មានការវាយប្រហារស្របគ្នាជាច្រើនរវាងបដិវត្តន៍នៅអារ៉ាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១០ ការធ្វើប្រជាមតិស្តីពីការចាកចេញពីសហភាពអឺរ៉ុបរបស់អង់គ្លេស ការបោះឆ្នោតរបស់លោក Donald Trump ប្រធានាធិបតីអាមេរិក និងការងើបឡើងនៃក្រុមប្រកាន់ស្តាំនិយមទូទាំងអឺរ៉ុប។ ក្នុងករណីនីមួយៗ សណ្តាប់ធ្នាប់ចាស់មួយបានបរាជ័យ ហើយភាគីជាច្រើនមានសភាពទន់ខ្សោយក្នុងការទប់ទល់នឹងរដ្ឋាភិបាលផ្តាច់ការ។
ភាពមិនសប្បាយចិត្តចំពោះស្ថានភាពជាក់ស្តែង ដែលប៉ះពាល់ដល់ការងើបឡើងនៃបដិវត្តន៍នៅអារ៉ាប់កាលពីឆ្នាំ២០១០ដល់២០១១ បានបង្ករឿងរ៉ាវជាច្រើន ហើយក្រុមប្រឆាំងបានប្រកាន់យកទាំងការអភិវឌ្ឍ និងការអភិរក្ស។ សមាជិកដែលមានវណ្ណៈមធ្យមជាច្រើនមិនសប្បាយចិត្តនឹងការបាត់បង់នូវកិត្តិនាមរបស់ពួកគេក្រោមការដឹកនាំដែលគ្មានការទទួលខុសត្រូវ។ ប្រជាជនវ័យក្មេងជាច្រើនបានរិះគន់ចំពោះអនាគតរបស់ពួកគេថា វាមើលទៅមានតែភាពក្រៀមក្រោះ នៅពេលដែលប្រៀបធៀបនឹងជំនាន់របស់ឪពុកម្តាយរបស់ពួកគេ ខណៈដែលពួកម៉ូស្លីមបានជំរុញឱ្យមានការប្រឆាំងទៅនឹងការបាត់បង់នូវតម្លៃសីលធម៌ក្នុងសង្គម។
តម្លៃទាំងអស់នេះកំពុងតែស្ថិតក្នុងកិច្ចពិភាក្សាសួរដេញដោលគ្នាទូទាំងបស្ចឹមប្រទេស ផងដែរ។ កន្លងមកនេះ ការរំដោះសេដ្ឋកិច្ចបានរារាំងដល់គោលការណ៍សមធម៌ និងការសាមគ្គីភាពរបស់សង្គម ហើយនឹងបង្កឱ្យមានអំពើពុករលួយនៅក្នុងប្រទេសលោកខាងលិចទៀត។
ខណៈនោះដែរ ការបង្កើតបច្ចេកវិទ្យាថ្មី និងសកលភាវូបនីយកម្មថ្មីបានប៉ះពាល់ដោយអវិជ្ជមានទៅដល់មនុស្សជាក់លាក់មួយចំនួននៅក្នុងសង្គម ហើយគោលនយោបាយសាធារណៈបានបរាជ័យក្នុងការកាត់បន្ថយភាពខូចខាតនេះ។ ការកែតម្រូវគោលនយោបាយចំាបាច់ត្រូវតែធ្វើឡើងជាបន្ទាន់ នាពេលឥឡូវនេះ។
ប៉ុន្តែ តើការកែតម្រូវបែបណាដែលត្រូវបានធ្វើឡើង និងនរណាគេជាអ្នកអនុវត្តន៍? មកដល់ពេលនេះ អ្នកបះបោរដ៏មានប្រជាប្រិយភាពបានបរាជ័យក្នុងការផ្តល់ក្របខណ្ឌការងារ ដែលផ្តល់ដំណោះស្រាយប្រកបដោយកតិ្តនាមដល់បញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងនយោបាយ ដែលកើតមាននៅក្នុងសង្គមបច្ចឹមប្រទេស និងមជ្ឈឹមប្រទេស។
ក្នុងពិភពអារ៉ាប់ ការផ្ទុះឡើងនៃការខឹងសម្បារបានលុបបំបាត់របបដែលកាន់អំណាចយូរ។ ប៉ុន្តែ អ្នកផ្តាច់ការចាស់ៗទាំងនោះបានតស៊ូ នឹងការប្រឆាំងរបស់អ្នកខឹងសម្បារទាំងនោះ។ បដិវត្តន៍ឆ្នាំ២០១០និង២០១១ គឺជាបដិវត្តគ្មានមេដឹកនាំ។ ដូច្នេះ វាមិនអាចបំពេញនូវការគាំទ្រផ្នែកនយោបាយនោះទេ។ ជំនួសមកវិញ ភ្លាមៗនោះ យោធា កុលសម្ព័ន្ធ និកាយ និងក្រុមសាសនាផ្សេងបានកើតឡើង។
