សិស្សរបស់យើងក៏នៅតែរងការគំរាមកំហែងដោយសារសង្រ្គាមទៅតាមតំបន់នេះ/នោះ ក្រោយដែលយើងមានសន្ដិភាព។ ឥឡូវ ប្រទេសកម្ពុជាគ្មានបែងចែកតំបន់ត្រួតត្រាច្រើន(ទៀត)នោះទេ គឺប្រទេសកម្ពុជាមួយ តំបន់ត្រួតត្រាមួយ ដែលមុននោះប្រទេសកម្ពុជាមួយ តំបន់ត្រួតត្រាច្រើន តែឥឡូវប្រទេសកម្ពុជាមួយ តំបន់ត្រួតត្រាតែមួយ។
ក្នុងដំណើរជាង ៦ ពាន់គីឡូម៉ែត្រ នៃការធ្វើដំណើរតាមបណ្ដាខេត្ត បានដាក់ពង្រាយសាលា និងកសាងអន្តេវាសិកដ្ឋាន សម្រាប់គ្រូ/សិស្សបន្ថែម ដែលចំណាយថវិកាជិត ៤០០ លានដុល្លារ
ឥឡូវ យើងមើលឃើញតំបន់អតីតសមរភូមិ គឺមានវិទ្យាល័យល្អៗទៅទៀត។ ក្នុងដំណើរជាង ៦ ពាន់គីឡូម៉ែត្រ នៃការធ្វើដំណើររបស់ខ្ញុំទៅតាមបណ្ដាខេត្តនានា ខ្ញុំបានផ្ដល់នូវសាលាដែលមានស្ដង់ដារថ្មី ដែលសាលានោះយើងក៏បានប្រើប្រាស់វា សម្រាប់ដាក់(អ្នកជំងឺ)កូវីដ-១៩ ព្រោះពេលហ្នឹងយើងក៏បានបិទសាលា(បណ្ដោះ អាសន្ន) ហើយយើងក៏យកសាលាហ្នឹង ដើម្បីធ្វើចត្តាឡីស័ក និងដាក់អ្នកឆ្លង(កូវីដ-១៩)។ ឥឡូវយើងមើលមួយជួរត្រឹមម៉ាឡៃ មកដល់ប៉ៃលិន សាលាសុទ្ធតែ ២ ជាន់ (និង) ៤ ជាន់ ក៏មានដែរ។ ខ្ញុំធ្វើដំណើរតាមផ្លូវពីកំពង់ធំ ឡើងទៅព្រះវិហារ សាលាក៏ទៅតាមហ្នឹង។ ហើយចេញពីព្រះវិហារមកខាងឧត្តរមានជ័យ ក៏សាលាដាក់មកតាមហ្នឹង។ ពង្រាយតាមហ្នឹង។ ដាក់រហូត។ ជំនាន់នោះដូចជាចាយលុយក្នុងរង្វង់ប្រហែលជាជិត ៤០០ លានដុល្លារ ហើយសាលានីមួយៗសុទ្ធតែមានផ្ទះគ្រូបង្រៀន/សិស្សទៀត។ អញ្ចឹង យើងពង្រាយសាលាបន្ថែមបានមួយចំនួនថែមទៀត និងការកសាងថ្មីៗបន្ត តាមរយៈថវិកាជាតិក្ដី តាមរយៈសប្បុរសជនក្ដី។
រីករាយដោយឃើញគ្រប់គ្នារួមគ្នាធ្វើចលនាជាតិលើវិស័យអប់រំ មិនទុកឱ្យក្រសួង/មន្ទីរអប់រំធ្វើតែម្នាក់ឯង
ចៅៗកើតនៅក្នុងកាលៈទេសៈនេះ ចៅៗសំណាងណាស់ សំណាងនៅត្រង់ថា ឥឡូវនេះ ពិនិត្យមើល បើទោះបីថាមានសន្ដិភាព ក៏ប៉ុន្តែ តាមិនប្រហែសទេ ឯកឧត្តម លោកជំទាវ (ដែលជា)ចៅហ្វាយខេត្ត(ត្រូវ)នាំចៅៗមក(ដោយ)ផ្ទាល់ ព្រោះត្រូវប្រគល់ឱ្យចៅហ្វាយខេត្តទទួលខុសត្រូវ។ នាំកូនគេមកដល់ភ្នំពេញហើយ (ត្រូវ)នាំត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញ អាហ្នឹងបានហៅថាសុខ។ អញ្ចឹងបាន(ជា)ថ្ងៃនេះមានវត្តមានអស់លោកចៅហ្វាយខេត្តនៅតាមខេត្តនានាមកចូលរួម(ដែរ)។ នេះជាការជួយ (និង/ឬ)ជាការទទួលខុសត្រូវ ដើម្បី(សុវត្ថិភាព) ទោះបីយ៉ាងម៉េចក៏ដោយ ក៏ត្រូវតែមានការការទទួលខុសត្រូវ។ ហើយខ្ញុំសូមអរគុណផងដែរ នៅពេលប្រឡង ឃើញខេត្តខ្លះប្រកាសថា ស្នាក់នៅមិនយកលុយ ឬក៏គេចុះថ្លៃឈ្នួលផ្ទះស្អីៗហ្នឹង អាហ្នឹងសុទ្ធតែបង្កលក្ខណៈ(ឱ្យចៅៗ)។ ខេត្តនីមួយៗមានការទទួលខុសត្រូវបែបនេះ គឺថាវាល្អ។ នោះហើយ គឺជាការសប្បាយរីករាយ ដែលយើងមិនទុកឱ្យតែវិស័យអប់រំ ក្រសួងអប់រំ ឬមន្ទីរអប់រំ ធ្វើតែម្នាក់ឯងទេ បានសេចក្ដីថា យើងរួមគ្នាធ្វើក្នុងចលនាជាតិលើវិស័យអប់រំនេះតែម្ដង ដែលនេះគឺជាចំណុចល្អ (ហើយជា)ចំណុចសំខាន់ ដែលយើងត្រូវថែទាំវា។
ឧបសគ្គសម័យថ្មី ត្រូវប្រយ័ត្នរឿងចរាចរណ៍ ឧបសគ្គសម័យចាស់ ត្រូវគេចគ្រាប់ផ្លោង
សំណាងរបស់ចៅៗ នៅត្រង់ថា ចៅៗអត់ត្រូវការរត់លូនតទៅទៀតទេ។ អ្វីដែលជាការលំបាករបស់ចៅៗ គឺនៅសេសសល់ មិនមែនថាមិនមាននៅសេសសល់នោះ(ទេ) ប៉ុន្តែ វាមិនបង្កនូវការរាំងស្ទះ សម្រាប់ការសិក្សារបស់ចៅៗទេ។ ប៉ុន្តែ ក៏មានបញ្ហាដែរ ដែលត្រូវតែប្រយ័ត្ន “រឿងចរាចរណ៍” ព្រោះភាគច្រើនសិស្សរបស់យើងមានជិះកង់/ម៉ូតូ ដូច្នេះ ត្រូវប្រយ័ត្នកន្លែងហ្នឹង។ អាហ្នឹងគេហៅថា ឧបសគ្គសម័យថ្មី។ ឧបសគ្គសម័យចាស់ (គឺ)ត្រូវ(គេច)គ្រាប់ផ្លោង។ ឧបសគ្គសម័យថ្មី គឺស្ថិតនៅលើខ្លួនយើង ដោះស្រាយបាន ឬមិនបាន។ បើយើងចេះគោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ បើកបរត្រឹមត្រូវ អាហ្នឹងយើងបញ្ចៀសគ្រោះថ្នាក់បានហើយ។ ឧបសគ្គសម័យថ្មីនេះ ដូចជាតម្រូវការរៀនតាមអនឡាញ ក៏ប៉ុន្តែ ទីន្លែងហ្នឹងវាខ្វះអ៊ិនធើណិត នេះជាឧបសគ្គ (គឺ)ឧបសគ្គក្នុងសម័យអ៊ិនធើណិត។ ឥឡូវ គេចូលចិត្តនិយាយថា ឧបសគ្គ ឬក៏សប្បាយក្នុងសម័យតេជោ វាតែងតែមាន(ហើយ) ក៏ប៉ុន្តែ រឿងនោះមិនធ្ងន់ធ្ងរពេក(ទេ) បើប្រៀបធៀបជាមួយនឹងអ្វីដែលធ្លាប់បានកើតនៅក្នុងអតីតកាល។ខ្ញុំសូមអរគុណជាមួយនឹងការចូលរួមនានា ថ្ងៃនេះ លោកឧកញ៉ា លាង ឃុន ដែលតំណាងឱ្យក្រុមហ៊ុន ជីប ម៉ុង សូមប៉ាវបន្តរឿង iPad នេះ តាំងពីការចាប់ផ្ដើមរហូតមក។ យើងត្រូវរង់ចាំការបញ្ជាទិញ ដើម្បីឱ្យរោងចក្រផលិត។ វាទើបនឹងមកដល់ថ្ងៃទី២៥ (មករា ២០២៣)។ អញ្ចឹង យើងកំណត់(យក)ការជួបគ្នានៅថ្ងៃនេះ ក៏វាមិនទាន់យឺតពេលពេកនោះទេ ដើម្បីយើងឱ្យគេវេចខ្ចប់ឱ្យបានត្រឹមត្រូវ។ ម្យ៉ាងទៀតកម្មវិធីការងាររបស់ខ្ញុំក៏វាមមាញឹកណាស់។
ស្នើឱ្យសិក្សាស្រាវជ្រាវ ហេតុអីតួលេខសិស្សប្រុសជាប់មធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិមានចំនួនតិចជាងសិស្សស្រី?
ឥឡូវ យើងវិភាគអញ្ចេះ រឿងដែលគួរឱ្យពិចារណា ខ្ញុំសូមលើកទាក់ទិនជាមួយនឹងបញ្ហាការប្រឡង។ (ខ្ញុំ)ចង់និយាយទៅកាន់យុវវ័យ ដែលជាបុរស យើងប្រើពាក្យអញ្ចេះ យុវជន យុវតី។ ល្ងាចមិញខ្ញុំក៏ហៅទូរស័ព្ទមក ឯកឧត្តម ហង់ ជួនណារ៉ុន តែខ្ញុំមានតួលេខរួចស្រេចទៅហើយ។ សូមចូលរួមវិភាគទិន្នន័យនៅទីនេះ តើយើងគួរត្រូវដោះស្រាយបញ្ហាយុវជនរបៀបម៉េច បើគម្លាតវាធំពេក រវាងស្ដ្រី និងបុរស ទៅលើការជាប់សញ្ញាបត្រ? ព្រោះខ្ញុំចូលចិត្តវិភាគតាមទិន្នន័យនេះ។ បេក្ខជនដែលមកប្រឡងមាន(ចំនួន) ១២៥ ៧៣៩ នាក់ បានប្រឡងជាប់ចំនួន ៩០ ៩៥០ នាក់ ក្នុងហ្នឹងនារីមាន(ចំនួន) ៥២ ៥១២ នាក់។ អញ្ចឹង បើគិតអ្នកដែលប្រឡងជាប់មាន(រហូត)ដល់ទៅ ៧២,៣៧ ភាគរយ (នេះ)ជាចំនួនមួយដ៏ច្រើន។ ប៉ុន្តែ អ្វីដែលជាការចាប់អារម្មណ៍ ក្នុងចំណោម(ចំនួន) ៩០ ៩៥០ នាក់នេះ មាននារីជាប់(ចំនួន) ៥២ ៥១២ នាក់ ស្មើនឹង ៧៧,៥២ ភាគរយ។ អញ្ចឹង ចំនួននេះយើងគិតយ៉ាងម៉េច? ក្មួយៗ ចៅៗជាស្រ្ដីក្នុងនេះគ្របដណ្ដប់ជាង ៧០ ភាគរយ បាត់ទៅហើយហ្នឹង។ ឥឡូវក្នុង ១០០នាក់ មានចៅជាស្រ្ដីរហូតទៅដល់ ៧៧ នាក់ ចៅជាបុរសនៅសល់តែ ២៣ នាក់ហ្នឹង។ ហើយយើងមិនគិតមើល (បុរស)ក្លាយទៅជាភាគតិចហើយក្នុងចំនួនហ្នឹង។
ចំណុចនេះ ម្ខាងយើងមានមោទនភាពអំពីការកើនឡើងនៃចំនួនសិស្សជាស្រ្តី ដែលបានប្រឡងជាប់នូវមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ តែម្ខាងទៀតយើងក៏មានការកង្វល់ដែរ កង្វល់ត្រង់ថា ហេតុអ្វីបានជាក្នុងចំនួនអ្នកដែលជាប់ ១០០ នាក់ (មាន) ៧៧ នាក់ជាស្រ្ដី (ស្មើនឹង) ៧៧,៥២ ភាគរយ ទៅទៀត។ អញ្ចឹង បើគិតថាក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញកំណត់ កាលណាតែលើស ០,៥២ គេគិតទៅដល់ ៧៨ ភាគរយហើយ។ អញ្ចឹង បើគិត ៧៨ ភាគរយ នៅសល់តែ ២២ នាក់ជាបុរស ក្នុងចំណោម ១០០ នាក់។ អញ្ចឹង ចំណុចនេះ តើមកពីមូលហេតុអ្វី? ផ្នែកស្រាវជ្រាវគួរត្រូវធ្វើការស្រាវជ្រាវ តើមកពីមូលហេតុអ្វី? យុវជនចូលចិត្តដើរលេង ក្នុងពេលដែលយុវនារីសង្វាតរៀននៅផ្ទះ ឬក៏ប្រឹងប្រែងរៀនឬវាយ៉ាងម៉េច បានកើតឡើងនូវស្ថានភាពបែបនេះ? នេះហើយ គឺជាបញ្ហា។ ពីមុនគម្លាតវាមិនធំប៉ុន្មានទេ ឥឡូវ គម្លាតវាធំពេក។ ខ្ញុំមិនដឹងថា តើក្រសួងអប់រំបានសិក្សាលើចំណុចនេះឬអត់?
កម្រិតបរិញ្ញាបត្រចុះ ក្រោមតួលេខសិស្សស្ត្រីមានចំនួនច្រើនជាងបុរស តែនៅថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ឡើង សិស្សប្រុសមានចំនួនច្រើនជាងវិញ
យើងបានសិក្សាអំពីទិន្នន័យហើយ សម្រាប់សិស្សស្រ្ដី (នៅ)ថ្នាក់មធ្យមសិក្សា (គឺ)ចំនួនស្រ្ដីច្រើនជាង។ (នៅ)ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្ររង (គឺចំនួន)ស្រ្ដីច្រើនជាង។ (ថ្នាក់)បរិញ្ញាបត្រ (គឺចំនួន)ស្រ្ដីច្រើនជាង។ ដល់(ថ្នាក់)បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ (គឺចំនួន)ស្រ្ដីតិចជាង និង(ថ្នាក់)បណ្ឌិត (គឺចំនួន)ស្រ្ដីកាន់តែតិច។ អញ្ចឹង បញ្ហានេះវាក៏ផ្ដើមចេញអំពីបញ្ហាប្រពៃណីផងដែរ។ ស្រ្ដីដល់កម្រិតចប់បរិញ្ញាបត្រហើយ គាត់ត្រូវយកប្ដី។ តែយកប្ដី (គឺ)ត្រូវមានកូន។ មានតែមួយចំនួននោះទេ ដែលគាត់ប្ដូរផ្ដាច់មករៀន។ អញ្ចឹង យើងពិនិត្យមើល ក្នុងកម្រិតបរិញ្ញាចុះក្រោម ស្ដ្រីលើស ៥០ ភាគរយ។ ប៉ុន្តែ (កម្រិត)បរិញ្ញាជាន់ខ្ពស់ គឺស្រ្តីនៅក្រោម នៅត្រឹមកម្រិតពី ២០-៣៣ ភាគរយ។ បើថ្នាក់បណ្ឌិត អាចមានពេលខ្លះ គឺស្រ្ដីមានតិចតួចណាស់។ ប៉ុន្តែ បើនិន្នាការជានិន្នាការសកល ក៏យើងគួរតែខិតខំធ្វើយ៉ាងម៉េច ដើម្បីជំរុញយុវជន ព្រោះវាដាច់គ្នាឆ្ងាយណាស់ ឆ្ងាយពេក។ ចៅៗជានារីទទួលបានសម្លេងដល់ទៅ ២/៣ ហើយ។ អញ្ចឹង ចំណុចនេះ គឺជាចំណុចដែលយើងត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ តើត្រូវពង្រឹងរបៀបម៉េច បើសិនរឿងនេះវាជារឿងចរន្តជាសកល? បន្ដិចទៀតបុរសៗធ្លាក់បាក់ឌុប្លិ៍អស់។
ខេត្តសៀមរាបឆ្នាំនេះជាប់លេខ ២ មានសិស្សជាប់និទ្ទេស A ច្រើនជាងគេ
ឆ្នាំនេះអ្វីដែលជាការកត់សម្គាល់ ជាលើកដំបូងចាប់តាំងពីការប្រឡងមក ដែលយើងមាន ២៥ ខេត្ត-ក្រុង (ដែល)មាន(សិស្ស)ជាប់និទ្ទេស A ទាំងអស់។ នេះជាចំណុចខុសប្លែកកាលពីឆ្នាំមុនៗ ដែលមានខេត្តខ្លះជាប់ មានខេត្តខ្លះមិនជាប់ទេ។ ឥឡូវ យើងវិភាគទៅតាមខេត្តមួយៗ សម្រាប់សិស្ស(ជាប់)និទ្ទេស A របស់យើង ភ្នំពេញមាន(សិស្សជាប់និទ្ទេសចំនួន) ២៦៨ នាក់ ក្នុងហ្នឹងនារីមាន(ចំនួន) ១៣៧ នាក់ ស្មើនឹង ៥១,១២ ភាគរយ។ រឿងភ្នំពេញយើងអត់ឆ្ងល់ទេ (ទោះជា)យ៉ាងណាក៏នៅតែច្រើនជាងគេដែរ។ ប៉ុន្តែ រឿងដែលចំឡែក គឺខេត្តសៀមរាប។ ខេត្តសៀមរាបក្លាយទៅជាខេត្តលេខ ២ តែម្ដង គឺមាន(សិស្ស)ជាប់(និទ្ទេស A)រហូតទៅដល់(ចំនួន) ១១១ នាក់ ក្នុងហ្នឹងស្រ្ដី(ចំនួន) ៦១ នាក់ ស្មើនឹង ៥៤,៩៥ ភាគរយ។ អញ្ចឹង បើយើងប្រៀបធៀបប្រជាជននៅខេត្តសៀមរាប ជាមួយនឹងខេត្តកណ្ដាល/កំពង់ចាម/ព្រៃវែង/ត្បូងឃ្មុំ (គឺ)ប្រជាជននៅខេត្តសៀមរាបតិចជាងខេត្តទាំងនេះ ប៉ុន្តែ បែរជាអត្រានៃការជាប់(និទ្ទេស A) គឺមានចំនួនច្រើន(ជាង)។ អញ្ចឹង បានសេចក្ដីថា ទីក្រុងនិងជនបទ (រវាង)ទីក្រុងភ្នំពេញ និងបណ្ដាខេត្ត (គឺ)អត់មានអីខុសគ្នាទេ។ ចំណុចនេះ ត្រូវវាយតម្លៃរបៀបនេះ។
ខេត្តកណ្ដាល/តាកែវ/បាត់ដំបង/ស្វាយរៀង សិស្សស្ត្រីជាប់និទ្ទេស A មានចំនួនតិចជាងបុរស ចំណែកខេត្តប៉ៃលិនសិស្សស្ត្រីជាប់និទ្ទេស A មានចំនួន ១០០ ភាគរយ
យើងពិនិត្យឃើញថា ខេត្តកណ្ដាលជាប់(និទ្ទេស A)បាន(ចំនួន) ១០៤ នាក់ ក្នុងពេលដែលខេត្តកណ្ដាលមានប្រជាជនជាង ១ លាននាក់ ហើយខេត្តកណ្ដាល គឺជាភូមិសាស្រ្តមួយ ដែលអាចចាត់ទុកថាជាភូមិសាស្រ្តជាប់នឹងក្រុង។ ទីជនបទដាច់ស្រយាល គឺវាតិចណាស់ ប៉ុន្តែ ខេត្តកណ្ដាលយើង គឺជាប់(និទ្ទេស A)បានត្រឹមតែ ១០៤ នាក់ ហើយក្នុង ១០៤ នាក់នេះ ស្រ្ដី គឺបានតែ ៤៤,២៣ ភាគរយ គឺទាប។ ស្រ្ដី(មានចំនួន)ទាបជាងបុរសវិញនៅខេត្តកណ្ដាល។ ឥឡូវ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ ខេត្តដែលមានស្រ្ដីជាប់(និទ្ទេស A)តិចជាងបុរស រួមមានខេត្តកណ្ដាល(ស្ត្រីជាប់និទ្ទេស A)បានតែ ៤៤,២៣ ភាគរយទេ។ ខេត្តតាកែវ(ស្ត្រីជាប់និទ្ទេស A)បានតែ ៤៧,៨៣ ភាគរយទេ។ ខេត្តបាត់ដំបង(ស្ត្រីជាប់និទ្ទេស A)បានតែ ៣៣,៣៣ ភាគរយទេ ក្រៅពីនោះបុរសជាប់ច្រើនជាងទាំងអស់។
អញ្ចឹង និន្នាការនេះដូចមិនមែនសកលទេ។ ខេត្តបាត់ដំបង(ស្ត្រី)ជាប់(និទ្ទេស A ចំនួន) ១៨ នាក់ ក្នុងចំណោម ៥៤ នាក់។ ខេត្តកំពតជាប់(និទ្ទេស A ចំនួន) ៣៦ នាក់ នារីមាន(ចំនួន) ១៨ នាក់ គឺ ៥០ ភាគរយម្នាក់ បើបានប៉ុណ្ណឹង គឺវាល្អ។ ខេត្តដែលមានស្រ្ដី(ជាប់និទ្ទេស A)តិចជាង(បុរស)ទៀត គឺខេត្តស្វាយរៀង (ជាប់និទ្ទេស A)មាន(ចំនួន) ៣៥,២៩ ភាគរយ។ ខេត្តកោះកុងមាន(ចំនួន) ២០ ភាគរយ ជាប់(និទ្ទេស A) ៥ នាក់ មានតែនារីម្នាក់ទេ។ ខេត្តរតនគិរីស្មើគ្នា ជាប់(និទ្ទេស A) ៤ នាក់ នារី ២ នាក់។ យើងក៏ផ្ដល់ការអបអរសាទរ ចំពោះខេត្តប៉ៃលិន ដែលការប្រឡងជាប់(និទ្ទេស A)បានទៅលើស្រ្ដីទាំងអស់ គឺ ១០០ ភាគរយ។ អាហ្នឹងប្រហែលមកពីចៅហ្វាយខេត្តជាស្រ្ដី ប៉ុន្តែ បើចៅហ្វាយខេត្តជាស្រ្តី ចុះខេត្តកោះកុងចៅហ្វាយខេត្តជាស្រីដែរ ម៉េចក៏ស្រីជាប់តិច? ហើយយើងក៏អបអរសាទរជាមួយនឹងខេត្តកែប ដែលឆ្នាំនេះបានជាប់ម្នាក់ដែរហើយជាបុរស អបអរសាទរ! បើជាប់បានតែម្នាក់ អញ្ចឹងធ្វើម៉េចចែកគ្នាកើត? យ៉ាងហោចណាស់ ២ ឡើងទៅ បានដឹងថាអាហ្នឹងវា ១០០% ដូចជានៅប៉ៃលិនជាដើម។
ផ្ដើមចេញពីការស្រាវជ្រាវរកឃើញមូលហេតុ ទើបយើងដាក់គោលដៅជំរុញត្រូវ
អញ្ចឹង យើងយកការវិភាគនេះ ដើម្បីធ្វើការសិក្សាពិនិត្យមើល តើមូលហេតុអ្វីខ្លះបានជានារី(ជាប់)ច្រើនជាងបុរស សម្រាប់ការជាប់មធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិនៅឆ្នាំនេះរហូតទៅដល់ ៧៨ ភាគរយ? ដល់ទៅវិភាគតាមទិន្នន័យនៃសិស្សជាប់និទ្ទេស A គឺមានខេត្តខ្លះ គឺស្រ្តីខ្ពស់ (និង)ខេត្តខ្លះស្រ្តីទាបៗយកតែមែនទែន។ អាហ្នឹងក៏ត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើបញ្ហាការស្រាវជ្រាវ ព្រោះខ្ញុំចូលចិត្តជាមួយនឹងការស្រាវជ្រាវទៅលើថា តើវាមានមូលហេតុអី? ព្រោះផ្ដើមចេញពីការស្រាវជ្រាវរកឃើញមូលហេតុ ទើបយើងដាក់គោលដៅជំរុញត្រូវ។ មិនខុសពីគ្រូពេទ្យនោះទេ មុននឹងឱ្យថ្នាំសម្រាប់ព្យាបាល គ្រូពេទ្យត្រូវដឹងអំពីអ្នកជំងឺ តើឈឺអី? បើមិនដឹងថាឈឺអីផង តើទៅឱ្យថ្នាំយ៉ាងម៉េច? អញ្ចឹង ការសិក្សាមួយក៏គួរតែត្រូវបានធ្វើ។ ប៉ុន្តែ យ៉ាងណាក៏ដោយ ជាប់និទ្ទេសណាក៏ដោយ ឱ្យតែជាប់។
ការប្រឡងឱ្យជាប់ទើបសំខាន់ មិនសំខាន់លើនិទ្ទេសអ្វីនោះទេ សូមជឿជាក់លើប្រព័ន្ធប្រឡងរបស់យើង
ក្រោយពេលប្រឡង មានសិស្សម្នាក់ដូចជាតារាភាពយន្ត នៅពេលដែលគាត់ជាប់និទ្ទេស C ត្រូវគេមាក់ងាយ ខ្ញុំក៏ចូលទៅខម្មិនក្នុងហ្នឹងថា ក្ដាប់ឱ្យជាប់នូវគោលដៅប្រឡង។ គោលដៅប្រឡង គឺប្រឡងឱ្យជាប់បាក់ឌុប្លិ៍ ដើម្បីអាចបន្តទៅសិក្សាក្រោយទៀត មិនមែនបញ្ហាសំខាន់និទ្ទេសនោះទេ ព្រោះគាត់និយាយថា នៅពេលដែលខ្ញុំជាប់គ្រាន់តែមិនបាននិទ្ទេស A បានត្រឹមនិទ្ទេស C មានគេឌឺ។ ហើយក្នុងហ្នឹងក៏មានសិស្សចូលមក(ខម្មិនថា) សុំឱ្យមានការពិនិត្យឡើងវិញទៅលើវិញ្ញាសា។ អារឿងហ្នឹងក៏សូមអំពាវនាវចំពោះសិស្ស(របស់)យើង(ដែរ) គាត់ប្រឡងខ្លួនឯង គាត់កាត់សេចក្ដីខ្លួនឯង សូមពិនិត្យឡើងវិញនូវមុខវិជ្ជានេះ ដែលគាត់ធ្វើត្រឹមត្រូវខ្លាំងណាស់ តើយើងបានយកមកពិនិត្យឡើងវិញទាំងអស់ដែរឬ? បើកែឱ្យត្រឹមត្រូវ ពិន្ទុអាចធ្លាក់ចុះវិញថែមផង។ គឺអ្នកប្រឡងគួរតែផ្ដល់នូវជំនឿទុកចិត្ត ចំពោះប្រព័ន្ធប្រឡងរបស់យើង។ ខ្លះជាប់ហើយ គ្រាន់តែមិនបាននិទ្ទេស A គាត់មកតវ៉ា ដើម្បីបាន(និទ្ទេស) A ដើម្បីបានមកជួប(ជុំ)នៅនេះ។ រឿងវាច្រើនដែរ ប៉ុន្តែ គាត់ហ៊ាននិយាយអញ្ចឹងក៏ម្យ៉ាងដែរ ហើយគាត់ចូលខម្មិនក្នុងហ្វេសប៊ុករបស់ខ្ញុំហ្នឹងតែម្ដង។ ដូច្នេះ វាមិនជាបញ្ហាអីទេ គ្រាន់តែថាយើងគួរតែគោរពជាមួយនឹងការសម្រេចនានា ដែលយើងមានប្រព័ន្ធមួយដ៏ត្រឹមត្រូវ ដែលមិនអាចនឹងក្លែងបន្លំបានទេ។