ជាក់ស្តែង ប្រទេសអេស៊ីបបានជួបប្រទះនឹងការស្តារឡើងវិញនូវរបបផ្តាច់ការ។ ប្រទេសយ៉េមែន ស៊ីរី និងលីប៊ីកំពុងជាប់គាំងក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិល។ ប្រទេសលីបង់ និងអ៊ីរាក់កំពុងតែបែកខ្ញែក។ ប្រទេសផលិតប្រេងជាច្រើន ដែលបានព្យាយាមពន្លត់ភ្លើងក្នុងតំបន់តាមរយៈការចាក់លុយទៅលើវានោះ បានប្រឈមនឹងឱនភាពយ៉ាងខ្លាំង។ ប្រទេសតួគីក៏បានផ្លាស់ប្តូរទៅរកច្បាប់គ្រប់គ្រងដោយបុរសខ្លាំងដែរ ជាងនេះទៅទៀត កម្លាំងដែលរីកចម្រើន នៅក្នុងអ៊ីរ៉ង់ក៏បានចុះខ្សោយដែរ។
នៅបស្ចឹមប្រទេសវិញ នាពេលនេះ អ្នកនយោបាយដែលគ្មានគម្រោងជាក់ស្តែងក្នុងការបង្កើតអនាគតឱ្យបានប្រសើរនោះ កំពុងតែដេញជើងជាមួយពួកផ្តាច់ការនៅមជ្ឈឹមប្រទេស។ ពួកគេទទួលបានអំណាចតាមរយៈការបង្កការភ័យខ្លាចដល់អ្នកផ្សេងដូចជា ជនភាសខ្លួន ពួកម៉ូស្លីម និងជនបរទេស និងបានសន្យាបង្កើតនូវសន្តិសុខតាមរយៈការប្រើប្រាស់កម្លាំង។ នៅពេលដែលស្ថិតក្នុងអំណាចនោះ ពួកគេនឹងចាប់ផ្តើមពង្រឹងច្បាប់របស់ពួកគេ។ ស្ថាប័នប្រជាធិបតេយ្យប្រហែលជាអាចធន់នឹងការគ្រប់គ្រងបែបប្រជានិយម ប៉ុន្តែដូចដែលយើងបានឃើញនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក ស្ថាប័នទាំងនោះឆាប់ៗនេះនឹងត្រូវបានគេធ្វើតេស្តសាកល្បង ហើយដោយគ្មានការសង្ស័យនោះ ស្ថាប័ននេះនឹងចុះខ្សោយមុនពេលដែលវាត្រូវបានធ្វើឡើង។
ស្របគ្នានឹងបញ្ហានេះដែរ ក៏មានការជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិផងដែរ។ ផែនទីភូមិសាស្ត្រនយោបាយរបស់មជ្ឈឹមប្រទេសកំពុងតែត្រូវបានគូរឡើងវិញដោយការបែកបាក់នៃនិកាយ Shia និងSunni ហើយនិងមានការជ្រៀតជ្រែកពីខាងក្រៅទៅលើជម្លោះក្នុងតំបន់ផងដែរ។ ស្រដៀងគ្នានេះ មេដឹកនាំបែបប្រជាប្រិយនៅក្នុងបស្ចឹមប្រទេសកំពុងតែឆាកឆៅដល់ផលប្រយោជន៍របស់ប្រទេសពួកគេជាមួយនឹងការគោរពប្រទេសចិន ឥណ្ឌា រុស្ស៊ី និងអឺរ៉ុបខាងជើងផងដែរ។ ដូច្នេះហើយ ទើបមានការបរាជ័យចំពោះកម្លាំងនយោបាយក្នុងការផ្តល់នូវជំរើសប្រសើរមួយ។
ការស្តារនូវគំនិតសុទិដ្ឋិនិយមឡើងវិញ ទាំងនៅក្នុងបស្ចឹមប្រទេស និងមជ្ឈឹមប្រទេស ត្រូវពឹងផ្អែកទៅលើថាតើ បុគ្គល សហព័ន្ធ ភាគីនីមួយៗ និងក្រុមសង្គមស៊ីវិលអាចបង្កើត មូលដ្ឋាននយោបាយរួមមួយ និងផ្តល់នូវទស្សនៈរួមមួយនៅពេលអនាគតបានដែរឬទេ។ នេះគឺចាំបាច់ត្រូវការ មិនត្រឹមតែដំណោះស្រាយថ្មីទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងមធ្យោបាយប្រកបដោយកិត្តិនាមផងដែរ ក្នុងការផ្លាស់ប្តូរបែបប្រជាធិបតេយ្យ៕
ប្រភព : Asia Times ចុះថ្ងៃទី០២ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៧