ខិតខំបន្តការសិក្សា ដើម្បីក្លាយជាធនធានមនុស្សដ៏ពូកែរបស់ប្រទេស
ហើយសម្រាប់ចៅៗ ដែលប្រឡងជាប់ សង្ឃឹមថា ចៅៗបានទទួលអាហារូបករណ៍ក្នុងការសិក្សាបន្តហើយ។ ចៅៗបន្តឱ្យក្លាយទៅជាធនធានមនុស្សដ៏ពូកែរបស់ប្រទេស។ ឱកាសរបស់ចៅៗនៅសល់ច្រើនណាស់ តាៗយាយៗនៅលើនេះមិនជា(នៅ)យូរប៉ុន្មានទេលាលោកហើយ សម្លេងក្លងខែកហែបណ្ដើរៗជូនដំណើរគ្នា ផុតពីយើងជូនដំណើរគេៗជូនដំណើរយើង ព្រោះអាហ្នឹងធម្មជាតិវាអញ្ចឹង។ ប៉ុន្តែ ចៅៗឥឡូវទើបនឹង(អាយុ) ១៧ (ឆ្នាំ), ១៨ (ឆ្នាំ), ១៩ ឆ្នាំ ចៅៗមានឱកាសច្រើនណាស់ ជាមួយនឹងប្រទេសមានសុខសន្តិភាពនេះ ចៅៗទទួលបាននូវផលប្រយោជន៍ សម្រាប់ការក្រេបជញ្ជក់យកចំណេះដឹង/ធ្វើ បម្រើឱ្យការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច-សង្គម កាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ ជាពិសេស សំដៅដោះស្រាយបញ្ហាក្រុមគ្រួសាររបស់យើងហ្នឹងតែម្ដង។ នៅក្នុង(ក្របខណ្ឌ)មន្រ្តីរាជការ កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ក៏សុទ្ធតែត្រូវប្រឡងចូល។ នៅក្នុងវិស័យឯកជន គេក៏ត្រូវការមនុស្សពូកែចូលទៅធ្វើការឱ្យក្រុមហ៊ុនរបស់គេ ហើយបើយើងបង្កើតមុខរបរដោយខ្លួនឯង ក៏យើងត្រូវតែពូកែជំនាញ ទើបយើងអាចទៅបង្កើតនូវមុខរបរបាន។ អញ្ចឹង ផ្ដើមចេញពីចំណេះដឹង/ធ្វើនេះឯង ដែលនឹងធ្វើឱ្យចៅៗអាចនឹងមានលទ្ធភាពអភិវឌ្ឍន៍ខ្លួនទៅមុខ។ សង្ឃឹមថា ចៅៗនឹងបន្តការខិតខំ ហើយសង្ឃឹមថា មាតាបិតា អាណាព្យាបាល នឹងខិតខំផ្ដល់ឱកាសសម្រាប់ចៅៗ ដើម្បីបន្តការសិក្សា។
ស្នើសាលារាជធានីភ្នំពេញ ក្រសួងអប់រំ រកទីតាំងសង់អន្តេវាសិកដ្ឋានបន្ថែម
ខ្ញុំសូមស្នើឱ្យពិនិត្យមើលបន្ថែមទៀត ឯកឧត្ដម ឃួង ស្រេង យើងអាចពិនិត្យមើលថា តើទីកន្លែងណា? ខ្ញុំចង់បាន ដើម្បីបង្កើតអន្តេវាសិកមួយទៀត។ បើទោះបីថាវាអាចនៅឆ្ងាយបន្តិច ដូចជាយើងអាចដាក់នៅមន្ទីរពេទ្យ ដែលយើងនៅសល់ទីកន្លែង ដើម្បីរៀបចំអន្តេវាសិក ក្រៅពីអន្តេវាសិកដែលយើងកំពុងមាននោះ ព្រោះបន្តិចទៀតយើងត្រូវទទួលនិស្សិតបរទេស និងនិស្សិតក្នុងប្រទេស។ អញ្ចឹង ខ្ញុំសូមដាក់បញ្ហាហ្នឹងឱ្យសាលារាជធានីភ្នំពេញ ពិនិត្យមើលអំពីលទ្ធភាព នៃការប្រើប្រាស់ដីធ្លីរបស់យើងមួយចំនួន ដើម្បីកសាងជាអន្តេវាសិក សម្រាប់សិស្សក្រីក្ររបស់យើង ជាពិសេស សិស្សស្រ្តីរបស់យើងតែម្ដង។ ខ្ញុំចង់បាន ២០០-៣០០ គ្រែទៀត សម្រាប់សិស្សរបស់យើង ក្នុងការទទួលបាននូវការសិក្សា ព្រោះបញ្ហាចំណោទឥឡូវនេះ គឺទាក់ទិននឹងបញ្ហាយើងខ្វះកន្លែងស្នាក់នៅ។ និស្សិតជាបុរសៗអាចទៅនៅតាមវត្តលោក តែនិស្សិតជានារីមិនអាចទៅនៅវត្តលោកបានទេ …។
ឥឡូវ ដីធ្លីខ្លះអាចមានទេ យើងអាចពង្រីកនៅក្នុងវិទ្យាស្ថានតិចណូនោះបានទេ? អាចប្រើប្រាស់ដីនៅម្ដុំកីឡដ្ឋានមរតកតេជោរបស់យើង អាចយកមួយជ្រុងណាមួយកសាងអន្តេវាសិកដ្ឋាន (ព្រោះ)ដីធំណាស់ ប៉ុន្តែ គ្រាន់តែឆ្ងាយពីភ្នំពេញ តែឆ្ងាយគ្រាន់បើជាងមកពីខេត្តដែរ។ ឥឡូវនេះ អត់មានអីឆ្ងាយទេ វាស្រឡះផងក្នុងការទៅនៅខាងក្រៅ កន្លែងយើងប្រកួតកីឡា។ អញ្ចឹងទេ សូមសិក្សាជាមួយគ្នា សាលារាជធានី(ភ្នំពេញ) ជាមួយនឹងក្រសួងអប់រំ ហើយនិងផ្នែកកីឡា ដែលយើងមានដីនៅកន្លែងនោះហើយ យើងអាចចាប់យកដីកន្លែងនោះធ្វើតែម្ដង។ មួយឆ្នាំធ្វើបន្តិចៗ ដំបូងអាចចាប់ផ្ដើម ១ អគារ, ២ អគារ ដែលមាន ១០០ (គ្រែ), ២០០ (គ្រែ), ៣០០ គ្រែអីអញ្ចឹងទៅ។ យើងចេះតែបង្កើត ដើម្បីយើងបង្កើនចំនួន សម្រាប់និស្សិតជាស្រ្តីរបស់យើង រាប់ទាំងនិស្សិតបរទេស ដែលមកសិក្សានៅកម្ពុជា។ បន្តិចទៀតនិស្សិតម៉ាល់ឌីវអីមកសិក្សានៅកម្ពុជា ហើយយើងត្រូវទទួលគេ ព្រោះគេឱ្យយើងៗក៏ឱ្យគេ។ ម៉ាល់ឌីវឱ្យ(អាហារូបករណ៍)យើង ២ (នាក់) ទៅសិក្សានៅទីនោះ អញ្ចឹង ខ្ញុំក៏ជូន(អាហារូបករណ៍)គេ ១០ វិញ ព្រោះយើងផ្អែកទៅលើសកលវិទ្យាល័យអាមេរិកាំងភ្នំពេញ។ ពីមុនឱ្យ(អាហារូបករណ៍)ទៅទីម័រលេស្ដ ១០ ដែរ រៀននៅសាកលវិទ្យាល័យកម្ពុជា។ ប៉ុន្តែ បានត្រៀមហើយឬនៅ សម្រាប់និស្សិតមកពីម៉ាល់ឌីវ? ប៉ុន្តែ ប្រហែលសម្រាប់ឆ្នាំសិក្សា ២០២៣-២៤ ព្រោះឥឡូវវាចង់ហួសឆ្នាំហើយ វាត្រូវការពេលវេលាដែរ។ គេឱ្យយើង ព្រោះយើងមានលទ្ធភាព ដើម្បីបញ្ជូន(និស្សិតទៅទីនោះ) ហើយពេលខ្លះយើងធ្វើបដិការ តែយើងជាមួយឡាវអីមិនចាំបាច់ធ្វើបដិការទេ យើងអាចឱ្យឡាវច្រើនជាង ហើយយើងបញ្ជូនទៅឡាវតិចជាង មិនចាំបាច់ធ្វើបដិការ ១០ ទៅ ១០ មកអីទេ។ ដូចយើងជាមួយម៉ាល់ឌីវអញ្ចឹង គាត់ប្រកាសឱ្យយើងពីរ យើងក៏ប្រកាសឱ្យគាត់ ១០ តែម្ដង ដើម្បីសិក្សានៅកម្ពុជា។
អ្នកដែលជាប់និទ្ទេស A ចេញពីសាលា ៣៧០ សាលា បង្ហាញពីការកើនឡើងដ៏ច្រើន នៃវិទ្យាល័យក្នុងប្រទេស
ចៅៗកុំភ្លេចណា ប្រឹងដើម្បីចាប់យកជំនាញ សម្រាប់ការកសាងអនាគតរបស់ខ្លួន។ ឆ្នាំនេះចំនួនជាប់ក៏ច្រើន។ ហើយខេត្តដែលជាប់និទ្ទេស A គឺបានលាតសន្ធឹងរហូតដល់ ២៥ រាជធានី-ខេត្តហើយ។ អាហ្នឹងជាចំណុចដែលយើងយកចិត្តទុកដាក់។ ក្នុងវិស័យអប់រំនេះ គ្មានការដើរថយក្រោយណាមួយទេ។ ម្សិលមិញខ្ញុំជួបសមាគមគ្រឹះស្ថានឧត្ដមសិក្សាផ្នែកឯកជន ដើម្បីក្ដាប់នូវកង្វល់ វឌ្ឍនភាព និងការលំបាករបស់ពួកគាត់ ដើម្បីរួមចំណែកដោះស្រាយជាមួយពួកគាត់។ ថ្ងៃនេះយើងជួបជាមួយនឹងសិស្សដែលមកពីបណ្ដាខេត្ត ហើយលោក/អ្នកគ្រូ នាយកសាលា (ក៏សូមចូលរួម)អបអរសាទរដែរ ខ្ញុំមើលទៅចំនួនសាលា ខ្ញុំក៏សប្បាយចិត្តដែរ សប្បាយចិត្តយ៉ាងម៉េច? ឥឡូវ អ្នកដែលជាប់និទ្ទេស A ចេញមកពី ៣៧០ សាលា ក្នុងនោះ សាលារដ្ឋមាន(ចំនួន) ២៧៧ សាលា។ សាលាឯកជនមាន(ចំនួន) ៩៣ សាលា អញ្ចឹង តើនៅសល់សាលាប៉ុន្មានទៀត ដែលមិនមានជាប់និទ្ទេស A? សាលាដែលអាចប្រឡងបាក់ឌុប្លិ៍បាន មានន័យថា វិទ្យាល័យ។ កាលយើងនៅក្នុងទសវត្សរ៍ នៃការចាប់ផ្ដើមរបស់យើងៗនៅចាំទេ ចាប់ផ្ដើមដ៏លំបាក ជាមួយនឹងខេត្តមួយមានត្រឹមតែវិទ្យាល័យមួយទេ អនុវិទ្យាល័យក៏មានតិច។ អញ្ចឹង បើយើងប្រៀបធៀបពីការចាប់ផ្ដើមរបស់យើង ពេលនោះយើងមិនទាន់បង្កើតខេត្តឧត្ដរមានជ័យ/ប៉ៃលិន/កែប/បន្ទាយមានជ័យ អញ្ចឹង ចំនួនវិទ្យាល័យរបស់យើងវាតិចណាស់។ យើងថាមានពីរទៅចុះមួយខេត្ត ក៏មានត្រឹមតែ ៤០ វិទ្យាល័យ។ ឥឡូវ គ្រាន់តែវិទ្យាល័យ ដែលមានសិស្សប្រឡងជាប់និទ្ទេស A មាន(រហូត)ទៅដល់ ៣៧០ សាលាបាត់ទៅហើយ។ តើនេះបានមកពីអី? (បាន)មកពីការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់យើងទាំងអស់គ្នា។ សង្គមទាំងមូលចូលរួមក្នុងការវិនិយោគក្នុងវិស័យអប់រំ ដែលធ្វើឱ្យយើងមានលទ្ធភាពឆ្លើយតបជាមួយនឹងការចង់បានរបស់ប្រជាជន។
អតុល្យភាពអំពីសេចក្ដីត្រូវការ នៃការអប់រំ ត្រូវបានកាត់បំព្រួញ
ពីមុនយើងមានអតុល្យភាព អំពីសេចក្ដីត្រូវការ នៃការអប់រំ ជាមួយនឹងការខ្វះខាតសាលារៀន និងគ្រូបង្រៀន។ ឥឡូវនេះ អតុល្យភាពនេះត្រូវបានកាត់បំព្រួញវាហើយ សាលាបានដើរទៅរកសិស្សដល់តាមមូលដ្ឋានរួចស្រេចហើយ។ ចំនួនវិទ្យាល័យនៅតាមស្រុកក៏មានចំនួនច្រើន។ នៅខេត្តតាកែវ មានស្រុកមួយបង ចន្ទ សារុន ចុះទៅធ្វើ ដូចជាស្រុកត្រាំកក់ វិទ្យាល័យ(រហូត)ដល់ទៅ ១០ ឯណោះ។ រួចហើយនៅក្នុងសេចក្ដីប្រកាសសន្ទុកឆ្នាំ២០០៤ ខ្ញុំបានប្រកាសពេលនោះ “ឃុំមួយមានអនុវិទ្យាល័យមួយ”។ មកដល់ពេលនេះ យើងប្រើពាក្យ “ឃុំមួយអនុវិទ្យាល័យមួយយ៉ាងតិច” អញ្ចឹង ឃុំមួយអាចមានអនុវិទ្យាល័យច្រើនជាងមួយ។ នោះហើយ គឺជាការពង្រឹងដោយឥតដកថយ ទៅលើការជំរុញការបណ្ដុះបណ្ដាលធនធានមនុស្ស ដែលជាអាទិភាព នៃគោលនយោបាយរបស់យើង។
កំពុងស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលថវិកាផ្សារភ្ជាប់នឹងគោលនយោបាយ
សម្រាប់បញ្ហាកំណែទម្រង់ហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ យើងកំពុងស្ថិតនៅក្នុងដំណាក់កាលថវិកាផ្សារភ្ជាប់នឹងគោលនយោបាយ។ នៅប៉ុន្មានថ្ងៃខាងមុខ ខ្ញុំនឹងប្រកាសនូវកម្មវិធីកែទម្រង់ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ គេហៅថា ការកែទម្រង់ដើរទៅមុខទៀត។ ហើយប្រសិទ្ធភាពណាស់ ដែលយើងថវិកាផ្សារភ្ជាប់នឹងគោលនយោបាយ បើគោលនយោបាយដាប់ចេញទិសដៅ សម្រាប់វិស័យអប់រំ ទាក់ទងនឹងការបណ្ដុះបណ្ដាលធនធានមនុស្ស ត្រូវតែបង្កើន(ថវិកា)ទៅឱ្យវិស័យនេះ។ ជំរុញចលនាហ្នឹង។ មិនអាចដាក់ថា អប់រំជាវិស័យអាទិភាព ប៉ុន្តែ បែរជាវិភាជន៍ថវិកាបានចំនួនតិច ដែលវាមិនឆ្លើយតបជាមួយនឹងតម្រូវការ នៃវិស័យអប់រំ។ យើងត្រូវរួមគ្នាធ្វើបន្តទៀត។
ដាក់គ្រូបង្រៀន និងសិស្សានុសិស្ស ជាលំដាប់អាទិភាពក្នុងការទទួលវ៉ាក់សាំងកូវីដ-១៩
ឆ្នាំនេះបញ្ហាកូវីដ-១៩ បានធូរស្រាល ហើយការធូរស្រាលនេះវាក៏មានចំណែក នៃការចូលរួមរបស់លោក/អ្នកគ្រូ សិស្សានុសិស្សនៅទូទាំងប្រទេស។ សូមកុំភ្លេចថា យើងបានដាក់លោក/អ្នកគ្រូ និងសិស្សានុសិស្សទាំងអស់ទៅក្នុងលំដាប់អាទិភាព នៃការផ្ដល់វ៉ាក់សាំងដូចជាមន្រ្តីជួរមុខផងដែរ។ សូមលោក/អ្នកគ្រូ និងសិស្សានុសិស្ស បន្តនូវការខិតខំ ធ្វើម៉េចកុំឱ្យក្នុងសាលារបស់យើងមានកូវីដ-១៩។ បើសិនបើមាន ក៏ត្រូវខិតខំកុំឱ្យមានការរីករាលដាល តាមរយៈនៃការខិតខំជំរុញនូវការអនុវត្តវិធានការសុខាភិបាល ហើយត្រូវទទួលយកវ៉ាក់សាំង។ មិនអាចប្រហែសបានទេ កូវីដ-១៩ មិនទាន់ទៅណាឆ្ងាយទេ។ ពិតមែនហើយ ខ្ញុំទទួលរបាយការណ៍ពី លោកជំទាវ យក់ សម្បត្តិ យប់មិញក្នុងចំណោម ១ ៣១០ នាក់ ដែលធ្វើតេស្ត គឺអត់មានអ្នកវិជ្ជមានសូម្បីម្នាក់។ កាលពេលដែលយើងជួបឆ្នាំទៅ (គឺ)មានប៉ុន្មាននាក់ ដែលអត់បានមកចូលរួម។ ឥឡូវ បានមកចូលរួមទាំងអស់គ្នា ដោយសារយើងធ្វើតេស្តទៅ គឺ ១ ៣១០ នាក់នេះ អត់មានអ្នកណាមានវិជ្ជមានទេ។ អញ្ចឹង បានមកចូលរួមទាំងអស់គ្នា។ ប៉ុន្តែ យើងមិនត្រូវបាត់ការប្រុងប្រយ័ត្នទេ ហើយត្រូវគ្រប់គ្រងឱ្យបាន។
បង្ខំចិត្តបិទសាលាក្នុងដំណាក់កាលកូវីដ-១៩ ដើម្បីបញ្ចៀសគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិតគ្រូ/សិស្ស
រឿងកន្លងទៅ ដែលយើងប្រញាប់ប្រញាល់បិទសាលា កង្វល់ធំបំផុតរបស់យើង គឺព្រួយបារម្ភរឿងគ្រូបង្រៀន និងសិស្សអាចនឹងមានការស្លាប់ ដែលរីករាលដាលពីផ្ទះមកសាលា (និង/ឬ)ពីសាលាទៅផ្ទះ។ ពេលហ្នឹងយើងត្រូវបិទសាលាសិន (ត្រូវ)រៀនតាមអនឡាញ។ ប៉ុន្តែ នៅពេលដែលយើងចាក់វ៉ាក់សាំងស្រោចជោគហើយ យើងបើកសាលាដោយគ្មានការភ័យខ្លាច។ ប៉ុន្តែ ទៅជាមួយនឹងវិធានការប្រុងប្រយ័ត្ន (គឺ)វិធានការ “៣ការពារ ៣កុំ” នៅតែមានប្រសិទ្ធភាព។ ប៉ុន្តែ សំខាន់ “៣ ការពារ” ហ្នឹងតែម្តង។
ធ្វើម៉េចឱ្យសាលារៀនរបស់យើងក្លាយទៅជាកន្លែងទាក់ទាញគ្រូ/សិស្សទៅរៀន/បង្រៀននៅទីនោះ
សង្ឃឹមថា លោក/អ្នកគ្រូ និងគ្រប់មជ្ឈដ្ឋានទាំងអស់ យកចិត្តទុកដាក់ ធ្វើម៉េចឱ្យសាលារៀនរបស់យើងក្លាយទៅជាទីកន្លែង នៃការចង់ទៅរបស់សិស្ស មិនមែនគ្រាន់តែចង់ទៅនៅពេលគេទៅរៀនទេ បើសិនជាយើងអាចកែលម្អវា ដាក់អំពូលពន្លឺព្រះអាទិត្យស្អីៗហ្នឹងឱ្យបានច្រើន ជួនកាលល្ងាចខ្លះគេអាចទៅអានសៀវភៅ ទៅលេងនៅសាលារបស់គេ (នេះ)ក៏ជាផ្នែកមួយ។ ធ្វើម៉េចឱ្យបរិស្ថានសាលារៀនរបស់យើងក្លាយទៅជាកន្លែងទាក់ទាញសិស្សឱ្យទៅរៀន។ សាលារបស់យើងទាក់ទាញសិស្ស/លោក/អ្នកគ្រូឱ្យទៅបង្រៀននៅកន្លែងហ្នឹង។ អញ្ចឹងបញ្ហានេះ ទាមទារឱ្យមានការយកចិត្តទុកដាក់ពីគ្រប់តួអង្គពាក់ព័ន្ធ មិនមែនគ្រាន់តែពឹងផ្អែកទៅលើលោក/អ្នកគ្រូ (ក៏ដូចជា)ពឹងផ្អែកទៅលើវិស័យអប់រំ(តែម្នាក់ឯង)ទេ ប៉ុន្តែ គ្រប់តួអង្គពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ត្រូវចូលរួមជាមួយនឹងការធ្វើឱ្យបរិស្ថានសាលារៀនល្អប្រសើរ។ កំណែទម្រង់អប់រំត្រូវបន្តជាមួយនឹងជំហានថ្មីៗ ដែលក្រសួងអប់រំបានដាក់ចេញ។
ត្រៀមខ្លួនឱ្យបានល្អ សម្រាប់ធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះស៊ីហ្គេម ដែលមានការទទួលខុសត្រូវ
ឆ្នាំនេះកម្ពុជានឹងរៀបចំស៊ីហ្គេម ថ្ងៃនេះនៅសល់ ៩២ ថ្ងៃទៀតទេ នឹងដល់ស៊ីហ្គេមហើយ។ អញ្ចឹងទេ ត្រូវធ្វើយ៉ាងម៉េចឱ្យប្រទេសរបស់យើងធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះដោយមានការទទួលខុសត្រូវ សុវត្ថិភាពសម្រាប់កីឡាករ/ការិនីរបស់យើងផង (និង)របស់ប្រទេសដែលមកចូលរួមប្រកួតផង និងអ្នកគាំទ្រទាំងឡាយក៏ត្រូវបានស្វាគមន៍នៅលើទឹកដីព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ ទីក្រុងភ្នំពេញ គឺជាកន្លែងធំជាងគេនៃការប្រកួត ប៉ុន្តែ ក៏(មាន)នៅខេត្តប៉ុន្មានទៀត ដែលមានការប្រកួត ដូចជា ៥ ខេត្ត ទាំងភ្នំពេញ។ ខេត្តណាដែលយើងត្រូវទៅប្រកួត? ខេត្តព្រះសីហនុ/កែប/កំពត/សៀមរាប។ អញ្ចឹង ត្រូវរៀបចំឱ្យបានល្អ។ ត្រៀមខ្លួនឱ្យបានល្អ សម្រាប់ធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ ដែលមានការទទួលខុសត្រូវ។ ឆ្នាំនេះស៊ីហ្គេមក៏ធ្វើ អង្គរសង្រ្កាន្តក៏ធ្វើ។ គ្រប់កន្លែងគេធ្វើសង្រ្កាន្ត។ សង្រ្កាន្តត្បូងឃ្មុំ, សង្រ្កាន្តកំពង់ចាម, សង្រ្កាន្តតាកែវ, សង្រ្កាន្តស្វាយរៀង, សង្រ្កាន្តព្រៃវែង ក្រៅពីសង្រ្កាន្តធំនៅអង្គរ ដែលយើងធ្វើ។ អញ្ចឹងទេ ប្រជាជនឆ្នាំនេះនឹងមានឱកាសដើរលេងច្រើនដែរ។
យុវជនក្នុងគ្រួសារក្រីក្រ/ប្រឈមហានិភ័យប្រមាណ ១ លាន ៥ សែននាក់ នឹងទទួលការបណ្តុះបណ្តាលនៅគ្រឹះស្ថានវិជ្ជាជីវៈរដ្ឋ
ទាក់ទងជាមួយនឹងបញ្ហាការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងរៀបចំឱ្យមានការបណ្តុះបណ្តាលយុវជនរហូតទៅដល់ ១ លាន ៥ សែននាក់ ទៅលើការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញវិជ្ជាជីវៈ ដែលជំនាញនោះ គឺសិស្សមិនត្រឹមតែមិនរៀនបង់ថ្លៃទេ ក៏ប៉ុន្តែ រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងឱ្យប្រាក់ខែ គេហៅថា ប្រាក់ឱ្យសិស្សសម្រាប់ការសិក្សា។ ខ្ញុំបានចារទៅលើសំណើរបស់ លោកជំទាវ ភឿង សកុណា ហើយផ្ញើទៅឱ្យ ឯកឧត្តម អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន និងខុទ្ទកាល័យរបស់ខ្ញុំ។ ម្សិលមិញផ្ញើឱ្យ អ៊ិត សំហេង ទុក ២-៤ ភាគរយ នៃចំនួន ១ លាន ៥ សែននាក់នេះ ដើម្បីបណ្តុះបណ្តាល គេហៅថា វិជ្ជាជីវៈដូនតា។ និយាយតាមមួយបែបអញ្ចេះ ឥឡូវ កំពុងត្រូវបានបណ្តុះបណ្ដាលនៅទីកន្លែងមួយចំនួន ជាពិសេស នៅសាលារបស់ក្រសួងវប្បធម៌គ្រប់គ្រង។ យើងត្រូវធ្វើការបណ្តុះបណ្ដាល ប្រយ័ត្នបាត់អាកន្លែងហ្នឹងទៀត ជាជាងចម្លាក់ ជាស្មូន ជាគំនូរ ឬក៏ស្អីទៀត ដែលវាជាវិជ្ជាជីវៈដូនតាយើងបន្សល់ទុក រាប់ទាំងតម្បាញ។ អាតម្បាញហូល/ផាមួងស្អីៗហ្នឹង យើងក៏ត្រូវធ្វើការបណ្តុះបណ្តាល ក្រែងលោវាបាត់អាហ្នឹង។
នៅពេលដែលគេចាប់យកជំនាញ យើងមិនអាចត្រឹមតែយកតែជំនាញថ្មីទេ ជំនាញដូនតារបស់យើងក៏ជាជំនាញដោះស្រាយការងារធ្វើ (ដើម្បី)បង្កើតមុខរបរផងដែរ សិស្សក៏ត្រូវការចង់រៀន ប៉ុន្តែ គ្នារៀនមិនបាន ដោយសារខ្វះប្រាក់កាក់ដើម្បីរៀន អញ្ចឹង យើងត្រូវផ្គត់ផ្គង់ឱ្យដែរសម្រាប់ការបណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្ស។ បច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗក៏យើងហ្វឹកហាត់ មុខរបរដូនតារបស់យើងបន្សល់ទុកក៏ត្រូវបណ្តុះបណ្តាល។ អញ្ចឹង គ្រូចាស់ៗដែលគាត់ស្លាប់ទៅបាត់ ឱកាសសម្រាប់ក្មេងៗខាងក្រោយទៀត (គឺ)ឱ្យសិក្សារួមគ្នា ដើម្បីបង្កើតនូវកម្មវិធីនៃការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ។ អាចនឹងចាប់ផ្តើមក្រោយអាណត្តិរាជរដ្ឋាភិបាលថ្មី។ ឥឡូវ ត្រូវការរៀបចំពីពេលនេះ អាចចាប់ផ្តើមពីការបង្កើត(រាជ)រដ្ឋាភិបាលថ្មី។ សាលាចាប់ផ្តើមបើកទទួលយកនិស្សិត ដើម្បីការសិក្សានៅសាលាបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ នៅតាមក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ និងនៅតាមមូលដ្ឋាន ដែលយើងអាចបណ្តុះបណ្តាលបាន។ ដូចជាខ្ញុំហៅថា ការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈដូនតា មិនត្រឹមតែមិនឱ្យបាត់បង់ទេ តែធ្វើឱ្យអាផ្នែកហ្នឹងរីកចម្រើនឡើង ដែលវាជាផ្នែកមួយនៃសមិទ្ធផលទេសចរសម្រាប់វិស័យទេសចរណ៍។ រឿងអស់នេះ សុទ្ធតែជារឿងចាំបាច់។
តាមរយៈអង្គរសង្រ្កាន្ត/ស៊ីហ្គេម ពេលនោះនឹងមានទេសចរមកកាន់កម្ពុជាច្រើន
ខ្ញុំបានបញ្ជាក់ហើយ មុនចូលដល់ស៊ីហ្គេម គឺនឹងមានអង្គរសង្រ្កាន្ត/ចូលឆ្នាំខ្មែរ។ ឥឡូវនេះ ឃើញថាកម្មវិធីនៃការត្រៀមសម្រាប់ការប្រជុំអាស៊ាន ពីថ្ងៃទី ០៩-១១ ឧសភា (២០២៣) អាហ្នឹងការប្រជុំអាស៊ាននៅហ្សាកាតា ថ្ងៃដែលយើងបើក(ស៊ីហ្គេម) ដែលចាំបាច់មានវត្តមានរបស់ខ្ញុំ គឺនៅថ្ងៃទី ០៥ (ឧសភា ២០២៣)។ អញ្ចឹង វាមិនជាន់គ្នាទេ។ ខាងឥណ្ឌូនេស៊ីគាត់លើកសំណូមពរ ដើម្បីពិភាក្សាជាមួយនឹងតាមបណ្តាប្រទេស(អាស៊ាន) ការប្រជុំអាស៊ាន លើកទី ៤២ នៅហ្សាកាតា ឬក៏នៅប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី គឺថ្ងៃ ០៩-១១ (ឧសភា ២០២៣) ដូច្នេះ ខ្ញុំបើក(ស៊ីហ្គេម)ហើយ ខ្ញុំទៅប្រជុំ(អាស៊ាននៅហ្សាកាតា) ត្រឡប់មកវិញ ខ្ញុំទៅបិទ(ស៊ីហ្គេម)។ អញ្ចឹង វាអត់មានបញ្ហាទេ។ ដល់ប្រជុំលើកទី ៤៣ គឺប្រជុំថ្ងៃទី ០៤-0៧ កញ្ញា ២០២៣។ អញ្ចឹង ច្បាស់ជា(រាជ)រដ្ឋាភិបាលចាស់ទេ (រាជ)រដ្ឋាភិបាលចាស់ទៅប្រជុំក្រោយការបោះឆ្នោត ព្រោះយើងក្រោយការបោះឆ្នោត ដូចបោះឆ្នោតថ្ងៃទី ២៣ កក្កដា (២០២៣)។ អញ្ចឹង ការបង្កើត(រាជ)រដ្ឋាភិបាល (តាមការ)ប៉ាន់ស្មាន (គឺ)តាំងពីពាក់កណ្តាលខែកញ្ញា ឬក្រោយបន្តិច ព្រោះ ៦០ ថ្ងៃ យ៉ាងយូរ សភានឹងត្រូវកោះប្រជុំ ក្រោមអធិបតីភាពរបស់ព្រះមហាក្សត្រ។ ព្រះមហាក្សត្រនឹងកោះប្រជុំ។ អញ្ចឹងទេ បើយោងទៅលើចំណុចនេះ គឺ(រាជ)រដ្ឋាភិបាលចាស់ នឹងត្រូវចូលប្រជុំទាំង ២ លើក ព្រោះឥណ្ឌូនេស៊ីគាត់ប្រជុំ ២ លើក។ ឯកាល(ធ្វើ)នៅវៀតណាម/ព្រុយណេ និងនៅកម្ពុជា យើងប្រជុំតែមួយលើកទេ (គឺលើកទី) ៤០ និង ៤១ ឥឡូវនេះ ឥណ្ឌូនេស៊ីគាត់លើកការប្រជុំ ២ នេះ ដូច្នេះ ខ្ញុំត្រូវចូលរួមទាំងបើក/បិទ។ នៅមើលរហូត។ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំនៅមើលតាម Online។ ហើយតាមរយៈអង្គរសង្រ្កាន្ត និងតាមរយៈនៃការធ្វើស៊ីហ្គេម ពេលនោះនឹងមានទេសចរមកកាន់កម្ពុជាច្រើន។ ឥឡូវនេះ ចាប់ផ្តើមមកបណ្តើរៗហើយ។ ឆ្នាំកន្លងទៅយើងបានទទួល(ទេសចរ) ២ ២០០ ០០០ នាក់ដែរ។ ឆ្នាំនេះរំពឹងថា(ទេសចរ)អាចនឹងមានកំណើនរហូតទៅដល់ក្នុងចន្លោះ ៣-៤ លាននាក់ ដែលអាចទេសចរវិលត្រឡប់។
អ្នកអត់មានដីការចាប់ខ្លួនសូមកុំខ្លាច មកលេងអង្គរសង្ក្រាន្ត ឬមកមើលការប្រកួតស៊ីហ្គេម ដើម្បីឃើញផ្ទាល់ភ្នែកអំពីការរីកចម្រើនរបស់ស្រុកទេស
ខ្ញុំក៏ចង់យកឱកាសនេះ អញ្ជើញបងប្អូនខ្មែរដែលរស់នៅក្រៅប្រទេស មកលេងស្រុកខ្មែរ ដើម្បីមើលឱ្យឃើញផ្ទាល់ភ្នែក នូវការរីកចម្រើននៃប្រទេសជាតិរបស់ខ្លួន តាមរយៈការមកចូលឆ្នាំនៅប្រទេសកម្ពុជា ទាំងការចូលរួមអង្គរសង្រ្កាន្តនៅសៀមរាប ឬនៅកន្លែងដទៃទៀតតាមចិត្តចង់ និងការអញ្ជើញមកចូលរួម ដើម្បីមើលការប្រកួតកីឡាស៊ីហ្គេម។ ខ្ញុំអំពាវនាវឱ្យបងប្អូនមកលេងស្រុក ព្រោះដើម្បីចៀសវាងនូវការចាញ់បោកណាមួយនូវការឃោសនាអកុសលរបស់អ្នកដែលគេចង់មួលបង្កាច់នូវសភាពការណ៍។ ខ្ញុំក៏គួរតែនិយាយ ព្រោះខ្ញុំហាក់ដូចជាមានការភ្ញាក់ផ្អើលខ្លាំងណាស់ នៅត្រង់ថា បងប្អូនមួយចំនួនព្រួយបារម្ភអត់ហ៊ានមកស្រុក ដោយសារតែធ្លាប់គាំទ្របក្សប្រឆាំង ធ្លាប់ជេរតាម Facebook អត់ហ៊ានមកស្រុក។ ថ្ងៃមុនខ្ញុំជួប លោកស្រី ហែម ចន្ថា ប្រហែលជាមួយអាទិត្យជាងហើយ ខ្ញុំជួបគ្នា ហើយឆ្លងឆ្លើយសម្លេងគ្នាទៅវិញទៅមក ខ្ញុំសួរគាត់ គាត់ថា គាត់ខ្លាចអត់ហ៊ានមក ព្រោះធ្លាប់បានជេរ(រាជ)រដ្ឋាភិបាល។ ខ្ញុំថា អត់ទេ។
ខ្ញុំសុំយកឱកាសនេះបញ្ជាក់បន្តិច ប្រទេសនេះគឺជាប្រទេសកម្ពុជា ជាប្រទេសទាំងអស់គ្នា អ្នកដែលមិនមានដីកាតុលាការតាមចាប់ខ្លួនទេ អ្នកនោះទោះបីធ្លាប់ជេរ(រាជ)រដ្ឋាភិបាល អត់មានពាក្យបណ្តឹងណាទៅតុលាការទេ គឺអ្នកនោះមកបានអត់មានបញ្ហាអីទេ។ ខ្ញុំបើកមើលឃ្លីបគាត់មួយចំនួន ខ្ញុំដំបូងជួបជាមួយគាត់(លោកស្រី ថែម ចន្ថា) គាត់ថា សុំទោស សម្តេច! ខ្ញុំមានលើសលស់អី សូមសម្តេចអភ័យទោស ហើយចាត់ទុកខ្ញុំ គឺនៅខាងគណបក្សបប្រជាជន ហើយសុំឱ្យសាខាបក្សយើងនៅទីនោះទទួលស្គាល់។ ខ្ញុំក៏ទាក់ទងឱ្យមានការជួបគ្នាទៅ បានខ្ញុំក៏សួរនាំគាត់ គាត់ថា គាត់បារម្ភ។ ហើយចំណុចនេះក៏មានបងប្អូនយើងមួយចំនួននៅខាងក្រៅច្រឡំ(ដែរ) ច្រឡំថា បើគាំទ្របក្សប្រឆាំងចូលស្រុកខ្មែរអត់បានទេ។ អត់អីទេ សុំមកចុះ។ រាប់ទាំងអ្នកដែលមានដីកាចាប់ខ្លួន បើចង់ឱ្យគេចាប់មកៗ វាអត់មានទាស់ខុសទេ ព្រោះខ្លួនមានសិទ្ធិមកទេតើ។ បើអ្នកគេអត់មានក្តីក្តាំក្នុងតុលាការ អាហ្នឹងមកតាមចិត្តទៅ។
លោកស្រី ហែម ចន្ថា គាត់ប្រាប់ខ្ញុំតាំងពីម្សិល គាត់ថាមានម្នាក់ដែលធ្លាប់រកលុយឱ្យបក្សប្រឆាំង គាត់ចង់មកស្រុកខ្មែរ នៅខែមេសាហ្នឹងដែរ តែគាត់ខ្លាច។ ខ្ញុំថាកុំខ្លាចមកៗ ប្រទេសរបស់ខ្លួនទេតើ។ ហើយគាត់អត់មានជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងផ្លូវច្បាប់ឯណា? លោកស្រី ហែម ចន្ថា គាត់បានបញ្ជាក់ថា ឥឡូវ គាត់ត្រូវគេចោទថាជាចារកម្មរបស់គណបក្សប្រជាជន អាហ្នឹងម្ខាងទៅ។ ហើយខាងគណបក្សប្រជាជនក៏ជេរគាត់ដែរ ឥឡូវ ចាត់ទុកថាគាត់ជាអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនតែម្តងទៅ ឱ្យគាត់ជួបប្រធានសាខាបក្សគណបក្សប្រជាជននៅ Long Beach រួចហើយ។ យើងធ្វើនយោបាយដើម្បីបង្រួបបង្រួម។ ម្សិលមិញគាត់ផូស្ត គាត់ផូស្តខ្ញុំចូលទៅខម្មិននៅក្នុង Page របស់គាត់ ឈ្មោះ ចន្ថា ហែម គាត់ផូស្តពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងរឿងដែលបានជួបខ្ញុំ។ ការលើសលស់ពាក្យសម្តីបន្តិចបន្តួចវាមិនមែនជាប្រធានបទសម្រាប់ប្រកាន់គ្នាមួយជីវិតនោះទេ។ សម្រាប់ខ្លួនខ្ញុំ/គណបក្សប្រជាជន វាផុតហើយត្រឹមខ្មែរក្រហមវាយគ្នាស្លាប់រស់ ឥឡូវ នៅអង្គុយធ្វើការជាមួយគ្នា សាច់/ឈាមមួយ អ្នកណាដែលគេតាមយកកម្មយកពៀរ?
ព្រឹកមិញគាត់ផូស្តមួយទៀត គាត់ថា បាបកម្មមនុស្សយើងជាអ្នកសាង អ្នកជេរប្រមាថ យាយចន្ថា មិនយូរទេអ្នកនឹងទទួល(បាបកម្ម)។ គាត់ផូស្តព្រឹកមិញនេះ ថ្ងៃទី០១ កុម្ភៈ។ ម្សិលមិញគាត់ផូស្តអំពីការដែលគាត់បានជួបខ្ញុំ។ ខ្ញុំចូលទៅឃើញគេជេរគាត់នៅក្នុងហ្នឹង។ ហើយខ្ញុំក៏និយាយអំពីការចូលទៅខម្មិនក្នុង Page របស់គាត់ហ្នឹងទៅ។ ហើយឮគាត់ថា ក្រោយពេលដែលខ្ញុំនិយាយហ្នឹងហើយ គាត់នឹង Live តែម្តង។ ធ្វើទៅប្អូនស្រី។ គាត់អ្នកពោធិ៍សាត់ មានកូន ២ (នាក់) មានចៅ ៥ (នាក់) ហើយខាងប្រធានសាខាបក្សគណបក្សប្រជាជននៅ Long Beach បានរាយការណ៍មក(ថា) គាត់សប្បាយនឹងគ្នា។ មានការអីអញ្ជើញគ្នាទៅ ជួបជុំគ្នាទៅ។ បងប្អូនដទៃទៀត ដែលនៅប្រទេសដទៃ ដែលគេថាធ្លាប់គាំទ្របក្សប្រឆាំងចូលទៅគេចាប់ (គឺ)អត់ទេ កុំទៅជឿអា(អ្នកថា)នោះ (នេះ)ជាការឃោសនាអកុសល។ អ្នកមានដីកាចាប់ខ្លួន គេប្រកាសដីកាទៅហើយៗយើងអត់មានដីកា(ចាប់ខ្លួនដូចគេ)មកៗស្រុករបស់យើងទេតើ។ ហើយមាន Passport មួយចំនួនប្រើអស់មួយជីវិតឯណោះ គេហៅថា Visa ឬទិដ្ឋាការចេញ-ចូលអចិន្ត្រៃយ៍។ នេះជាការដោះស្រាយបញ្ហា (និង/ឬ)ជាការសម្រួលមួយ សម្រាប់ជាតិសាសន៍របស់យើងឱ្យមានការរួបរួមគ្នា។ អ្នកដែលគេយកយើងជាសត្រូវ យើងក៏មិនស្វាគមន៍គេដែរ ខ្ញុំដើរជំហានក្រោយទេ។
ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ គាំទ្រឱ្យបន្តនយោបាយបង្រួបបង្រួមជាតិ មិនអាចឱ្យប្រទេសនេះក្រឡាប់ចាក់ដោយសារពួកជ្រុលនិយមទេ
ព្រឹកមិញខ្ញុំបានបញ្ជូនទៅក្នុងគ្រុបគណៈអចិន្ត្រៃយ៍នូវលិខិតនោះ ហើយខ្ញុំកំពុងតែឱ្យសួរទៅម្ចាស់លិខិត តើលិខិតនេះផ្សាយបានឬអត់? យើងមិនមែនជាអ្នករើសអើងនោះទេ។ ខ្ញុំបានធ្វើតាំងពីប្រទេសនេះហែកហួរគ្នា (រហូតមានការ)បង្រួបបង្រួម(ជាធ្លុងមួយ) ដោយមានអតីតព្រះមហាក្សត្រ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ ព្រះអង្គគាំទ្រឱ្យធ្វើនយោបាយហ្នឹងបន្ត។ បង្រួបបង្រួមរហូតដល់ខ្មែរឈប់ច្បាំងគ្នា។ បន្តមកទៀត ក្រោមព្រះរាជកិច្ចដឹកនាំរបស់ព្រះមហាក្សត្របច្ចុប្បន្ន យើងបន្តធ្វើការងារ(ហ្នឹង)រហូតមកដល់ពេលនេះ។ ប៉ុន្តែ យើងមិនអាចឱ្យប្រទេសនេះក្រឡាប់ចាក់ដោយសារពួកជ្រុលនិយមមួយចំនួនទេ ព្រោះនេះជាការបែកបាក់ជាតិ ហើយការបែកបាក់ជាតិនាំទៅដល់ការបំផ្លិចបំផ្លាញ។
គេថាកម្ពុជាលក់ដីឱ្យវៀតណាម មកមើលខ្លួនឯងឱ្យច្បាស់ទៅ តើបាត់នៅកន្លែងណាខ្លះ?
ខ្ញុំក៏សូមជម្រាបដែរ ប្អូនស្រី ហែម ចន្ថា គាត់ក៏បាននិយាយថា មាន ផែង វណ្ណៈ/អធិរាជ មហាសាច់ និង អាពៅ ឯណាឯណោះ រាប់ទាំងប្អូនស្រីរបស់ខ្ញុំធ្លាប់ Live ជេរគ្នាទៅវិញទៅមកនោះគេជួបគ្នាហើយ ឥឡូវ សូមកុំប្រកាន់ទោសអូសដំណើរអី ខ្ញុំទាក់ទងជាប់តែរហូតហ្នឹង។ សូម្បីតែ លោក ជេមស៍ សុខ បើទោះបីគាត់យ៉ាងម៉េចក៏ដោយ គាត់មិនចោលទំនាក់ទំនងជាមួយខ្ញុំទេ ពេលខ្ញុំឈឺគាត់ក៏ជូនពរ/សួរសុខទុក្ខមក។ លោកតា ម៉ក់ ហឿន ធ្លាប់ធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងខ្ញុំនៅឆ្នាំ ២០១៨ គាត់មកដល់ស្រុក(ខ្មែរ) គាត់ឃើញស្រុកទេស(មានការអភិវឌ្ឍ) ឥឡូវ គាត់ដាក់កម្មវិធីមកចូលរួមបោះឆ្នោត។ គាត់នឹងមកទៀត។ អញ្ចឹង អ្នកដែលមានការភាន់ច្រឡំទាំងឡាយ សូមអញ្ជើញមកស្រុកមើលខ្លួនឯងទៅ។ គេថាកម្ពុជាលក់ដីឱ្យវៀតណាមៗយកប៉ុណ្ណេះៗ មកមើលខ្លួនឯងឱ្យច្បាស់ ទៅ តើបាត់នៅកន្លែងណាខ្លះ? មានតែវិធីហ្នឹងទេ ទើបដោះស្រាយបាននូវបញ្ហាបាត់ស្រោមសំបុត្រ ម៉េចបាននិយាយរឿងបាត់ស្រោមសំបុត្រ? (គឺ)ចាញ់បោកគេ។ គេទៅប្រមូលលុយ គឺដាក់ស្រោមសំបុត្រ ដើម្បីជូនទៅ(គេ)។ អញ្ចឹងទេ យកល្អមកលេងស្រុក(នឹងដើរមើល)ខ្លួនឯងទៅ។
ឆ្លៀតស្ដាប់ Live Show របស់អ្នកនៅក្រៅស្រុក ដើម្បីដឹងថាអ្នកណានិយាយពីអី និងចង់ធ្វើអី
ឆ្នាំនេះព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់មានពីរ៖ (១) អង្គរសង្ក្រាន្ត (២) ស៊ីហ្គេម។ ប្រទេសរបស់យើងបានដើរដល់ដំណាក់កាលណាហើយ មកមើលឱ្យឃើញទៅ នេះជាការរីកចម្រើនមួយ។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា បងប្អូនយើងនៅក្រៅប្រទេសមិនចាញ់បោកគេទៀតទេ ទោះបីធ្លាប់ជេរប្រមាថស្អីៗហ្នឹង ហើយខ្ញុំមិនទាំងដឹងផង ប្អូនស្រី ហែម ចន្ថា គាត់ថា សុំទោសសម្ដេច ខ្ញុំជ្រុលជ្រួសមាត់ជេរប៉ះពាល់សម្ដេចអី ខ្ញុំសុំទោស ខ្ញុំថា ទេ! អត់ដឹងនិយាយអីពីខ្ញុំផង ហើយខ្ញុំមានពេលឯណាទៅមើលអាអ្នកជេរហ្នឹង? ខ្ញុំមើលច្រើនដែរ មិនមែនថាមិនមើលនោះទេ។ កែវ ចិត្រា នេះខ្ញុំនៅតែមើល។ ជេមស៍ សុខ នេះខ្ញុំនៅតែមើល។ លោកពូ ម៉ក់ ហឿន នេះខ្ញុំនៅតែមើលដែរ។ ហើយ កែវ ចិត្រា ខ្ញុំចូល ចិត្តមើល ដោយសារតែគាត់និយាយមិនងាប់ក្រឡាតែរឿងនយោបាយទេ គាត់និយាយលេងសើចពីនេះ/នោះ ជួនកាលខ្ញុំខ្ជិលបើក YouTube ក្នុងអាធំ ខ្ញុំបើកក្នុងទូរស័ព្ទ ហើយខ្ញុំដាក់កាសក្នុងត្រចៀក រួចហើយខ្ញុំដេកស្ដាប់ មិនចាំបាច់មើលទេ ចេះតែស្ដាប់ទៅ គេនិយាយពីអី។ អញ្ចឹង បានជាយើងក្ដាប់បានពីបញ្ហាភ្នំមេម៉ាយ។ អ្នកណានាំស្រីមេម៉ាយម៉ោង ១២ យប់ ផឹកស្រាក្រហមស្អីៗហ្នឹង ទើបយើងក្ដាប់បាន។ យើងឆ្លៀតពេលស្ដាប់ខ្លះទៅ (ព្រោះ)ចងដឹងថាគេនិយាយអី ហើយគេធ្វើអី គេវាយគ្នាយ៉ាងម៉េចអីយ៉ាងម៉េច។ អាហ្នឹងគេអ្នកគុននិយម គេហៅថា បក្សអឺម៉ី និងបក្សបាតដៃរន្ទះ កំពុងតែប្រយុទ្ធគ្នាមាំណាស់ កម្ទេចគ្នាទៅវិញទៅមក នោះជារឿងរបស់គេ ប៉ុន្តែ រឿងរបស់យើងនៅក្នុងប្រទេស គឺរឿងផ្សេង។
ជូនអំណោយអនុស្សាវរីយ៍ដល់សិស្សនិទ្ទេស A និងលោកនាយក/នាយិកា
ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំបាននាំមកសម្រាប់សិស្សប្រឡងជាប់និទ្ទេស A (ចំនួន) ១ ០៥៦ នាក់ ក្នុងនោះ សម្រាប់ចៅៗយកទុកជាវត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ គឺមានប្រាក់ស្លឹង ដែលប្រាក់នេះជានិមិត្តរូប នៃការបោះផ្សាយនូវប្រាក់(ចាយលើក)ដំបូងរបស់យើង។ ប្រាក់ស្លឹងនេះ ប្រវត្តិរបស់វាបោះនៅឆ្នាំ ១៥១៤ ដែលយើងទៅរកពីប្រទេសហូឡង់ត្រឡប់មកវិញ ហើយធនាគារជាតិយកទៅបោះមានពីរប្រភេទ (គឺ)ប្រភេទជាមាស/ប្រាក់ ហើយចៅៗបើខ្វះលុយចាយ សូមមេត្តាកុំរំលាយយកមាសនៅក្នុងនេះ អាហ្នឹងជាអនុស្សាវរីយ៍របស់ចៅៗ។ ពេលដែលតាជួបភ្ញៀវសំខាន់ៗ តាក៏ផ្ដល់អាហ្នឹងជាវត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ឱ្យទៅមិត្តភក្តិបរទេស។ អញ្ចឹង ចៅៗក៏ទទួលបានប្រាក់ស្លឹងនេះ ដើម្បីទុកជាវត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ នៃការចងចាំ ដែលខ្លួនសិក្សាទទួលបាននិទ្ទេស A ក្នុងម្នាក់ទទួលបានប្រាក់ស្លឹង ១ និងសៀវភៅ ១ ប្រអប់ ដោយមាន ១ ក្បាល របស់លោកតា ក្រម ង៉ុយ និង ១ ក្បាលទៀត របស់បណ្ឌិត អ៊ូ ចុង ដែលជាការទូន្មានសម្រាប់ប្រជាជនទូទៅ មិនថាចាស់/ក្មេង។
វាជាភ័ព្វសំណាងនៃជាតិខ្មែររបស់យើង ដែលយើងមានអ្នកប្រាជ្ញល្អៗ ហើយបន្សល់ទុកនូវបណ្ដាំដូនតា សម្រាប់យើង។ សៀវភៅនេះ ជាកំណប់ទ្រព្យសម្រាប់ប្រៀនប្រដៅ មិនមែនគ្រាន់តែខ្លួនយើងនោះទេ អ្នកនៅជិតខាងយើង (និង/ឬ)ក្រុមគ្រួសារយើង(ក៏អាច)យកទៅមើលបាន សូម្បីតែរបៀបធ្វើបុណ្យ/ទានស្អីៗហ្នឹង។ (សៀវភៅទាំង ២ ក្បាល)នេះផ្ដួចផ្ដើមដោយ លោក ពុយ គា ហើយខ្ញុំជាអ្នកចេញលុយបោះ(ពុម្ព)។ បណ្ឌិត អ៊ូចុង គាត់និយាយពីរឿងធ្វើបុណ្យ ខ្ញុំអានកន្លែងហ្នឹងបន្តិច ដើម្បីយើងអាចយល់ “ម៉ែឪចាស់ៗ ព្រឹកឡើងឃ្លានណាស់ គួរឱ្យវិយោគ ឪទារពិសា កូនថាមុនលោក ពុំបានបរិភោគ គេឱ្យបាបផង។ នេះបុណ្យផ្កាប់មុខ ឬបុណ្យចោលស្រុក ព្រោះដើរផ្លូវឆ្គង បុណ្យមិនត្រកាល វិសាលឡើងហោង ព្រោះដើរកន្លង ឱ្យម៉ែឪអត់”។ អញ្ចឹង គាត់ចង់ប្រៀនប្រដៅ គឺធ្វើបុណ្យ/ទាន ធ្វើយ៉ាងម៉េចកុំភ្លេចម៉ែឪរបស់ខ្លួន។ សៀវភៅនេះ សម្រាប់ជាការអប់រំទូន្មាន ហើយខ្ញុំនឹងបោះ(ពុម្ព)ជាបន្តបន្ទាប់ទៀត។ ទៅក្រៅប្រទេសខ្ញុំក៏នាំសៀវភៅហ្នឹងទៅមួយចំនួន ដើម្បីចែកជូន ចំពោះប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅក្រៅប្រទេស។
ឯក្រៅពីនោះមាន iPad ចំនួន ១ គ្រឿង និងថវិកាសម្រាប់ចៅម្នាក់ៗ (ចំនួន) ២ លានរៀល។ ចំនួននេះវាតិចណាស់ បើប្រៀបធៀបពីចៅៗទទួលបានពីក្រុមការងារ និងពីអភិបាលខេត្ត ក៏ដូចជា អ្នកស្រឡាញ់ការសិក្សា ដែលជួយឧបត្ថម្ភចៅៗរួចមកហើយនោះ។ ប៉ុន្តែ កុំភ្លេច ឱ្យចៅៗម្នាក់ ២ លាន(រៀល) ចៅៗមើលឃើញថាតិច ប៉ុន្តែ សម្រាប់តាច្រើន។ ១ ពាន់នាក់ វាមិន ២ ពាន់លាន(រៀល)? មិន ០.៥ លានដុល្លារ? តែអត់អីទេ។ សម្រាប់ លោកនាយក/នាយិកា ដែលចូលរួមក្នុងអង្គពិធីនេះ ចំនួន ២៧២ នាក់ ក្នុងម្នាក់ៗទទួលបានប្រាក់ស្លឹង (ចំនួន) ១ សៀវភៅ ១ ប្រអប់ ក្នុងនោះ មាន(សៀវភៅ) ក្រម ង៉ុយ ១ ក្បាល និងបណ្ឌិត អ៊ូ ចុង ១ ក្បាល ថវិកាផ្ទាល់ខ្លួន សម្រាប់លោក/អ្នកគ្រូ (ចំនួន) ១ លានរៀល និងថវិកា សម្រាប់សាលានីមួយៗ ចំនួន ៣ លានរៀល ក្នុងនោះ (មានចំនួន) ៣៧៥ សាលា។ ខ្ញុំសប្បាយណាស់ គ្រាន់តែឃើញតួលេខសិស្ស ដែលជាប់(និទ្ទេស A) ចេញពីវិទ្យាល័យ (ចំនួន) ៣៧៥ មិនមែនជារឿងលេង(សើច)ទេ ហើយនៅវិទ្យាល័យ ដែលអត់មានសិស្សជាប់និទ្ទេស A នោះទៀត។ វិទ្យាល័យយើងសរុបមានជាង ៦០០ វិទ្យាល័យ ដែលកាលយើងចេញដំណើរថា(មាន) ៤០ វិទ្យាល័យទៅចុះ ឥឡូវ យើងមានជាង ៦០០ វិទ្យាល័យ អញ្ចឹងសួរថា តើនេះជាការដើរថយក្រោយ នៃការដឹកនាំរបស់(រាជ)រដ្ឋាភិបាល ហ៊ុន សែន ឬក្រោមការដឹកនាំរបស់គណបក្សប្រជាជនឬទេ? យកការប្រៀបធៀបទៅ។ ពីមុនមាន ៤០ វិទ្យាល័យ ឥឡូវ មានជាង ៦០០ វិទ្យាល័យ អ្នកឯងយល់ថាម៉េច? តើវាដើរទៅមុខ ឬដើរថយក្រោយ? មិនភ្លេចទេ ចំពោះក្រុមគ្រូពេទ្យប្រចាំការក្នុងអង្គពិធី (ក៏សូមជូនថវិកា ចំនួន) ៣ លានរៀលដែរ។
ដើម្បីធានាសុវត្ថិភាពទាំងអស់គ្នា មិនបានចែកជូនវត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ដោយផ្ទាល់/អរគុណមាតាបិតា អាណាព្យាបាល ដែលបានអប់រំកូន/ចៅបានយ៉ាងល្អ ក្លាយទៅជាសិស្សពូកែ
តាសុំអភ័យទោស ចំពោះចៅៗ មុនកូវីដ-១៩ ធ្លាប់ឱ្យតំណាងមកទទួល(វត្ថុអនុស្សាវរីយ៍) ឥឡូវ ដើម្បីធានាថាយើងមានសុវត្ថិភាពទាំងអស់គ្នា សូម្បីតែចែកសញ្ញាបត្រកន្លងទៅក៏អត់បានចែក(ផ្ទាល់)ដែរ ក៏ប៉ុន្តែ ទទួលតាមរបៀបផ្សេង។ ថ្ងៃនេះក៏ដូចជាគ្នាដែរ មិនបានជូនចៅៗដោយផ្ទាល់ ក៏ប៉ុន្តែ ប្រកាសជូនចៅៗ ដើម្បីរៀបចំបន្តទៅទៀត។ សូមចៅៗពាំនាំនូវការនឹករលឹកសួរសុខទុក្ខ ចំពោះមាតាបិតា អាណាព្យាបាលរបស់ចៅៗ ហើយសូមអរគុណពួកគាត់ជំនួសចៅៗ ដែលបានខិតខំអប់រំកូន/ចៅបានយ៉ាងល្អ មិនត្រឹមតែជាប់បាក់ឌុប្លិ៍ឆ្ពោះទៅឧត្ដមសិក្សានោះទេ ក៏ប៉ុន្តែ ក្លាយទៅជាសិស្សពូកែ។ ជាថ្មីម្ដងទៀត អរគុណជាមួយក្រុមការងារទាំងអស់គ្រប់ខេត្ត។ អរគុណអភិបាលខេត្ត-រាជធានី ដែលបានជួយទៅដល់សិស្សានុសិស្ស(ទាំង)មុនពេលប្រឡង (និង)ក្នុងពេលប្រឡង ដែលធានាដល់សុវត្ថិភាព និងជួយទៅដល់សិស្សពូកែ។ កន្លែងខ្លះឱ្យតែសិស្សជាប់ គឺចែករង្វាន់(ទាំងអស់) គ្រាន់តែតិច ឬច្រើនប៉ុណ្ណឹងទេ ប្រមូលផ្ដុំអ្នកជាប់បាក់ឌុប្លិ៍។ ហ្នឹងហើយជាការផ្លាស់ប្ដូរឥរិយាបថក្នុងសង្គមរបស់យើង។
ជំរុញការបណ្ដុះបណ្ដាលធនធានមនុស្សឱ្យមានការចេះដឹងកាន់តែខ្ពស់/ខ្លាំង និងកាន់តែមានសមត្ថភាព ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិឱ្យកាន់តែរីកចម្រើន
សូមខិតខំប្រឹងប្រែងតទៅទៀត ជាមួយនឹងការគាំទ្រលើវិស័យអប់រំ។ ខ្ញុំសូមគូសបញ្ជាក់ថា យើងអត់មានការដកថយណាមួយទៅលើបញ្ហាចរន្តនៃការជំរុញប្រទេសរបស់យើង តាមរយៈនៃការបណ្ដុះបណ្ដាលធនធានមនុស្សឱ្យមានការចេះដឹងកាន់តែខ្ពស់/ខ្លាំង (និង)កាន់តែមានសមត្ថភាព ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិឱ្យកាន់តែរីកចម្រើន(នោះទេ)។ ការប្រមាថមើលងាយដោយក្រុមអគតិមួយចំនួននោះ វាមិនអាចបាំងនូវពន្លឺ ដែលកំពុងមាននៅក្នុងដៃរបស់យើងនោះទេ។ ពីទីនេះ ក៏សូមអញ្ជើញបងប្អូនខ្មែរ ដែលរស់នៅក្រៅប្រទេស មកធ្វើទេសចរក្នុងស្រុក។ ថ្ងៃមុនឃើញគេសម្ភាសន៍អ្នកដែលជាប់នៅលើ(នាវា) Westerdam ៥ នាក់ (ដែលរស់)នៅកាណាដា គាត់មក(លេងកម្ពុជា)សាជាថ្មីទៀត (គាត់)ទៅលេងសំបូរព្រៃគុក ឃើញគេទៅសម្ភាសន៍នៅសំបូរព្រៃគុក។ អញ្ចឹងទេ វាក៏ជាឱកាស នៃការធ្វើទេសចររបស់បងប្អូនខ្មែរយើង ដែលមកលេងស្រុក។ នៅវៀតណាមក៏អញ្ចឹងដែរ គេផ្ដល់អាទិភាពទទួលយកជនជាតិរបស់គេ ដែលទៅរស់នៅក្រៅប្រទេស ឱ្យមកចូលស្រុក នាំលុយមកចាយក្នុងស្រុក គួបផ្សំនឹងការស្រឡាញ់ស្រុកទេសរបស់ខ្លួន។ យើងក៏ដូចគ្នាដែរ។ តាមរយៈប្អូនស្រី ហែម ចន្ថា ផ្ដាំផ្ញើទៅម្នាក់ទៀត ដែលថាធ្លាប់រកលុយឱ្យគណបក្សប្រឆាំង ដែលថាចង់មកស្រុកហើយខ្លាច យើងអត់មានរឿងកុំខ្លាច មកៗគ្មានអ្នកណាធ្វើអីទេ។ ហើយអ្នកធ្លាប់ប៉ះពាល់ពាក្យសំដីគ្នាអី លើកលេងឱ្យគ្នាទៅ ពីដើមគេកាប់សម្លាប់គ្នាផង គេលើកលែងឱ្យគ្នាបាន។ ឃើញហើយគេចូលទៅជេរ សុទ្ធតែលក់ក្បាល/ឧត្ដមគតិ គ្រាន់តែមកលេងស្រុក (និង)គ្រាន់តែទាក់ទងជាមួយ ហ៊ុន សែន វាទៅជាទទួល(ការជេរប្រមាថ)។ មានតែប៉ុន្មាននាក់ហ្នឹងទេ ប៉ុន្តែ ភាគច្រើនគេស្វាគមន៍។ សូមបញ្ជាក់ប៉ុណ្ណឹង។
ថវិកា/អំណាចប្រគល់ឱ្យខេត្តកាន់តែច្រើនហើយ សូមយកការទទួលខុសត្រូវ ចំពោះសុវត្ថិភាពរបស់សិស្សនិទ្ទេស A ក្រុមគ្រួសារ និងលោកអ្នក/គ្រូ ដែលមកចូលរួមជួបជុំនៅរាជធានីភ្នំពេញ អរគុណ! សម្រាប់ការចូលរួម។ អរគុណ! ឯកឧត្ដម លោកជំទាវ ដែលជាអភិបាលខេត្ត ដែលជូនចៅៗ និងក្រុមគ្រួសារមកកាន់ទីក្រុងភ្នំពេញ ហើយត្រូវទទួលខុសត្រូវនាំចៅៗត្រឡប់ទៅវិញ ប៉ុន្តែ យកល្អនាំដើរលេងបន្តិចទៅ ខ្លួនឯងជាចៅហ្វាយខេត្ត ការស្នាក់នៅស្អីហ្នឹង គឺប្រគល់ឱ្យចៅហ្វាយខេត្ត។ ថវិកា/អំណាចឱ្យកាន់តែច្រើនទៅហើយ ការងារប៉ុណ្ណឹងត្រូវតែទទួលខុសត្រូវ(តាំង)ពីដើមទី (និង)យកទៅដល់ផ្ទះវិញ ទើបហៅថាសុវត្ថិភាព។ ហ្នឹងហើយដែលយើងយកការទទួលខុសត្រូវសម្រាប់ពលរដ្ឋរបស់យើង ជាពិសេស ចៅៗជាប់និទ្ទេស A និងក្រុមគ្រួសាររបស់គាត់។ ជាមួយនឹងការអបអរសាទរ នៃវឌ្ឍនភាពក្នុងវិស័យអប់រំរបស់កម្ពុជា ពិសេស កំណែទម្រង់ទៅលើការប្រឡងមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ ជាមួយនឹងការអបអរសាទរចំពោះលោក/អ្នកគ្រូ និងសាលារៀន នៅទូទាំងប្រទេស អបអរសាទរចំពោះសិស្សដែលបានប្រឡងជាប់ទាំងអស់ និងអបអរសាទរចំពោះចៅៗ ដែលជាប់និទ្ទេស A (ដែលបានមក)ជួបគ្នានៅថ្ងៃនេះ។ ខ្ញុំសូមជូនពរ សម្ដេច ឯកឧត្ដម លោកជំទាវ អស់លោក/ស្រី លោក/អ្នកគ្រូ មាតាបិតា អាណាព្យាបាល ជាពិសេស ចៅៗដែលជាប់និទ្ទេស A ទាំងអស់ សូមប្រកបតែនឹងសេចក្ដីសុខ/ចម្រើន ជាមួយនឹងវឌ្ឍនភាពសម្រាប់កិច្ចការដែលខ្លួនត្រូវធ្វើ និងការរៀនសូត្រ ជាមួយនឹងពុទ្ធពរ និងពរទាំងប្រាំប្រការ អាយុ វណ្ណៈ សុខៈ ពលៈ និងបដិភាណៈ កុំបីឃ្លៀងឃ្លាតឡើយ៕
***************
Selected Comments Samdech Techo Hun Sen,
at the Meeting with 1,049 A-Mention Students for the 2021-2022 School Year
[Unofficial Translation]
(1) Nearly 10 years of high school exam reforms have changed attitudes across the country
[…] I am very pleased to hear the report of His Excellency Dr. Hang Chuon Naron, Minister of Education, Youth and Sports on the progress of our education, in general and in particular, in relation to the high school exam, also known as the Baccalaureate exam. This (exam) reform, which began almost 10 years ago, held in the first year of His Excellency Hang Chuon Naron’s tenure as Minister, has changed the general attitude. What is a change in attitude? It is the creation of the effort of the students themselves, because only with knowledge they will pass. This has ended the culture of intervening and trafficking in (exam) materials (to the exam class). Interventions have now been replaced with parents’ encouragement for their children to study hard. This is a big change […]
(2) The CPP Mass Organizations – the Youth and the Women’s Movements – Help Mobilize the Exam Reform Efforts
To meet the Prime Minister today is just (a way to acknowledge their efforts with) honor […] the whole society has (in fact) changed. The Deputy Prime Ministers, the Ministers, the Secretaries of State, all those who have worked at the local level have acknowledged their hard works. Our mass organizations, especially the Cambodian People’s Party Youth Movement, the Women’s Movement, […] have pushed this (exam reform efforts) a lot […] we see progress and the advantage of this reform, which has now become a good national movement, especially the change in attitudes in the family […] that they are no longer dependent on the culture of intervention, and turned to encourage their children to study hard and help provide them with more teaching assistance […] the point is that we should be encouraging to ensure that this movement is not going backwards, and it is moving forward.
(3) Students who do not pass the exam have 3 options
Nowadays, there are many options for grandchildren do not pass the exam […] the first option is that those grandchildren repeat the class and continue to take the exam next year. Option 2, those grandchildren can go to study for an associate’s degree, and when it is time for the high school exam, (they can) return to the exam (again). Another option (is) to go to a vocational training school that will give grandchildren the opportunity to gain vocational skills to use for the development of the country as well as their own business. While in the vocational school, they are still able to return to the exam. Hopefully, the grandchildren will not give up all the efforts and they have to continue as there is still a long way to go. They are now only 17-18 years old or under 20 years old, it is not too late for them to go on with their studies options […]
(4) Do not overlook the peace factor/youth in the past lost the opportunity to study
The peace factor is something that cannot be overlooked. Any success gained should not overlook peace, education, sports, or the arts, and anything at all cannot live with war. It can only live with peace. Those old people on the podium (used to) go through stages of war-torn country. On this note, the youth of the past lost almost every chance, and under the Pol Pot era, their chance was completely gone. From 1970-75, the loss of opportunities (was) large, but there were still some towns/cities occupied by the Khmer Republic where there were still some schoolings. Whereas in the liberated zones, schools were closed. Youth/children were deprived of the opportunity to study. Even in the city, students/youth were forced to join the army to go to war. They also lost the opportunity to study. Furthermore, under the Pol Pot regime, we all not only lost the opportunity to study but also suffered numerous deaths.
(5) If the Khmer Rouge did not commit crimes against humanity, there would not be prosecution against them
You may not believe what I am saying but you can ask your grandparents’ grandparents’ parents – but I doubt if your parents were not born later than the Pol Pot generation, some may be born early – as to what they could remember about the Pol Pot era? It is like no one can hide the sun with their palms. The Pol Pot regime was tried by a hybrid court of the United Nations and Cambodia, with Khieu Samphan’s as the last verdict. If the Khmer Rouge did not commit atrocities/genocide as a crime against humanity, was it necessary to prosecute the Khmer Rouge? This is also a reflection of the causes that caused harms to our people […]
(6) Standard schools of about US$ 400 million help with Covid-19 patients
After 1979, we worked hard to restore education. Even though we had been able to launch some schools, teachers and students were still threatened by war in certain areas. As of now, Cambodia is no longer divided into several control areas. We now are one Cambodia with one control area […] we see that there are now good high schools in the former battlefield areas. During the more than 6,000 kilometers of my travels to the provinces, I offered building new standard schools, at a total cost of about 400 million USD, which were then used to accommodate Covid-19 patients as at that time schools were closed temporarily, […] we have deployed more schools and new school-related construction through the national budget and through philanthropists funding […]
(7) Phnom Penh Capital Hall and the Ministry of Education find a place to build more dormitories
I would request HE Khuong Sreng of the Phnom Penh Municipality to check more where we can build another dormitory. Although it may be a bit far […] because soon we have to accept foreign students, as well as students in the country. I would like to ask Phnom Penh Capital Hall to look into the possibility of using some land to build a dormitory for poor students, especially female students. I want another 200-300 beds for our students […] because the problem now is related to our lack of accommodation. Male students can go to the Buddhist pagodas, but female students cannot go there for lodgments […] may the Capital Hall (of Phnom Penh) with the Ministry of Education and Sports, study available possibilities together and we already have land there. We can make use of the land and start the dormitory project right away. We can do it a little bit a year […] so that we can increase the number of our female students, and welcome foreign students who come to study […]
(8) Imbalance of education needs – student growing number and shortage of schools and teachers are reduced
Previously, we had an imbalance in the need for education where there were shortages of schools and teachers (comparing to the growing number of students). Now this imbalance has been reduced and the number of schools has reached out to students at the grassroots level. The number of high schools in the districts is also increasing. In Takeo province, there is a district where Mr. Chan Sarun (former Minister of Agriculture, Forestry and Fisheries) worked (on behalf of the Cambodian People’s Party), Tram Kak district, there are up to ten high schools. In the 2004 Proclamation at Santuk district (of Kompong Thom), I declared at the time, “A commune should have a secondary school.” However, we now have used the term “at least one secondary school in a commune.” This means that in a commune there can have more than one secondary school. That is the relentless strengthening of the promotion of human resource training, which is a priority of our policy.
(9) We are presently at the stage of budgeting linked to policy
For public financial reform, we are in the budgeting linked to policy phase. In the next few days, I will announce a public financial management reform program or what we called “marching on with reform”. It is very effective that we are budgeting in linkage to policy. That we are laying out objectives for education, relating to human resource training, we must increase (budget) to this sector. Driving the movement forward. We cannot place education as a priority, but the budget is so small that it does not meet the needs of the education sector. We must continue to work together […]
(10) To host the SEA Games and to organize Angkor Sankranti (Khmer New Year) responsibly
This year, Cambodia will host the SEA Games. Today, we are 92 days until the SEA Games. Our country must work hard to host with responsibility and safety (the events) for our players (and) of the participating countries, and all the fans, while they are in the Kingdom Cambodia. Phnom Penh is the largest venue of the competition, but there are also a few other provinces with competitions – Sihanoukville, Kep, Kampot, and Siem Reap. Be well prepared as a responsible hosting. This year, along with the SEA Games, we also are celebrating the Angkor Sankranti. Everywhere celebrates Sangkanti. We will have Sankrant Tbong Khmum, Sangkant Kampong Cham, Sangkant Takeo, Sangkant Svay Rieng, Sangkant Prey Veng in addition to the main sangkant event in Siem Reap’s Angkor Wat. This year, our people will have more opportunities to hang out […]
(11) 1.5 million youth of poor/at-risk families to train at state vocational institutions
In connection with this vocational training issue, the Royal Government will organize the training for up to 1.5 million young people, for which training not only that they are free of charge for students, but the Royal Government will also give the students a salary for their education efforts. I wrote my instruction down on the request of Lok Chumteav Pheung Sakona (Minister of Culture and Fine Arts) and sent it to HE Aun Porn Moniroth (Deputy Prime Minister and Minister of Economy and Finance), my cabinet, […] and (Labor Minister) Ith Sam Heng that we will reserve 2% to 4% of these 1.5 million training opportunities for the so-called ancestral professions […] so far managed by at the school under the Ministry of Culture and Fine Arts – sculpture, pottery, painting or whatever … lest it disappear.
(12) The current government to attend 42nd and 43rd ASEAN Summits
I have already confirmed that before hosting the SEA Games, there will be Angkor Sankranta/Khmer New Year. According to the preparations, the ASEAN Summit will be from 9 to 11 May (2023) in Jakarta. The day we open (SEA Games) requires my presence is on 05 (May 2023). It does not overlap […] I open (SEA Games) and then leave for the ASEAN summit in Jakarta. I will go for the closing of the SEA Games on my return from Jakarta. The 43rd Summit will be on September 4-7, 2023. It is obvious that (the current Royal) government will attend the summit after the election […] July 23 (2023). The formation of the (Royal) Government (in) estimation (will be in) mid-September or a little later, because at least 60 days later, the National Assembly will convene under the chairmanship of HM the King. Well, according to this, the present government will have to attend both ASEAN Summits […]
(13) Many tourists to come to Cambodia, Overseas Cambodians to visit the country
I have to participate in the opening and closing events of SEA Games. Will stay tuned and be watching online. Through Angkor Sankranti and through the SEA Games, there will be more tourists coming to Cambodia. Now the number starts to increase gradually. Last year, we received 2,200,000 tourists. This year, it is expected that (the number of tourists arrivals) will increase to between 3-4 million people. I would also like to take this opportunity to invite Cambodians living abroad to visit Cambodia to see for themselves the progress of their country through the New Year in Cambodia, either by attending Angkor Sankranti in Siem Reap or any other places at their free will, and come and watch the SEA Games. I urge you to visit the country so that you are not deceived by the unfortunate propaganda of those who want to distort the situation […]
(14) Cambodia – the country of Cambodians
I should also talk about this. I am very surprised that some of our Cambodians (abroad) – because they used to support the opposition party, used to insult the Royal Government on Facebook – are worried and dare not to visit the country. The day before, I met Mrs. Hem Chantha […] she was afraid to come (visit Cambodia) because she had insulted the (Royal) government […] I would like to take this opportunity to prove that this country is Cambodia, and it belongs to every Cambodians. Only the person who have the court order to arrest (may have that sort of feeling). Even though s/he has insulted the (Royal) government, but there is no complaint to the court, s/he has no problem […] some of the Cambodians abroad are confused that if they support the opposition, they do not stand a chance to enter Cambodia. It is not a matter. Please come. Even those who have arrest warrants, if they want to be arrested, it is not wrong top come because they have the right to do so […] a little war of words is not a topic of finding false for a lifetime. For myself/the CPP, even the Khmer Rouge who fought with us life and death, we can find a way to live and work together […]
